Είμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με αμέτρητες «σοφίες» πολιτικών, δημοσιογράφων, επιστημόνων σχεδόν όλων των κλάδων, καθώς και με επιστολές-σχόλια πολλών πολιτών – από τις οποίες μαθαίνουμε πόσο μη αλληλέγγυα, αντιδημοκρατική, διχαστική, τεχνοκρατική, εκβιαστική, νεοφιλελεύθερη, καπιταλιστική, ακόμη και τρομοκρατική καθώς και καταστροφική είναι η συμπεριφορά των θεσμικών οργάνων της ΕΕ – που κυριαρχούνται κυρίως από την αδυσώπητη Γερμανία – έναντι των Κρατών μελών της και ιδιαίτερα μάλιστα έναντι της Ελλάδας.
Όλες αυτές οι επικριτικές φωνές επιδιώκουν και λαχταρούν μια διαφορετική, δήθεν πιο δημοκρατική και αλληλέγγυα ΕΕ, προφανώς χωρίς κανόνες και δεσμεύσεις, με πολλά δικαιώματα και ελευθερίες και προ παντός με ελάχιστες υποχρεώσεις και ευθύνες.
Όλα αυτά τα «έξυπνα και προοδευτικά» μυαλά έχουν πιθανώς στο πίσω μέρος του κεφαλιού τους μια ουτοπιστική ίσως κάπως σοσιαλιστική, κομμουνιστική ή εθνικοσοσιαλιστική όχι όμως φιλελεύθερη και δημοκρατική ΕΕ. Μέσα σε αυτή κάθε μέλος θα μπορεί να ζήσει ελεύθερα και να απολαμβάνει πλουσίως σύμφωνα με τις ανάγκες του τα απαιτούμενα και απαραίτητα για την επιθυμητή άνετη ζωή του αγαθά, χωρίς όμως ο ίδιος να φροντίζει και καθόλου να ανησυχεί για το ποιος θα τα παράγει!
Αυτά τα πνεύματα με την προκλητική και ουτοπιστική σκέψη τους προφανώς δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι τουλάχιστον το 80% των πολιτών της ΕΕ όχι μόνον δεν συμφωνούν με τη φανταστική και μη ρεαλιστική τους ΕΕ, αλλά αντίθετα είναι αρκετά ικανοποιημένοι ακόμη και με τις ενδεχομένως πολλές ελλείψεις της υπαρκτής σήμερα ΕΕ και ΟΝΕ.
Ελπίζουν όμως, πως οι πολιτικοί τους θα διατηρήσουν τα κεκτημένα, θα τα υλοποιούν και θα εμβαθύνουν τους από κοινού συμφωνηθέντες Ευρωπαϊκούς θεσμούς και κανόνες , οι οποίοι όχι μόνον συνέβαλαν και εδραίωσαν τα τελευταία 60 χρόνια την ειρήνη στην Ευρώπη, αλλά δημιούργησαν και τις προϋποθέσεις για μία λίγο ή πολύ άνευ προηγουμένου ευρεία ευημερία των ευρωπαϊκών λαών.
Η σημερινή κρίση κρούει όμως τον κώδωνα για προσοχή και αφύπνιση προτού – όχι μόνον για τους Έλληνες, αλλά και για όλους τους Ευρωπαίους – είναι πολύ αργά.
Η κάτωθι σύντομη παρουσίαση αυτού του πλειοψηφικά αποδεχθέντος, αλλά τον τελευταίο καιρό ποικιλοτρόπως πολύ δυσφημισμένου Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος (Μοντέλου), ελπίζω να πληροφορήσει και να συμβάλει στην απομυθοποίηση του και καλύτερη κατανόηση της όλης λειτουργίας του.
Η ΕΕ σήμερα: Σήμερα η ΕΕ αποτελείται από 28 ευρωπαϊκές χώρες[1], οι οποίες οικειοθελώς συμφώνησαν και αποδέχτηκαν κοινές αξίες καθώς και κοινά πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά συστήματα, ως απαραίτητες προϋποθέσεις της συνύπαρξή τους.
