Κριτική παρουσίαση : Αννίτα Πατσουράκη – Ιστορικός της Τέχνης
Η πολύμορφη εικαστική έκθεση με τίτλο «Ο σμιλευτής χρόνος» αποτελεί τη συνύπαρξη τριών διαφορετικών μορφών τέχνης, με ετερόκλητες προσεγγίσεις και σε μια ενιαία εικαστική κατάληξη.
Οι εμπνευστές και συντελεστές, είναι ο Δημήτρης Μπέκας στα Εικαστικά, ο Βασίλης Γκίζας στη Φωτογραφία και ο Λευτέρης Χατζηθεοδώρου στον Ποιητικό και Πεζό λόγο, που δημιούργησαν με νέα δημιουργική οπτική και καλλιτεχνική έκφραση. Και οι τρεις μαζί, απέδωσαν μια γόνιμη, εποικοδομητική, αξιομνημόνευτη συνεργασία μιας πολύπλευρης εικαστικής πρότασης και προσέγγισης. Με ξεχωριστές αφετηρίες, διαφορετικές διαδρομές σπουδών και δημιουργικής εμπειρίας, με ποικιλία εικαστικών μέσων και τεχνικών, συνευρέθηκαν, ενώνοντας προσωπικές φωνές. Οι σκέψεις ταυτίστηκαν, το πνεύμα τους πλησίασε και εισχώρησαν, ενσωματώθηκαν ο ένας στον άλλον.
Έχοντας και οι τρεις τους, κοινή πορεία και ενασχόληση με τα πολιτιστικά δρώμενα της ευρύτερης περιοχής και αφουγκραζόμενοι την τοπική κοινωνία ακολούθησαν κοινό οραματισμό δημιουργικής δράσης.
Η θεματολογία της έκθεσης «Ο σμιλευτής χρόνος» επικεντρώνεται σε σημαντικά ερωτήματα της ζωής που δημιουργούνται μέσα στην πορεία του χρόνου, της μνήμης και των συναισθημάτων. Τα ταξίδια των ναυτικών, η διαβρωτική δύναμη της θάλασσας, ο χρόνος της απουσίας, οι μνήμες, η αναπόληση, η νοσταλγία της επιστροφής, η αγωνία της προσμονής! Αποσπασματικές απόψεις του καραβιού, θραύσματα και υπαινικτικά στοιχεία, κάβοι, φινιστρίνια, σκοινιά, σκιές από ανθρώπινες φιγούρες, μεταφέρουν κραδασμούς ψυχής σε λόγο ποιητικό και έντεχνο.
Φωτογραφικές στιγμές εμπλουτίζονται με μεικτά υλικά ζωγραφικής και περιγράφονται μέσα από την ποίηση και τη συγγραφή. Η φωτογραφική απεικόνιση ενισχύεται από την εικαστική παρέμβαση και ο λόγος τα αγκαλιάζει, μεταφράζοντας την εικόνα.
Ο Αριστοτέλης μας διδάσκει, «Ζούμε με συναισθήματα, όχι με τις ώρες στο ηλιακό ρολόι. Θα έπρεπε να μετράμε το χρόνο με τους χτύπους της καρδιάς».
Η εικαστική συνύπαρξη των καλλιτεχνών δηλώνει το συνεχή διάλογο του πνευματικού έργου. Καθορίζει την ατέρμονη σχέση ζωγραφικής και γραφής, με την ανταλλαγή απόψεων και πληρότητας ιδεών. Η δημιουργικότητα αποκτά ενοποιητική ή και απελευθερωτική δύναμη, προαναγγέλλοντας την αφηγηματική αλληγορία και την ιχνηλάτηση σκέψεων και συναισθημάτων.
Η παρουσίαση της εικαστικής έκθεσης βρίσκεται σε αρμονική συνύπαρξη με την ανάγνωση των ποιημάτων. Η ερμηνεία των νοημάτων τους και η περιγραφή των εικόνων που προκύπτουν, αποτελούν καθοδηγητές.
Το περιεχόμενο της ποιητικής συλλογής συνοδεύει τα εικαστικά έργα, εκφράζοντας χαρακτηριστικά και απόλυτα το δημιουργικό ύφος των καλλιτεχνών και αξιοποιώντας σε εικόνα τον εύστοχο στίχο και την πνευματική οξυδέρκεια του ποιητή. Παρακολουθώντας την εξέλιξη της γλώσσας και το αγκάλιασμα των λέξεων αποδίδεται μία παράδοξη συσσώρευση ιδεών.
