Ζούμε τον πυρηνικό εφιάλτη να καταστρέφει την Ιαπωνία και να εξαπλώνεται απειλώντας όλο τον πλανήτη μας: από το ραδιενεργό νερό, τη θάλασσα, τον αέρα, την ατμόσφαιρα, τα τρόφιμα. Μαζί εξαπλώνεται το μήνυμα: η πυρηνική ενέργεια δεν μπορεί να είναι ασφαλής και δεν μπορεί να είναι επιλογή ενεργειακής αυτάρκειας και ασφάλειας των κρατών. Πόσο μάλλον να θεωρείται ενεργειακή επιλογή για την επίτευξη του στόχου για χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Δηλαδή πάμε σήμερα να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου αντικαθιστώντας το με τη ραδιενεργή μόλυνση και την απειλή της πυρηνικής καταστροφής;
Είναι ξεκάθαρη και αδιαπραγμάτευτη η θέση της χώρας μας για πλήρη αποκλεισμό της πυρηνικής ενέργειας από το ενεργειακό μας ισοζύγιο. Η πυρηνική ενέργεια πρέπει να βγει και από την ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα θεωρήσουμε ένα σημαντικό βήμα τη δέσμευση των ευρωπαίων ηγετών στη Σύνοδο Κορυφής να θέσουν ως το τέλος του 2011 σε αυστηρά «τέστ κοπώσεως» τα 140 εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας που λειτουργούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι έλεγχοι πρέπει να γίνουν με αυστηρότατα κριτήρια, με διαφάνεια και αποτελεσματικότητα. Απαιτείται η συμμετοχή όχι μόνο των εθνικών επιτροπών του κάθε κράτους αλλά και εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας (ΕΥΡΑΤΟΜ) και της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας. Και να απαιτήσουμε ότι όσα εργοστάσια δε θα περάσουν τον έλεγχο θα κλείσουν, όπως δεσμεύτηκε για τη χώρα του ο Γάλλος Πρωθυπουργός.
Όμως σε σχέση με τις γειτονικές χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν πρέπει να παραμείνουμε σε παροτρύνσεις για τη διεξαγωγή ελέγχων στα εργοστάσιά τους. Πρέπει αυτό να γίνει ρητή δέσμευση και να βρίσκεται σε προτεραιότητα στην ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική. Στα Βαλκάνια έχουμε μεγάλα ζητήματα στις γειτονικές μας χώρες Βουλγαρία και Ρουμανία, καθώς και την Τουρκία που ετοιμάζεται το Μάιο να εγκαινιάσει τις εργασίες κατασκευής τεσσάρων πυρηνικών αντιδραστήρων στη σεισμογενή περιοχή του Ακούγιου. Η Τουρκία αναμένεται να γίνει αποδέκτης των απαρχαιωμένων τεχνολογιών και των πυρηνικών αποβλήτων από τις χώρες με πυρηνική βιομηχανία. Δεδομένων αυτών και της έντονης σεισμικότητας του γεωγραφικού αυτού χώρου, η λειτουργία των πυρηνικών σταθμών είναι εξαιρετικά επισφαλής και ο κίνδυνος πυρηνικού ατυχήματος μεγάλος. Γνωρίζουμε δυστυχώς ότι σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος δεν υπάρχουν σύνορα για τις επιπτώσεις και τη ραδιενεργή μόλυνση. Επιπλέον δε, παραμένει εξαιρετικά ασαφές ζήτημα η διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων. Τα κράτη που χρησιμοποιούν πυρηνική ενέργεια φροντίζουν να εξασφαλίσουν με κάθε τρόπο ότι θα φύγουν «από τη δική τους αυλή». Φήμες παρουσιάζουν τα απόβλητα να ταξιδεύουν στην Αδριατική για να θαφτούν στη Μεσόγειο, ενώ άλλοτε εμφανίζονται να στέλνονται με τρένα σε άλλες χώρες. Και βεβαίως έτσι ισχυρίζονται ότι είναι «καθαρή» η πυρηνική ενέργεια για τις χώρες τους.
