Κάτι τηλεοπτικές άδειες μπλα, μπλα, μπλα, με ΕΡΤ, που είχε φάει μαύρο από τον Σαμαρά μια νύχτα με φεγγάρι – αλήθεια, τον θυμάται κανείς; – που μετά ήρθε ο Τσίπρας και την ξανάνοιξε πάλι μια νύχτα με φεγγάρι και τώρα, σαν την εκδίκηση που τρώγεται κρύα, αποφάσισε να ρίξει μαύρο στην ιδιωτική πρωτοβουλία, φυσικά, πάντα κατά τα καλά και συμφέροντα!… Τέλεια!!! Πάμε παρακάτω, με την επισήμανση, ότι το μαύρο είναι από τα ωραιότερα χρώματα, αρκεί κι αυτό να ξέρεις να το υποστηρίξεις!…
Τι άλλο έχει το πανέρι; Κάτι από ρατσιστικές επιθέσεις Πακιστανών σε δικούς μας και μια αντίστοιχη δικού μας, σε μετανάστη. Αυτά τώρα θρέφουν συζητήσεις γύρω από το θέμα με τους γενικούς τίτλους “ρατσισμός” και “ξενοφοβία”. Θρέφουν όμως επίσης – ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε – και συζητήσεις περί παιδείας και ανάπτυξης του μέσου πολίτη και δεν μιλάω για την εκγύμναση των δικέφαλων και των τετρακέφαλων, αλλά γι αυτήν την έρμη την εκγύμναση της νοημοσύνης, που να πάρει! – σας μιλάω για εκείνο το μέλος του σώματος, που ονομάζεται “κεφάλι”, που στηρίζεται στην κορυφή του ανθρώπινου σώματος και που θεωρητικά, εμπερικλείει έναν εγκέφαλο, που κάνει τον άνθρωπο να ξεχωρίζει από όλα τα υπόλοιπα όντα!…
Τι άλλο; Σίγουρα κάμποσους ακόμα σκυλοπνιγμένους πρόσφυγες, για τους οποίους δεν έγινε και πολύ μεγάλος ντόρος την τελευταία εβδομάδα – α, ναι!.. άκουσα στην τιβι – ευτυχώς, έχω τη “γραμματέα” μου (το γηραιότερο μέλος της οικογένειας) να με πληροφορεί για το τι συμβαίνει στην τιβι – άκουσα, λοιπόν, και για έναν αριθμό ασυνόδευτων παιδιών, που ακόμα δεν τα έχουν αναλάβει οι αρμόδιες αρχές, λέει, και στοιβάζονται στους γνωστούς άθλιους χώρους υποδοχής – αλλά στοιβάζονται ξεχωριστά – λέει – Τι μας λες τώρα!…
Και φυσικά, υπάρχει το “καινούριο” με εκείνα τα τρία νεκρά παλικάρια του Πολεμικού Ναυτικού, που χάθηκαν σε ώρα υπηρεσίας. Υπηρετώντας ποιον; Μια ανύπαρκτη πατρίδα, που δεν υπάρχει πια για κανέναν μας! Τρεις νέοι άνθρωποι, που άφησαν πίσω τους οικογένειες με μικρά παιδιά, γυναίκες και γονείς να τους θρηνούν και έναν… υπουργό, που βολτάρει στα νησιά, πάντα με ελικόπτερα, άλλοτε με κοστούμι και άλλοτε με μπουφάν παραλλαγής, και χρησιμοποιεί λιμουζίνα, για να μετακινηθεί από εδώ που κάθομαι, μέχρι τη γωνία στον παράδρομο της Ποσειδώνος! Ήμαρτον!..
