γράφει ο Δημήτρης Καλούπης.
Η αίσθηση και η ψευδαίσθηση της αλήθειας είναι δύο πολύ κοντινά εμπειρικά γεγονότα για τον άνθρωπο. Έχουμε την συνήθεια να λέμε «το ψέμα και η αλήθεια», η πραγματικότητα όμως είναι πιο σύνθετη. Η αλήθεια και το ψέμα, το αληθινό και το ψεύτικο, ενώ έχουμε την τάση να τα θεωρούμε αντίθετα ή δίπολο, σπάνια βρίσκονται το ένα απέναντι στο άλλο, όπως το πάνω και το κάτω ή το μακριά και το κοντά. Η αλήθεια και το ψέμα εφάπτονται και συνήθως τα λεκτικά αντίθετα τους είναι και αυτά είτε ψέμα, είτε αλήθεια.
Η διαφορά της αλήθειας από το ψέμα έχει να κάνει με την έκβαση της εμπειρίας, το παραγόμενο από την εμπειρία εκπαιδευτικό αποτέλεσμα για τον άνθρωπο. Η αίσθηση που αφήνει η αλήθεια ως εμπειρία είναι η αφύπνιση της συνείδησης, το ξύπνημα , ενώ η ψευδαίσθησή της τον κοιμίζει. Κι είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσεις την μία από την άλλη εμπειρία -θέλει ο θεός να σου έχει χαρίσει την ευλογία (ή την κατάρα) της Διάκρισης.
Γιατί όμως μια τόσο μακριά εισαγωγή για την αλήθεια και την ψευδαίσθηση της; Γιατί οι καιροί που ζούμε είναι πραγματικά σκοτεινοί και ποτέ περισσότερο το ψέμα και αλήθεια δεν ήταν πιο δύσκολο να τα ξεχωρίσεις. Σοφιστείες με απώτερα σχέδια και σκοπούς αναμιγνύονται εντέχνως με αυτονόητες αντιλήψεις, γεγονότα και προλήψεις ώστε να αποτελέσουν μια δύσοσμη άλλα εντυπωσιακή είδηση. Μια είδηση που θα γίνει δημοφιλής (viral) ο συντάκτης της γνωστός ή ο σκοπός του θα επιτευχθεί. Τα λέμε fake news (ψευδονέα).
Τα ψευδονέα αυτά είναι πολύ γνωστά στην ανθρωπότητα σαν συνταγή ειδήσεων: αποτελούνται από μέρος αλήθεια, μέρος υπερβολή, απόκρυψη μιας σημαντικής πληροφορίας (συνήθως της κατηγορίας των συνεπειών) βολεύουν αφάνταστα τον συντάκτη και χειραγωγούν τον αναγνώστη. Τα πραγματικά νέα ακολουθούν ακριβώς την αντίθετη συνταγή. Ακούγονται ως τελείως εκτός τόπου και χρόνου ενώ στερούνται υπερβολής και είναι αυτό καθαυτό το γεγονός. Όλες οι πληροφορίες είναι εκεί, ακόμα και αυτές που δεν χρειάζονται, άφτιαχτες , αστόλιστες. Η είδηση σπάνια γίνεται δημοφιλής αλλά προκαλεί αποτροπιασμό στον αναγνώστη και η πηγή απορρίπτεται ως ενοχλητική. Γι’ αυτό αλώστε στην αρχαία Αθήνα υπήρχε ένα δύσμορφο άγαλμα γυναικάς με το όνομα «αλήθεια».
Τα ψευδονέα πλέον θα ταξιδεύουν μαζί με κάθε είδηση και θα προκαλούν συναισθήματα τέτοια στον αναγνώστη που δύσκολα θα λειτουργούν προς όφελός του, άσχετα με την ιδεολογική του τοποθέτηση απέναντι στην είδηση. Το ψευδονέο θα έρχεται έτοιμο να εντυπωσιάσει τις αντίθετες πολιτικές αναλύσεις μιας είδησης αλλά και τις ενδιάμεσες τους.
