«Θα κρίνουμε την πρόοδο των συνομιλιών στη βάση συγκεκριμένων αποτελεσμάτων. Επαναλαμβάνω, η πρόοδος των συνομιλιών πρέπει να κρίνεται στη βάση πραγματικών αποτελεσμάτων. Μαζί μ` αυτό, θεωρούμε απαράδεκτες τις επίμονες προσπάθειες ορισμένων δυτικών εταίρων μας για εντατικοποίηση της διαδικασίας των συνομιλιών και επιβολή λύσης του Κυπριακού το συντομότερο, με κάθε τίμημα. Αυτό είναι άδικο. Η θνησιμότητα μιας τέτοιας εξωτερικής πίεσης έχει καταδειχθεί από τη θλιβερή τύχη του «σχεδίου Ανάν» το οποίο όλοι θυμόμαστε.
Το Ρωσικό ΥΠΕΞ, παρακολουθεί προσεκτικά την πορεία των διακοινοτικών συνομιλιών στην Κύπρο και επανέλαβε ότι η θέση και εκτίμηση αρχής της Ρωσίας παραμένει αναλλοίωτη. Υποστηρίζουμε μια συνολική, δίκαιη και βιώσιμη διευθέτηση στο νησί προς όφελος των όλων των κατοίκων του. Είμαστε υπέρ εκείνης της λύσης που θα βρεθεί από τους ίδιους του Κύπριους» (ΚΥΠΕ, 16/9).
Δύο ημέρες πριν, στις 14/9, ο ΓΓ του ΟΗΕ Μπα-κι Μουν δήλωνε τα εξής: «οι συνομιλίες υπό τη διευκόλυνση του ειδικού μου Συμβούλου για το κυπριακό Έσπεν Μπαρθ Έιντε συνεχίζουν να σημειώνουν πολύ καλή πρόοδο, με την ενεργητική συμμετοχή, ηγεσία και δέσμευση των δύο Κυπρίων ηγετών, του Ε/κ ηγέτη Νίκου Αναστασιάδη και του Τ/κ ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί. Εκτιμώ πραγματικά την ηγεσία και τη δέσμευσή τους. Είμαι πολύ ενθαρρυμένος από την ισχυρή δέσμευση των ηγετών ότι θα ολοκληρώσουν αυτή τη διαδικασία εντός του τρέχοντος έτους. Τα Ηνωμένα Εθνη είναι πλήρως έτοιμα να υποστηρίξουν την πρωτοβουλία τους. Αυτή είναι μία διαδικασία κυπριακής ιδιοκτησίας και ηγεσίας. Τα Ηνωμένα Εθνη τη διευκολύνουν. Μπορούν να υπολογίζουν σε μας και σε μένα».
Οι δύο συνομιλητές στην Κύπρο την ίδια ημέρα, 14 Σεπτεμβρίου, δηλώνουν:
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης εχει μιλήσει αρκετές φορές για την κυπριακή ιδιοκτησία της λύσης. Επιπρόσθετα, απαντώντας σε δημοσιογραφική ερώτηση αν αισθάνεται πιέσεις από το εξωτερικό ή από το εσωτερικό μέτωπο, ενόψει και της συνάντησης του με τον ΓΓ του ΟΗΕ και τον κ. Ακιντζί στη Νέα Υόρκη απάντησε «όχι, δεν αισθάνομαι καμία πίεση».
Ο Μ. Ακιντζί στις 14 /9, ομιλεί: «ούτε εμείς, (ούτε η ε/κ πλευρά), θέλουμε να μας επιβληθεί κάτι, και εμείς θέλουμε μια διαδικασία της οποίας θα ηγούνται οι ηγέτες αλλά λέμε ότι αυτό πρέπει να ενέχει και ένα αποτέλεσμα εντός του 2016. Οι βασικοί παράγοντες αυτής της διαδικασίας πρέπει να είμαστε εμείς οι κύπριοι».
