γράφει ο Δημήτρης Καλούπης.
Σπάει ταμία στην χώρα μας -αλλά και όπου προβάλλεται στον κόσμο- αυτή η υπέροχη ταινία του Τοντ Φίλιπς σε σενάριο που δημιούργησε μαζί με τον Σκοτ Σίλβερ , εμπνευσμένο φυσικά από τον κόσμο των κόμιξ Μπάτμαν της εταιρίας DC.
Είναι γνωστό σε όλους μας πως όσο φανατικούς και αν έχει μια σειρά κόμιξ ή ένα βιντεοπαιχνίδι που γίνεται ταινία, δεν θα σπάει ταμία παρά μόνο αν είναι εξαιρετική ταινία. Αν είναι ένα παραμύθι που ξετυλίγεται με την τέχνη της κινούμενης εικόνας και μας συγκινεί. Και η ταινία αυτή το κάνει.
Ο Τζόκερ δεν είναι παρά ο γνώριμος εαυτός μας, στερημένος από κάθε καλή συγκυρία. Ένας άτυχος εμείς που συνθλίβεται μέσα σε μια ανηλεή κοινωνία ανθρώπων με λίγο περισσότερα προνόμια από αυτόν.
Στην Ελλάδα της κρίσης ο Τζόκερ είναι ο δανειολήπτης που έχασε το σπίτι του επειδή δεν μπόρεσε να εξοφλήσει το δάνειο του. Ο μικρομεσαίος επιχειρηματίας που χρωστάει στο ΕΦΚΑ περισσότερα απ’ όσα θα κερδίσει μέχρι να βγει στην σύνταξη. Ο Γέρος που διπλοκλειδώνει το σπίτι του και φωνάζει τα «παιδιά» της χρυσής αυγής για να πάρει την σύνταξη του από το ΑΤΜ, ο μετανάστης που αναγκάζεται να υπομείνει όλες τις ταπεινώσεις μιας κοινωνίας που του στερεί το δικαίωμα να ζει ως ίσος πολίτης.
Στον κόσμο είναι ο Τούρκος που φοβάται πως οι Κούρδοι θα κάνουν κράτος και θα του πάρουν την γη του, αλλά και ο Κούρδος που βλέπει την γη των πατέρων του σκλαβωμένη . Ο Τζόκερ είναι ο ξένος που που του κατέκτησαν την πατρίδα, έσυραν τον παππού του η τον πατέρα του σκλάβο σε μια άλλη πατρίδα που εκείνον δεν τον ενσωμάτωσε ποτέ, αντίθετα ήταν πάντα ο βρωμοσκλάβος που ήθελε και δικαιώματα και μια μέρα ο γιος του δέθηκε δυναμίτη και ανατινάχτηκε σε μια πλατεία σκοτώνοντας πιο προνομιούχους από αυτόν .
Είναι ο φοβισμένος Ρώσος , ο διψασμένος Αφρικανός , ο κουρασμένος Κινέζος και απελπισμένος Ιάπωνας. Ο Τζόκερ είναι η πλευρά μας που μένει ανικανοποίητη από την πρόοδο του πολιτισμού των homo sapiens. Εκείνη η πλευρά μας που καταγγέλλει τα κακώς κείμενα .
Ο Τζόκερ είναι η ερινύα, ο ενσαρκωμένος καρπός της αμαρτίας μας . Όλοι όσοι αδικήσαμε , όσοι ταλαιπωρήσαμε και όλοι όσοι εκμεταλλευτήκαμε
Είναι οι σκέψεις του Μπακούνιν …είναι τα λόγια του Θεού.
Ο λίθος που τον πέταξαν σαν άχρηστον οι οικοδόμοι, αυτός έγινε αγκωνάρι – ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ 21:42. Αυτό το άχρηστο κατά την αμαρτωλή εκτίμηση μας είναι ο Τζόκερ . Ο εχθρός , ο ξένος , ο παρίας , το περιθώριο. Για αυτό και είναι τόσο γνώριμος , για αυτό και είναι ο δικός μας αντιήρωας .
Ο Τζόκερ είναι ο Μπόρις Τζονσον, ο Τραμπ, ο Ερντογάν …ο Τσίπρας. Ο Τζόκερ είναι η ελπίδα ότι παρά την ατυχία μας μπορούμε να τσουλήσουμε την ανηφόρα γιατί μας χρωστάει η ζωή .
Ο Τζόκερ πάνω απ’ όλα όμως είναι ο τρόπος που εμείς αδικούμε τον εαυτό μας. Και αυτή είναι η διαφορά του – ίσως η μόνη διαφορά του παρελθόντος – από την Σκοτεινό Ιππότη ..τον Μπάτμαν. Ο Τζόκερ αποδέχεται την μηδενική του αξία και από ‘κει απελευθερώνεται. Είναι ίσος με όλους γιατί όλοι είναι μηδενικής αξίας όπως αυτός .
Το alter ego του, ο Μπάτμαν θα φτάσει στο ακριβώς αντίθετο συμπέρασμα. Θα σκεφτεί ότι όλοι είναι ίσοι γιατί είναι το ίδιο πολύτιμοι όπως αυτός . Και αυτή η σκέψη θα κάνει τον ένα προστάτη του δικαίου και τον άλλο στυγνό εγκληματία.
Δεν μας καθορίζει ούτε το παρελθόν μας, ούτε οι δυσκολίες μας. Αυτά μας ενδυναμώνουν. Το μόνο που θα μας καθορίσει είναι το που θα σταθούμε όταν μας ρωτήσουν ποια είναι η αξία των πραγμάτων .
Υ.Γ. Την ημέρα που έστειλα το άρθρο για δημοσίευση, έγινε χαμός με υποτιθέμενες απαγορεύσεις και ελέγχους αστυνομικών για την ταινία . Έγραψα στο facebook μια ρήση του Ουγκώ από τους Άθλιους …δεν μπορεί τίποτα να αντισταθεί σε μια ιδέα που ήρθε η ώρα της ….ούτε οι αστυνομικές δυνάμεις …ούτε τα εξαγριωμένα πλήθη. Ο κόσμος αλλάζει, οι έξυπνοι πολίτες θα αναζητήσουμε πολιτικούς που το καταλαβαίνουν και, αντί να κερδίσουν κάποιοι από αυτήν την αλλαγή, θα παλέψουμε για να κερδίσουμε όλοι. Στα δίπολα καλού – κακού, ας αρχίσουμε επιτέλους να αντιπαραθέτουμε πολιτικά την συνεργασία.
Nihil verum est licet omnia, sed non omnia beneficia (Τίποτα δεν είναι αληθινό και όλα επιτρέπονται, αλλά δεν είναι όλα επωφελή)