Να ένα παράδειγμα πασχαλιάτικο, που φαντάζομαι θα παίξει πολύ στην χώρα μας.. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ετοιμάζει μια συναυλία (διαδικτυακή και τηλεοπτική) όπου η Lady Gaga, ο Έλτον Τζον κ.α. καλλιτέχνες θα ενώσουν τις φωνές τους για την ανθρώπινη αλληλεγγύη. Η ημέρα, Μεγάλο Σάββατο για εμάς. Κι ενώ οι εκκλησιές του Χριστού, εδώ στο τόπο της Ορθοδοξίας θα κλείσουν τις πόρτες τους και ίσως κάποιοι πιστοί να παρακολουθήσουν διαδικτυακά ή τηλεοπτικά τη λειτουργία, ο κόσμος στην πλειονότητα του φυσικά θα βλέπει το μεγάλο παγκόσμιο γεγονός συγκινημένος. Σχεδόν όλος ο πλανήτης… Σχεδόν ταυτόχρονα, κάποιοι πιστοί «ξεχασμένοι», κάποιας ανατολικής Εκκλησιάς θα ανασταίνουν έναν νεκρό θεό…
Οι τρομολάγνοι φονταμενταλιστές, θα μιλήσουν για τους ελάχιστους του Χριστού, απέναντι στους πολλούς του Σατανά. Για την ανατολική εκκλησιά που αντιστέκεται στους Νεοταξίτες κλπ. Οι προοδευτικοί ανθρωπιστές από την άλλη θα μιλήσουν για μια παγκόσμια Εκκλησία, σύμβολο της αγάπης, της αλληλεγγύης και της αποδοχής της διαφορετικότητας, που έχει ήδη ορθώσει το ανάστημα της – μια πιο ενδιαφέρουσα Εκκλησία, με λειτουργούς περισσότερο ειλικρινείς και πιστούς, μια εκκλησιά που αφορά περισσότερο τον μέσο άνθρωπο και τα προβλήματά του, τις μειονότητες, τους φτωχούς και κατατρεγμένους. Θα δημιουργηθούν έτσι δύο τάσεις , με το ίδιο πρόσημο ψεύτικης είδησης.
Η αλήθεια για τους Χριστιανούς είναι ότι ο Θεός είναι Ένας και Αληθινός , έγινε άνθρωπος, σταυρώθηκε και έχει αναστηθεί . Ένα μήνυμα αιρετικό για τους πιστούς των εκκλησιών του κόσμου, που αντιλαμβάνονται την εκκλησιά σαν ένα ηθικό τρόπο ζωής, και ηλίθιο για τους εραστές της επιστήμης. Μία μπούρδα που είναι είδηση μονάχα για τους αφελείς, που εξ αιτίας της πίστης τους σε αυτό το γεγονός , σήμερα βρίσκονται να ταλαιπωρούνται κάπου προσπαθώντας να βοηθήσουν τον συνάνθρωπο τους και δεν έχουν χρόνο ούτε για κορωνοϊούς, ούτε για συναυλίες, ούτε για εκκλησιές. Όσο ο άνθρωπος υποφέρει, στις φυλακές, στις εξορίες και στις προσφυγιές , στα νοσοκομεία και τους δρόμους των πόλεων.
Όσοι την πατήσουν από τα fake news θα ψάχνουν την αλήθεια, κρυμμένη στα εξωτικά κουστούμια των μουσικών και στα φανταχτερά άμφια των παπάδων (που δεν είναι τίποτα άλλο παρά φορεσιές) και στα έντονα φώτα των προβολέων και των πολυελαίων (που δεν είναι παρά φτηνό ανθρώπινο φως) και τριγύρω από τις εικόνες και τα σκηνικά των εκκλησιών και των σκηνών του κόσμου.
Ο Θεός όμως θα αναστηθεί μέσα στις λέξεις «σε αγαπώ», «ελπίζω», «πιστεύω», στα λόγια, στους ύμνους και τα τραγούδια κάθε καρδιάς που τα λέει με φόβο και πάθος, στις Εκκλησιές, στις συναυλίες, στις φυλακές, στα νοσοκομεία, στο σπίτι, στα στρατόπεδα προσφύγων, στον δρόμο, στον διεθνή διαστημικό σταθμό, όπου σταθείς κι όπου βρεθείς, μόνος ή με χιλιάδες.
Γιατί αυτή είναι η είδηση για τους πραγματικούς Χριστιανούς: ο Θεός είναι Ένας κι Αληθινός. Και θα σου θυμίσει και φέτος πως αναστήθηκε και έρχεται κι η σειρά σου. Όχι γιατί πιστεύεις εσύ σε αυτόν, αλλά γιατί εκείνος πίστεψε σε εμάς. Καλή Μεγάλη Βδομάδα και καλή Ανάσταση!