Και μέσα σε όλα αυτά, πάρτε κι έναν Άγιο Βαλεντίνο, με αρκουδάκια και σοκολατένιες καρδιές, που χάρισαν απεριόριστη ευτυχία στους παραλήπτες τους, μόνο που κανείς δεν μας πληροφόρησε, το κέρατο έπεσε μια μέρα πριν ή μια μέρα μετά; Κανείς επίσης δεν μας μίλησε για τις υπόλοιπες 364 μέρες (365 φέτος) και για το πόσο αβάσταχτες μπορεί ενδεχομένως να είναι!…
Κατά τα άλλα, ξαναήρθε αυξημένος ο λογαριασμός της ΔΕΗ επειδή δεν ανάβουν τα καλοριφέρ και καις τα σομπάκια χαλαζία (το ‘χουμε ξαναπεί, τελευταία λέξη της μόδας στην Ελλάδα), αυξημένα και τα κοινόχρηστα για όσους ανάβουν, δεν επαρκεί το 15ήμερο για να τη βγάλεις, ακόμα μεγαλώνει το πόδι των παιδιών και ψηλώνουν επίσης – να πάρει και να σηκώσει, μην τύχει και πάρεις κανένα κιλό και χρειαστείς καινούριο παντελόνι – απλά την έβαψες, κάποιοι όμως του πρώην life style που κήρυξαν επίσημα πτώχευση, αφήνοντας πίσω τους 100άδες απλήρωτους, παραγγέλνουν, λέει, κρέατα από το εξωτερικό και να μην σας πω και τι άλλα, γιατί… κοκκινίζω – δόξα τω Θεώ, κοκκινίζω ακόμα! Και βέβαια, άνεργοι, άστεγοι, άποροι κλπ. εξακολουθούν να αυξάνονται και μαζί με αυτούς και η ευρηματικότητα κάποιων που παραμένουν ευαισθητοποιημένοι – διάβαζα τις προάλλες γι αυτήν την πρωτοβουλία στη Λάρισα, που έφτιαξαν κρεμάστρες και καθόρισαν συγκεκριμένους δημόσιους χώρους, για να κρεμούν τις σακούλες με το περισσευούμενο φαγητό ή ό,τι άλλο για τον συνάνθρωπο που το έχει ανάγκη και σκεφτόμουν ότι, επιτέλους, κάποιοι “είδαν” ότι είναι το λιγότερο θέμα κακής αισθητικής, να κρεμάει τη σακούλα στον κάδο των σκουπιδιών, άνθρωπος που θέλει να χαρίσει φαγητό σε άλλον άνθρωπο – Τι γιατί; Γιατί, έτσι!.. Και συνεχίζω με τα δράματα… νέοι που θέλουν να φύγουν τρέχοντας, ψάχνονται προς πάσα κατεύθυνση και μην τύχει και σου αρρωστήσει το παιδί ή ο γέροντας γονιός σου και χρειαστείς δημόσιο νοσοκομείο – καλύτερα να προσεύχεσαι κάθε βράδυ και πολλά άλλα όμορφα…
Και μετά από όλα αυτά, έρχεται κι ο μπρατσαράς, ο τύπος του “και τι έγινε να ‘ούμε”, που αντί να ξεστραβωθεί πάνω από κανένα βιβλίο και να… γυμνάσει λίγο τον εγκέφαλό του, πλακώθηκε στα αναβολικά για να φουσκώσει τον δικέφαλο και να το παίζει εξουσία στον κάθε αδύναμο μετανάστη, που είχε την ατυχία – ναι, την ατυχία! – να βρεθεί σ’ αυτόν τον κατακαημένο τόπο – ίδια ατυχία με τη δική μας, που δεν ξέρω πόσο ακόμα θα αντέξουμε όλον αυτόν τον παραλογισμό…
Α! μα πώς το ξέχασα… αυτήν την εβδομάδα, είχαμε και τους αγρότες! Όχι τους αγρότες απλά, αλλά τους φίλους μας τους αγρότες στην Αθήνα! Δεν τους άφησαν, λέει, να φτάσουν ως το Σύνταγμα! Γιατί άραγε; Κι αλήθεια, μήπως σας θυμίζει κάτι αυτό το… μπλόκο στο μπλόκο; Όχι; Ε λοιπόν, θα σας θυμίσω εγώ, εκείνα τα παραπετάσματα που υπήρχαν για μήνες μπροστά από τον Άγνωστο Στρατιώτη, που απαγόρευαν στον πολίτη να πλησιάσει στο πεζοδρόμιο της Βουλής και που σε κάποιους θύμιζαν… “Χούντα”! Πάντως, αν τότε η λέξη υποδήλωνε το αντίστροφο της Δημοκρατίας, γιατί καλέ; τώρα τι έχουμε; Και τότε τα παιδιά της Αστυνομίας φώναζαν ότι ήταν μαζί με τους “αγανακτισμένους”, αλλά όφειλαν να εκτελέσουν τις άνωθεν εντολές και τώρα το ίδιο συνέβη στην περίπτωση των αγροτών! Και τότε, στο Πολυτεχνείο ακόμα, οι στρατιώτες υποστήριζαν, ότι ήταν με το μέρος του εξεγερθέντος κόσμου, αλλά και πάλι όφειλαν να εκτελέσουν τις άνωθεν εντολές τους. Ποια η διαφορά, να τη δω κι εγώ;… Αυτή, λοιπόν, είναι η κατάσταση. Με μια λέξη… τραγική!