Δεν είναι εύκολο να εξηγήσει κανείς την παρέμβαση της Μόσχας σε αυτή τη χρονική στιγμή. Ωστόσο:
Πρώτο, το ύφος και το περιεχόμενό της εκτιμώ ότι συνιστά, μια, μη συνήθη διπλωματική παρέμβαση, εμπεριέχει παραπλανητικές ειδήσεις, συνολικά ένα κείμενο που υποβιβάζει το επίπεδο της ρωσικής διπλωματίας.
Δεύτερο, δεν είναι σαφές ποιος παράγει αυτές τις παραπλανητικές ειδήσεις- είτε η ρωσική πρεσβεία στη Λευκωσία, είτε διπλωμάτες στο ρωσικό ΥΠΕΞ. Μέσα από ατεκμηρίωτες αναφορές, εκτιμώ ότι εκφράζουν κάποια απροσδιόριστη αγωνία μήπως έχουν θετική κατάληξη οι συνομιλίες και επιλυθεί το κυπριακό. Είναι προφανές ότι σε ένα τμήμα του κατεστημένου στη ρωσική διπλωματία υπηρεσία κυριαρχούν τάσεις που έλκουν την καταγωγή τους από την παλαιά κατάσταση πραγμάτων. Αυτή η τάση έβλεπε το κυπριακό μέσα από το πρίσμα του διπολισμού σχήματος στις διεθνείς σχέσεις, και δεν αισθανόταν και ιδιαίτερα άσχημα με την Κύπρο «στα δύο», καθώς το ανοικτό κυπριακό συνιστούσε μια «ανοικτή πληγή» για το αντίπαλο μπλοκ.
Τρίτο, το ρωσικό ΥΠΕΞ «υποστηρίζει μια συνολική, δίκαιη και βιώσιμη διευθέτηση στο νησί προς όφελος των όλων των κατοίκων του. Είμαστε υπέρ εκείνης της λύσης που θα βρεθεί από τους ίδιους του Κύπριους». Αυτό προσπαθούν να επιτύχουν οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων καθώς ο ένας δηλώνει «όχι, δεν αισθάνομαι καμία πίεση», και ο άλλος ότι «οι βασικοί παράγοντες αυτής της διαδικασίας πρέπει να είμαστε εμείς οι Κύπριοι». Ποια στοιχεία έχει το ρωσικό ΥΠΕΞ τα οποία το οδηγούν στην εκτίμηση για «επίμονες προσπάθειες ορισμένων δυτικών εταίρων για εντατικοποίηση της διαδικασίας των συνομιλιών;». Δεν γνωρίζει ότι η εντατικοποίηση είναι μια σοβαρή απόφαση των δύο ηγετών, άρα μια πλήρως κυπριακή, απόφαση; Δεν γνωρίζει ότι η κατοχή του 37% της νήσου από τουρκικά στρατεύματα διαρκεί εδώ και 42 χρόνια;
Τέταρτο, το ρωσικό ΥΠΕΞ «παρακολουθεί προσεκτικά την πορεία των διακοινοτικών συνομιλιών…και υποστηρίζει μια συνολική, δίκαιη και βιώσιμη διευθέτηση στο νησί». Υπενθυμίζω ότι οι ηγέτες Ρωσίας-Τουρκίας Πούτιν και Ερτογάν, είχαν δύο συναντήσεις προσφάτως, μια στην Αγία Πετρούπολη στις 9 Αυγούστου και μια στο περιθώριο της συνάντησης των G20 στην Κίνα στις 5 Σεπτεμβρίου. Επίσης οι Υπουργοί Εξωτερικών Λαβρόφ και Τσαβούσογλου είχαν συναντήσεις το ίδιο διάστημα μετά την ομαλοποίηση των διπλωματικών σχέσεων των δύο χωρών. Εξόσων έγιναν γνωστά από όλες τις συναντήσεις, το κυπριακό δεν βρισκόταν σε κανένα σημείο, καμμιάς ατζέντας.