Τα νοήματα με ρυθμό και ατελείς ενδεχομένως σκέψεις χαρακτηρίζονται από τόλμη και ευρηματικότητα. Η χρήση των εννοιών, η μείξη των θεμάτων και η φύση της έκφρασης καταφέρνουν μία μεθοδικά τεκμηριωμένη ποιητική γραφή. Τα όρια της σκέψης διατυπώνονται με πληρότητα. Οι γοητευτικοί στίχοι δημιουργούν εικόνες που παραπέμπουν συνειρμικά σε εικαστικές εκφράσεις.
Ο θεατής παρακολουθεί την εικαστική διαδρομή των καταξιωμένων δημιουργών που γίνονται διαχρονικοί, εικονικοί μεταφραστές του ποιητικού λόγου. Τα διαφορετικά εκφραστικά μέσα, φωτογραφία-ζωγραφική-ποίηση, δημιουργούν σχέσεις που λειτουργούν συμπληρωματικά, αντιθετικά και ολοκληρωτικά μεταξύ τους. Ταυτόχρονα, αποτελεί πρόκληση η αίσθηση της αντίληψης, πως στην προσέγγιση της τέχνης από διαφορετικές κατευθύνσεις μπορεί να αποκαλυφθεί η μοναδική αίσθηση του έργου. Σε αυτή την πορεία, ο θεατής θα βρει δικές του στιγμές, δικές του αναμνήσεις, πτυχές του εαυτού του, ταυτόσημες αλήθειες.
Τα καλλιτεχνικά έργα είναι παραστατικά, εύγλωττα, χωρίς ρεαλιστικές εξάρσεις, ώστε η ματιά μας, άμεσα να μεταφράζει τους στίχους ή και την αλληγορία των νοημάτων τους, συχνά πολλαπλής κατεύθυνσης. Έργα ενός επιδιωκόμενου συνήθως ρεαλισμού, προορισμένα να προκαλούν δονήσεις, συνυπάρχουν σε μια συνδυαστική ενεργοποίηση των αισθήσεων και των στοχασμών του θεατή. Εικαστικές συνθέσεις, έντονων και πολύχρωμων συναισθημάτων, συγκλονίζουν τη ψυχή μας, αναδεικνύοντας την αυθεντικότητα του ταλέντου του εκάστοτε καλλιτέχνη.
Ο αυθορμητισμός της έμπνευσης του κάθε δημιουργού αντανακλάται στην επιμελημένη σύνθεση και τον εξαίρετο συνδυασμό των χρωμάτων.
Μέσα από τη διαδοχή φωτογραφικών ντοκουμέντων και αποτυπώσεων συνδέονται νοηματικά και αισθητικά, η ζωγραφική απόδοση και η ποίηση εκφράζοντας τη χρησιμότητα των διαφορετικών προσεγγίσεων σε ένα θέμα. Απεικονίζονται επιπλέον προσωπικές στιγμές, πρόσωπα και καταστάσεις οικείες. Στιγμές που φέρνουν στη μνήμη όλων μας ταυτόσημες σκέψεις.
Αναφορές του μυαλού, όπου ο χρόνος και ο χώρος διαφέρουν, το περιβάλλον διαφοροποιείται αλλά οι έννοιες παραμένουν ίδιες. Σε κάθε στιγμιαία απεικόνιση το συναίσθημα αντικατοπτρίζεται μέσα από το χρώμα. Οι τονικές εναλλαγές και οι διαβαθμίσεις «φωτογραφίζουν» το συναίσθημα και την ένταση της μνήμης. Η μνήμη δημιουργεί συναισθήματα. Όλα αυτά αναπαράγονται χρωματικά και απεικονίζονται φωτογραφικά, μέσα στο εικαστικό δημιούργημα και συνδυαστικά με τον ποιητικό λόγο.