Οι ισχύουσες Ευρωπαϊκές Αξίες: Οι κοινές Ευρωπαϊκές Αξίες είναι απλώς τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως αυτά έχουν διατυπωθεί στο Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και στο καταστατικό του Συμβουλίου της Ευρώπης[2].
Και στους δύο αυτούς διεθνής Θεσμούς είναι μέλη και τα 28 Κράτη της ΕΕ και έχουν δεσμευθεί οι εκάστοτε κυβερνήσεις τους να εγγυώνται στις Χώρες τους συνεχώς την ισχύ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των δημοκρατικών διαδικασιών διακυβέρνησης και των δικαιωμάτων του Κράτους δικαίου. Συγκεκριμένα πρέπει να στοχεύουν μονίμως την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την ατομική ελευθερία, τη δικαιοσύνη, την οικονομική και την κοινωνική ασφάλιση, την οικονομική πρόοδο και την ευρύτερη ευημερία. Και όλα αυτά πρέπει να ισχύουν τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, που η ίδια η ΕΕ θεωρεί σήμερα ότι είναι όχι μόνο μία οικονομική και κοινωνική Κοινότητα, αλλά και μια κοινότητα αξιών, κοινοτικής ευθύνης και κοινοτικής αλληλεγγύης.
Στα τελευταία 60 χρόνια οι αξίες και οι επιδιώξεις της έχουν οδηγήσει σε μια κοινή ευρωπαϊκή νομοθεσία, μέσα στην οποία η ελευθερία των Κρατών μελών και των πολιτών τους καθώς και η ευθύνη τους έναντι της Κοινότητας βρίσκουν την έκφρασή τους. Επίσης η δέσμευση για την εκατέρωθεν ανοχή και ανθρωπισμό είναι θεμελιώδης ευρωπαϊκές αξίες.
Το ισχύον Ευρωπαϊκό Πολιτικό Σύστημα: Όλες οι χώρες που είναι μέλη της ΕΕ πρέπει να έχουν εφαρμόσει ένα είδος της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Τα τυπικά χαρακτηριστικά του είναι το συνταγματικά επιβαλλόμενο Κράτος δικαίου, οι ελεύθερες εκλογές, η ισχύ της αρχής της πλειοψηφίας στο σχηματισμό της Κυβέρνησης, η αποδοχή της αντιπολίτευσης, η ελευθερία της έκφρασης, η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης κ.α.
Τα Κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν να δημιουργήσουν επιπλέον ένα πολιτικό ειδικό Ευρωπαϊκό Σύστημα, το οποίο προέρχεται από μια υπερεθνική ένωση κυρίαρχων Κρατών, μία μοναδική (sui generis) στον κόσμο πολιτική κρατική οντότητα. Αυτή η ελεύθερη επιλογή και συμβατικά αποδεκτή από όλα τα Κράτη μέλη «κατασκευή» της ΕΕ είναι ένα μίγμα από ένα μοντέλο Κράτους μεταξύ μιας «χαλαρής» Συνομοσπονδίας και ενός Ομοσπονδιακού Κράτους[3].
Αυτό το ειδικό ευρωπαϊκό Μοντέλο επιλέχθηκε προφανώς σκόπιμα, επειδή μέχρι σήμερα μερικά από τα Κράτη μέλη της ΕΕ καθώς και οι πολίτες τους δεν είναι ακόμη σίγουροι, αν η αρχική τους πρόθεση δημιουργίας ενός Ευρωπαϊκού Ομοσπονδιακού Κράτους είναι δυνατή και προπαντός λειτουργική.
Γι’ αυτό τα σημερινά Κράτη μέλη της ΕΕ κατέληξαν – με διεθνείς συμβάσεις – σε συμφωνία να ιδρύσουν επτά Ευρωπαϊκούς πολιτικούς – σχεδόν κυβερνητικούς – Θεσμούς, στους οποίους οικειοθελώς μεταβίβασαν μερικώς ή πλήρως κυριαρχικά δικαιώματα τους.