Πέμπτο, το ρωσικό ΥΠΕΞ μιλά «για επιβολή λύσης του κυπριακού το συντομότερο, με κάθε τίμημα». Ποιος επιδιώκει λύση με «κάθε τίμημα;». Μήπως ο ίδιος ο κύπριος πολίτης που θέλει μια Κύπρο ειρηνική, χωρίς κατοχικά στρατεύματα, πλήρες και κανονικό μέλος της ΕΕ; Η αναφορά σε λύση με «κάθε τίμημα» είναι μια προφανής επινόηση για να προκληθεί ανησυχία στην κοινή γνώμη, με μόνο στόχο την ώθηση σε περιχαράκωση.
Έκτο, η αναφορά σε «επίμονες προσπάθειες ορισμένων δυτικών εταίρων μας για εντατικοποίηση της διαδικασίας των συνομιλιών» συνιστά, έναν άκρως απαράδεκτο υπαινιγμό. Εάν η ορολογία «δυτικοί εταίροι» σημαίνει ΕΕ, τότε προφανώς ο συντάκτης της ανακοίνωσης εκθέτει τον εαυτό του στον κίνδυνο της έλλειψης σοβαρότητας, καθώς η Κύπρος με την ψήφο των πολιτών της επέλεξε να είναι πλήρες μέλος της ΕΕ. Σήμερα είναι η ΕΕ που αλλάζει ποιοτικά παραμέτρους της διαπραγμάτευσης στη Λευκωσία και είναι η δημιουργική συμμετοχή του Βαν Νούφελ, -αντιπροσώπου του προέδρου της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στο κυπριακό-, που θέτει τις βάσεις για μια ευρωπαϊκή σφραγίδα στις εξελίξεις και σε αύξηση της πιθανότητας για μια συμφωνία επίλυσης.
Έβδομο, ας το θέσουμε αλλιώς: χώρες όπως η Σλοβακία (πρωτοβουλία για το διάλογο ανάμεσα στα ε/κ και τ/κ κόμματα στο Λήδρα Πάλας), η Σουηδία (πρωτοβουλία για το διαθρησκευτικό διάλογο ανάμεσα στις θρησκευτικές ενότητες στη νήσο) και η Φινλανδία (πρωτοβουλία για ενημέρωση για start-ups εταιρίες ανάμεσα στις δύο κοινότητες), συμβάλλουν στην προσπάθεια για την επανένωση προωθώντας έναν, επι μέρους, στόχο. Διαθέτει η Ρωσία μια τέτοια, ανάλογης σημασίας, συμβολή καθώς «υποστηρίζει μια συνολική, δίκαιη και βιώσιμη διευθέτηση στο νησί;»
Όγδοο, οι κύπριοι πολίτες γνωρίζουν πολύ καλά πώς μια χώρα με τα χαρακτηριστικά της Κύπρου έχει κάθε συμφέρον να διατηρεί καλές σχέσεις (πολιτικές, εμπορικές κλπ) με κάθε χώρα που διατηρεί επιρροές σε διάφορα επίπεδα και αυτό χρειάζεται να συμβαίνει και με τη Μόσχα. Κάθε κράτος υπηρετεί πολιτικές που προωθούν τα δικά του συμφέρονται και κάθε κράτος γνωρίζει πού υπάρχει σύμπτωση και πού απόκλιση συμφερόντων. Το κυπριακό συμφέρον βρίσκεται στη θέλησή των κυπρίων να αλλάξουμε την πορείας μας. Με την εμπειρία, με τη γνώση που αποκτήσαμε μέσα από κατακτήσεις και περιπέτειες, με αξιοποίηση κάθε εξωτερικής υποστήριξης, με εντατικοποίηση της προσπάθειας για να φτάσουμε μια ημέρα πιο ενωρίς στη σελίδα της ειρήνης, της ασφάλειας και της ανάπτυξης.