Από τα σοβαρότερα κείμενα που διάβασα μέσα στην εβδομάδα, ήταν κείμενο που έθετε έντονα τον προβληματισμό μεταξύ “ηθικού και νόμιμου”. Ψιλά γράμματα θα μου πείτε κι ανάθεμα ποιος αντιλαμβάνεται την κάθε έννοια ξεχωριστά και τη λεπτή διαχωριστική γραμμή ανάμεσά τους. Ναι, αλλά από κάπου θα πρέπει να ξεκινήσουμε κάποτε! Κι αφού όλοι έχουν παραιτηθεί απ’ τα χοντρά και έχει παραλύσει το σύμπαν, ας μιλήσουμε για τα ψιλά. Σύμφωνα με τους όρους της Φιλοσοφίας, λοιπόν – και ιστορικά, η αφετηρία της ηθικής φιλοσοφίας ανάγεται στον 5ο αιώνα π.Χ. και διαχωρίζεται σε πρωτογενή και δευτερογενή ηθική φιλοσοφία – το “ηθικόν” σχετίζεται με το τι πρέπει να κάνει κανείς, ώστε οι πράξεις του να θεωρούνται ηθικά αποδεκτές. Αρχικά, για τον κάθε φιλόσοφο το κριτήριο αυτό σχετιζόταν με την ατομική του θεωρία. Για παράδειγμα, οι εισηγητές της θεωρίας του ηδονισμού υποστήριζαν, ότι το κριτήριο της ηθικής συμπεριφοράς του ανθρώπου είναι η ηδονή. Οι εισηγητές της θεωρίας του ενστίκτου της αυτοσυντήρησης συνέδεαν την ηθική συμπεριφορά του ανθρώπου με το ένστικτο της αυτοσυντήρησης κλπ. κλπ. Όπως θα φαντάζεστε, κάποια στιγμή όλοι μπερδεύτηκαν και άρχισαν οι παρανοήσεις. Ήρθε τότε η δευτερογενής ηθική φιλοσοφία να εξηγήσει, ότι τα σφάλματα στα οποία υπέπεσαν οι φιλόσοφοι οφείλονταν στην έλλειψη ορθής κατανόησης του νοήματος των λέξεων και στην κακή χρήση αυτών. Υπό αυτήν την έννοια, πρότειναν την επανεξέταση των παραποιημένων νοημάτων της ηθικής γλώσσας και την αποκατάσταση του ορθού νοήματος και της ορθής χρήσης των ηθικών όρων – με πολύ απλά λόγια, ένα “πάρ’το αλλιώς”. Από την άλλη πλευρά, αυτό που ορίζεται ως “νόμιμο” σε σχέση με την ανθρώπινη και την κοινωνική συμπεριφορά, είναι εκείνο που χαρακτηρίζεται από το στοιχείο της επιτακτικότητας και εκφράζεται μέσω εκείνων που επιβάλλουν οι νόμοι, βάσει των οποίων οφείλει κάποιος να ρυθμίζει τη συμπεριφορά του, χωρίς βεβαίως να αποκλείεται η όποια παρέκκλιση, αλλά και με τις όποιες συνέπειες.
Και για να το απλοποιήσω λίγο περισσότερο. Το “νόμιμο” σχετίζεται με κάτι που επιβάλλεται, ενώ το “ηθικό”, με κάτι πολύ λιγότερο απτό, που συνδέεται κυρίως με την ανθρώπινη νοημοσύνη και συναίσθημα. Μα μήπως ένας ακόμα μεγαλύτερος προβληματισμός πάνω σε εκείνον που αρχικά τέθηκε είναι, ότι συνεχίζουμε να καφιόμαστε για απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων, αλλά δεν έχουμε ακόμα ερμηνεύσει μέσα μας ούτε καν τις έννοιες των όρων που χρησιμοποιούσαν; Και πώς να κάνεις πράξη, κάτι που δεν το έχεις καν ξεκάθαρο στο μυαλό σου, ε;;;…
Η συνέχεια την επόμενη Τετάρτη…
Βιβλιογραφικές αναφορές:
- Θ. Πελεγρίνη, Λεξικό της Φιλοσοφίας, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2004
- Mario Vegetti, Ιστορία της Αρχαίας Φιλοσοφίας, μτφρ. Γ. Δημητρακόπουλος, Π. Τραυλός, Αθήνα 2003