Αυτοί οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί έχουν ποικίλες νομικές και πολιτικές αρμοδιότητες και εκφράζουν το Πολιτικό Ευρωπαϊκό Σύστημα. Οι επτά αυτοί Ευρωπαϊκοί θεσμοί είναι:
• το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
• το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κορυφής,
• το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (που ονομάζεται επίσης «Υπουργών»),
• η Ευρωπαϊκή Επιτροπή,
• το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
• η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και
• το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο.
Το Ευρωπαϊκό Οικονομικό Σύστημα: Κάθε ευρωπαϊκή χώρα που θέλει να ενταχθεί ή είναι ήδη ενταγμένο μέλος στην ΕΕ πρέπει να έχει πραγματοποιήσει μια παραλλαγή του λεγόμενου οικονομικού συστήματος της Οικονομίας της Αγοράς. Αυτό το οικονομικό σύστημα δεν είναι κάτι το αφηρημένο, αλλά έχει πολλούς συγκεκριμένους θεμελιώδεις κανόνες, η ισχύς των οποίων βρίσκονται μόνιμα υπό την εποπτεία και τον έλεγχο των προαναφερθέντων ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. Σε όλα τα κράτη μέλη πρέπει να εφαρμόζονται πάντοτε στο πλαίσιο της οικονομίας της αγοράς οι βασικές αρχές της Επικουρικότητας (υπευθυνότητας) και της Αλληλεγγύης.
Η πρώτη αρχή της επικουρικότητας απαιτεί, ότι όλα τα κράτη μέλη και οι πολίτες τους είναι υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν και να διαθέτουν όλες τις παραγωγικές τους ικανότητες και δυνατότητες, πρώτον για το δικό τους όφελος και δεύτερον και για το όφελος του συνόλου της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.
Η δεύτερη αρχή της Αλληλεγγύης απαιτεί, ότι τα πιο ικανά και παραγωγικά μέλη της Κοινότητας, πρέπει να παρέχουν την ανάλογη βοήθεια στα αδύναμα μέλη, έτσι ώστε και αυτά να μπορέσουν στο εγγύς μέλλον να μη έχουν ανάγκη της βοήθειας των άλλων.
Αυτές οι συμπεριφορές με τις ανάλογες επιδόσεις θα είναι μόνον τότε κατορθωτές, αν τηρούνται και εφαρμόζονται πλήρως οι θεσμικές και λειτουργικές προϋποθέσεις του συστήματος της Οικονομίας της Αγοράς. Οι πιο σημαντικές και απαραίτητες είναι:
• θεμιτός ανταγωνισμός σε όλες τις αγορές,
• κυρίως ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής,
• αποκλειστική ευθύνη των οικονομικά ενεργούντων,
• κρατικά εγγυημένη και νομικά επιτρεπτή ελευθερία συμβάσεων,
• ανοιχτή (ελεύθερη) πρόσβαση για όλους σε όλες τις αγορές,
• ένα εγγυημένο από το κράτος, αλλά ανεξάρτητο από την κυβερνητική πολιτική, Νομισματικό Σύστημα,
• σταθερή και μακροπρόθεσμη Οικονομική Πολιτική,
• κυβερνητική ρύθμιση και επίβλεψη της οικονομικής διαχείρισης των περιβαλλοντικών αγαθών,
• κρατική εγγύηση του κατώτατου μισθού,
• κρατικά εγγυημένο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης[4].
Όσο πιο ακριβής και πιο συνεπής είναι η εφαρμογή των κανόνων αυτών από τα κράτη μέλη, τόσο πιο επιτυχημένα θα είναι στον οικονομικό και στον κοινωνικό τους τομέα.
Συμπεράσματα: Όλες τις εδώ συνοπτικά παρουσιαζόμενες ευρωπαϊκές Αξίες και τα επίσης συνοπτικά παρουσιαζόμενα ευρωπαϊκά Πολιτικά και Οικονομικά συστήματα δεν τα έχουν μόνον αποδεχθεί οικειοθελώς όλες οι χώρες της ΕΕ, αλλά και έχουν συγχρόνως δεσμευτεί να τα υλοποιούν όσο το δυνατόν καλύτερα.