Τα γεγονότα που εκτυλίσσονται φέρνουν στη μνήμη σκηνές οικείες και γεγονότα που έχουμε ζήσει ξανά. Στη μνήμη μας έρχονται χιλιάδες πρόσωπα, εκφράσεις, χαμόγελα, μάτια, δάκρυα, βλέμματα. Έρχονται στο νου συνειρμοί που μπερδεύονται. Ξεχνάς και ξαναθυμάσαι. Η καρδιά πονάει, ματώνει, το κλάμα φέρνει τη χαρά, την αγαλλίαση, το γέλιο. Πολλά πρόσωπα απουσιάζουν. Βρίσκονται όμως στην καρδιά σου, γεμίζουν το μυαλό σου, τις μέρες και τις νύχτες σου. Τα πρόσωπα φέρνουν μαζί τους μυρωδιές, γαλήνη, γεύσεις γλυκές και πικρές του πόνου, αισθήσεις, εντυπώσεις, ματιές, ανίχνευση, αναζήτηση, προσμονή, αναμονή, απουσία, θλίψη, μελαγχολία, οργή, θυμό, πόνο, εξαπάτηση, οδύνη. Κι όλα αυτά, γιατί οι αναμνήσεις είναι συνδεδεμένες με τις αισθήσεις! Με τις μνήμες, οι συνειρμοί μπερδεύονται.
Πράγματι, που μας οδηγεί η μνήμη; Η μνήμη είναι ο άγγελος και ο σατανάς. Το καλό και το κακό. Το όνειρο και ο εφιάλτης. Η επιτυχία και η δυστυχία της ζωής μας. Ο μέγας κριτής των πράξεών μας, των ελπίδων μας, της ζωής μας, που πιθανόν να είχαμε, αν το παρελθόν είχε ανατραπεί ή είχε άλλη πορεία.
Η πάλη της ψυχής να ξεχάσει, η εναγώνια προσπάθεια να ξαναζήσει την ευτυχία που χάθηκε, που έφυγε, πιθανόν για πάντα. Η μνήμη είναι οι ερινύες της ψυχής μας και ο φύλακας άγγελος της ζωής μας.
Πολλές φορές η ανάμνηση γίνεται συνήθεια. Η ανθρώπινη φύση έχει την τάση να συνηθίζει εύκολα, συχνά και τις πιο αντίξοες καταστάσεις. Στην ανθρώπινη φύση όλα είναι δυνατά. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε τα συναισθήματα των άλλων. Τελικός κριτής μέσα από τη διαδικασία της ανάμνησης θα είναι η συνείδησή μας. Στο πέρασμα των ημερών, η αλήθεια βγαίνει μπροστά μας.
«Έσεται ήμαρ»- Θα έλθει η στιγμή, η ημέρα, αναφέρει ο Όμηρος.
«Ο σμιλευτής χρόνος» μέσα από προσωπική ενδοσκόπηση, εσωτερική αναζήτηση και πνευματική εξέλιξη, ζυμώνει ιδέες, ανησυχίες, προσλαμβάνουσες και ερεθίσματα που αποδίδει σε εμπνευσμένες φωτογραφικές στιγμές και ζωγραφικές δημιουργίες. Ο χρόνος, το άπειρο, άνθρωποι του παρελθόντος και άλλοι από το μέλλον μας, καταγράφονται με οπτική πραγματικότητα, εναλλάσσοντας την αφαιρετική διάσταση σε εννοιολογικές συνθέσεις και συμβολικούς υπαινιγμούς, με τον ρεαλισμό. Ιδέες που δίδαξαν, απόψεις που επιβίωσαν στην διαιώνιση της ανθρώπινης ύπαρξης, σε κάθε πολιτισμό, στοχεύουν στην πρόκληση δέους.
Η έκθεση διαθέτει πολιτιστικές δράσεις και εικαστικούς διαλόγους όπου η σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία αποκτά πολυφωνική διάσταση.
Ελκύει το ενδιαφέρον, εκπλήσσει ευχάριστα η έκφραση συλλογικότητας καθώς και οι συνομιλίες δημιουργικού πνεύματος και κοινών οραμάτων.
Ο υψηλός καλλιτεχνικός οραματισμός των δημιουργών και ο πνευματικός πολιτισμός που τους διακρίνει, στοχεύουν στη διεύρυνση και την εμβάθυνση του πολιτιστικού διαλόγου.
Η υλοποίηση ενός οράματος, η διαρκής αναζήτηση της αλήθειας και του υπερβατικού εαυτού μας, αφιερώνονται στη διάθεση προσφοράς, στη δημιουργική έκφραση και στην κινητήριο δύναμη που ο Οδυσσέας Ελύτης μας προτρέπει, «Ανάγκη να μετατρεπόμαστε κάθε στιγμή σε εικόνα».
