Ο Πρέσβης της Ρωσικής Ομοσπονδίας στη Λευκωσία Στανισλάβ Οσάτσι δήλωσε στο ΚΥΠΕ πως η χώρα του «χαιρετίζει τη συμφωνία της Νέας Υόρκης για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων στη Γενεύη». Πρόσθεσε πως «η ρωσική πλευρά ελπίζει ότι οι δυο πλευρές θα βρουν αμοιβαία αποδεκτές λύσεις σε όλα τα εκκρεμή θέματα του Κυπριακού, κυρίως στα θέματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων».
Ταυτόχρονα, επεσήμανε ο κ. Οσάτσι, «δίνουμε προσοχή στο γεγονός ότι ως παρατηρητής στη Διάσκεψη αυτή θα είναι προσκεκλημένη ξανά μόνο η Ευρωπαϊκή `Ενωση και όχι τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».
Οι δηλώσεις Οσάτσι αντανακλούν μια μάλλον ιδιόμορφη προσέγγιση στο ζήτημα. Πρώτο, η Ρωσία χαιρετίζει τη συμφωνία του Προέδρου της Δημοκρατίας Ν. Αναστασιάδη και του Τ/κ ηγέτη Μ. Ακιντζί με τον ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες». Δεύτερο, σημειώνει ότι στη Μόσχα «δίνουμε προσοχή στο γεγονός ότι ως παρατηρητής στη Διάσκεψη αυτή θα είναι προσκεκλημένη ξανά μόνο η Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».
Πάνω στην προσέγγιση Οσάτσι, σημειώνω τα εξής: Η Κύπρος είναι πλήρες-μέλος της ΕΕ, αυτή η ιδιότητα συγκροτείται από ένα σύνολο από στοιχεία όπως συμμετοχή σε ευρωπαϊκές εκλογές, συμμετοχή τόσο σε διακυβερνητική, όσο και οιωνεί ομοσπονδιακή συνεργασία, συμμετοχή σε προγράμματα και κοινές πολιτικές, μια συγκρότηση που συμπληρώνεται από μια σημαία, και έναν ύμνο.
Η συμμετοχή στην ΕΕ δεν αντανακλά μια «ισότιμη» σχέση όπως αυτή που διαλαμβάνεται στις σχέσεις ανάμεσα στα κράτη-μέλη του ΟΗΕ. Η διαφορά είναι ουσιώδης και ο πρέσβης Οσάτσι την γνωρίζει καλά. Αν η σχέση της Κύπρου με την ΕΕ ήταν η ίδια με εκείνη που μπορεί να έχει με τα πέντε μόνιμα μέλη του ΔΣ για να μπαίνουν στο ίδιο καλάθι, τότε η Κύπρος καλά θα έκανε να παραμείνει στο Κίνημα των Αδεσμεύτων!
Ο πρέσβης Οσάτσι, εκφράζει μια αμφίσημη στάση στο κυπριακό, ομιλεί στη γραμμή του «ναι μεν αλλά», συχνά θολώνει τα νερά, και αυτό δεν βοηθά να κατανοήσουμε ποια ακριβώς είναι η κατεύθυνση της Μόσχας.
Τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο πολύπλοκα εάν κάποιος θελήσει να μπει στο βάθος της συγκεκριμένης δήλωσης, καθώς σχολιάζει το γεγονός ότι «ως παρατηρητής στη Διάσκεψη αυτή θα είναι προσκεκλημένη ξανά μόνο η Ευρωπαϊκή `Ενωση και όχι τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».
Πέντε παρατηρήσεις επί αυτού του σημείου:
Πρώτη, η Διάσκεψη για την Κύπρο έγινε στις 12 Ιανουαρίου 2017 στη Γενεύη. Έκτοτε η Μόσχα σιώπησε ως προς τη σύνθεση της επόμενης Γενεύης, εξ’ όσων μπορούμε να μάθουμε από δημοσιεύματα, δεν ζήτησε να λάβει μέρος στην (αν προέκυπτε) επόμενη. Η σιωπή είναι πολιτική, και η εκ των υστέρων γκρίνια, επίσης.
Δεύτερη, τι εμποδίζει την Μόσχα, έστω τώρα, που τίθενται οι βάσεις για τη Γενεύη 2, να ζητήσει να λάβει μέρος; Υπάρχει κάποιο ζήτημα για να το θέσει στον ΟΗΕ, και, ποιο είναι το εμπόδιο για να το θέσει με έναν κανονικό, μέσω της διπλωματικής οδού, τρόπο;
Τρίτη, στην πολιτική τα συστήματα, μερικές φορές, έχουν μιαν σύνδεση με το ποδόσφαιρο. Στην Ιταλία τα λένε «κατενάτσιο»-αμυντικό σύστημα, αν το αποδίδω σωστά. Αυτό μάλλον επιχειρεί να κάνει ο πρέσβης Οσάτσι. Από τη μια «χαιρετίζει τη συμφωνία της Νέας Υόρκης για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων», από την άλλη βάζει αμφιβολίες ως προς άλλο σκέλος της. Ωστόσο, δεν μας λέει για ποια σύνθεση ο ίδιος ή η χώρα του προσπάθησαν, πότε και πώς δοκίμασαν για να πείσουν ότι είναι καλύτερη από αυτήν που πρότεινε ο ΓΓ του ΟΗΕ. Τέταρτο, σε κάθε περίπτωση, κατά τη δική μου γνώμη, ζήτημα είναι το ανάποδο από όσα δήλωσε ο πρέσβης Οσάτσι. Ότι στη δήλωση του ΓΓ του ΟΗΕ στις 5 Ιουνίου, η ΕΕ μπήκε στο κείμενο ιδιαιτέρως «σεμνά», έγινε αναφορά στην ΕΕ πίσω από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις και με την ιδιότητα του «παρατηρητή». Θεωρώ ότι το σημείο αυτό υπήρξε το πιο αδύνατο σημείο της δήλωσης, αλλά αυτό που κυρίως μετρά είναι η συνολική εικόνα που, υπό προϋποθέσεις, θα οδηγήσει σε μιαν ακόμα, καθοριστικής σημασίας προσπάθεια για να δούμε πού ακριβώς βρίσκονται τα πράγματα.
Πέμπτο, μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας για την Κύπρο χρειάζεται ΟΗΕ και ΕΕ μαζί. Η επίλυση του κυπριακού συνδέεται με την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας και τις πολιτικές της συνεργασίας στην Α. Μεσόγειο. Ταυτόχρονα, η οικοδόμηση μιας νέας συνθήκης ασφάλειας σημαίνει ότι ο ΟΗΕ – Κεφάλαιο 6 και 7 του Καταστατικού Χάρτη – μπορεί να παράσχει το απαιτούμενο θεσμικό πλαίσιο, προωθώντας ένα νέο περιβάλλον ασφάλειας, κάτω από τον συντονιστικό ρόλο του ΓΓ του ΟΗΕ. Αυτά τα δύο σημεία δείχνουν ότι τόσο η ΕΕ, όσο και ο ΓΓ του ΟΗΕ και όσα από τα μέλη του ΣΑ του ΟΗΕ επιθυμούν, έχουν μια πρόκληση μπροστά τους. Όσοι θέλουν, μπορούν να εργαστούν με τρόπο παραγωγικό, το πεδίο δείχνει ιδιαιτέρως σημαντικό. Όσοι δεν θέλουν, μπορούν να κάνουν τους κριτές της πολυθρόνας…