Τα αναφερόμενα θεσμικά όργανα που αντιπροσωπεύουν το σημερινό ευρωπαϊκό πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό καθεστώς το έχουν οικειοθελώς αποδεχτεί πλειοψηφικά οι ευρωπαίοι πολίτες.
Γι’ αυτό δικαιολογείται το ερώτημα: τι είδους άλλη Ευρώπη θέλουν σήμερα όλοι εκείνοι που μιλούν και απαιτούν αυτή την άλλη Ευρώπη χωρίς όμως να την προσδιορίζουν; Είναι κάποιος αντιευρωπαϊστής ή ακόμη και αντιδημοκράτης, όπως η κυρία Μέρκελ ή ο κύριος Σόιμπλε, όταν μας θυμίζουν και επιμένουν ότι οι προαναφερθέντες και οικειοθελώς αποδεχθέντες ευρωπαϊκοί θεσμοί και κανόνες πρέπει να τηρούνται;
Πώς μπορεί κανείς να συμπεραίνει ότι από αυτή την απαίτηση η γερμανική κυβέρνηση επιδιώκει μία ηγεμονική επικράτηση στην Ευρώπη, όπως ισχυρίζονται ο Έλληνας Πρωθυπουργός κ. Τσίπρας και πολλοί άλλοι Έλληνες άλλων κομμάτων, οι σημερινοί Γερμανοί ευρωβουλευτές των πρασίνων Reinhard Bütikofer και Sven Giegold ή ο πρώην Γερμανός Υπουργός των Εξωτερικών και πρώην πρόεδρος των Πρασίνων κύριος Oskar Fischer ή και η συνάδελφός του και πρώην αντιπρόεδρος της γερμανικής Βουλής κυρία Anke Vollmer;
Το ότι ο πρόεδρος και η αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του αριστερού γερμανικού κόμματος ο κύριος Gregor GYSI και η κυρία Sahra Wagenknecht, ή ακόμα και η ακροδεξιά Γαλλίδα Marine Le Pen θέλουν μια άλλη Ευρώπη, είναι λόγω της ιδεολογίας τους κατανοητό. Αλλά όμως ούτε και αυτοί μας λένε ξεκάθαρα, αν θέλουν και επιδιώκουν να έχουν μια Ευρώπη σοβιετικού, βορειοκορεάτικου ή εθνικοσοσιαλιστικού τύπου. Προσπαθούν με αφηρημένες, δήθεν προοδευτικές και συνήθως όχι μεθοδικά τεκμηριωμένες θέσεις για ένα λειτουργικό σύστημα, προσπαθώντας να επηρεάσουν τους ψηφοφόρους υπέρ της εκάστοτε δικής τους ιδεολογίας. Μέχρι σήμερα λειτουργούν με συνθήματα, κάνοντας μόνο κριτική στο υπάρχον σύστημα, το οποίο σίγουρα χρειάζεται συνεχείς τροποποιήσεις και προσαρμογές , χωρίς να προτείνουν συγκεκριμένα και μακροπρόθεσμα λειτουργικές εναλλακτικές πραγματοποιήσιμες λύσεις.
Δυστυχώς για όλους αυτούς και ευτυχώς για την επιβίωση της ΕΕ οι σημερινοί Ευρωπαίοι πολίτες στην μεγάλη πλειοψηφία τους, δεν ανταποκρίνονται και είναι μάλιστα πολύ ενάντια στις προθέσεις τους.
Είμαι της γνώμης όμως ότι παρόλα αυτά οι Ευρωπαίοι πολίτες και ειδικά οι Έλληνες πρέπει να επαγρυπνούν, θα έλεγα μάλιστα ότι είναι υποχρεωμένοι να καταπολεμούν ενεργά και με το λόγο τους και με την ψήφος τους όλες αυτές τις αντιευρωπαϊκές τάσεις, πριν βρεθούν προ τελεσμένων γεγονότων και τελικά είναι πολύ αργά.