Πρέπει να απαιτήσουμε να ισχύσουν αυστηρές διεθνείς και διασυνοριακές συμφωνίες και δεσμεύσεις και να διασφαλίσουμε τις υψηλότερες προδιαγραφές για την πυρηνική ασφάλεια και έλεγχο της διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων. Είναι σημαντικό να τεθούν μεταξύ των πρώτων κριτηρίων ελέγχου η σεισμικότητα και η παλαιότητα του εξοπλισμού, τόσο για υφιστάμενους πυρηνικούς σταθμούς, όσο και πριν την κατασκευή κάθε νέου πυρηνικού σταθμού. Πρέπει να υποστηρίξουμε ενεργά έναν Οριζόντιο Ευρωπαϊκό Συντονισμό, σε επίπεδο εθνικών κοινοβουλίων της Ε.Ε. και του Ευρωκοινοβουλίου, που θα οδηγήσουν σε συγκεκριμένα αποτελέσματα και δεσμεύσεις για όλα τα παραπάνω. Επίσης απαιτείται η λήψη άμεσων δεσμεύσεων από τις χώρες που έχουν πυρηνικούς σταθμούς για έγκαιρη, έγκυρη και απρόσκοπτη ενημέρωση στη διεθνή κοινότητα. Διότι τα ζητήματα ελέγχων ασφαλείας για την πυρηνική ενέργεια δεν είναι μόνο εθνικά ζητήματα.
Παράλληλα, πρέπει να κάνουμε αποτελεσματικά βήματα για να μειωθεί σταδιακά η χρήση της πυρηνικής ενέργειας σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Δεδομένου ότι είναι απόφαση του κάθε κράτους μέλους ποια πηγή ενέργειας θα χρησιμοποιήσει, μόνο μέσα από ισχυρό θεσμικό και κοινωνικό έλεγχο θα οδηγηθούμε στην κατάργηση των πυρηνικών σταθμών. Κάτω από αυτή την απειλή, που ξεπερνά κυβερνήσεις και οικονομικά συμφέροντα, απαιτείται η ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση όλων των Ευρωπαίων πολιτών. Γι΄αυτό στηρίζουμε μια πρωτοβουλία συγκέντρωσης εκατομμυρίων υπογραφών για την παύση της πυρηνικής ενέργειας. Για το σκοπό αυτό μπορεί να αξιοποιηθεί ο θεσμός της Πρωτοβουλίας Ευρωπαίων Πολιτών που προβλέπεται από τη Συνθήκη της Λισσαβόνας.
Είναι η κατάλληλη στιγμή να επανακαθοριστεί στην ενεργειακή στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης η απομάκρυνση από την πυρηνική ενέργεια και η στόχευση στην πράσινη καθαρή ενέργεια στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης. Με σαφείς στόχους και δεσμεύσεις για την αύξηση τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή αποδοτικότητα στο ενεργειακό ισοζύγιο και τη μείωση της πυρηνικής ενέργειας και της εξάρτησης από το πετρέλαιο. Θα επαναλάβω κι εγώ ότι πρέπει να σκεφτούμε πως κάθε ευρώ που δαπανάται για την πυρηνική ενέργεια, είναι ένα ευρώ που στερούμε από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Και παρότι ακόμα ζούμε τις επιπτώσεις του Τσέρνομπιλ, χρειαστήκαμε άλλο ένα πυρηνικό δυστύχημα για να αντιληφθούμε πόσο τρωτοί είμαστε μέσα στη φαινομενική παντοδυναμία μας. Πάντα θα χρειαζόμαστε καθαρό νερό, καθαρή τροφή, ασφαλές καταφύγιο. Πάντα λοιπόν θα εξαρτόμαστε από τη φύση: αφενός γιατί έχουμε ανάγκη τους πόρους της και αφετέρου θα προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε τα ακραία φυσικά φαινόμενα. Το μοντέλο ανάπτυξης που έχουμε ακολουθήσει μέχρι σήμερα σε βάρος τους φυσικού περιβάλλοντος, προκάλεσε τις κλιματικές αλλαγές και την επιδείνωση των ακραίων φυσικών φαινομένων. Οι συμπεριφορές αυτές μας οδήγησαν στη σημερινή αδιέξοδη κατάσταση της οικονομικής και περιβαλλοντικής κρίσης.
Γι΄ όλα αυτά τα κρίσιμα θέματα έκανα παρέμβαση κατά συνεδρίαση της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος και της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων με τη συμμετοχή της Επιτρόπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρμόδιας για τη Δράση για το Κλίμα, κυρίας Connie Hedegaard και της Υπουργού ΠΕΚΑ κυρίας Τίνα Μπιρμπίλη, με θέμα την Ομιλία της Επιτρόπου και την ανταλλαγή απόψεων για τη «Μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα μέχρι το 2050: Οδικός χάρτης».
Κατά την παρέμβασή μου έθεσα στην Επίτροπο τέσσερα σημαντικά θέματα:
- Αν θα πραγματοποιηθούν μέχρι το τέλος του χρόνου τα τεστ αντοχής στα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας στις χώρες της ΕΕ και αν θα κλείσουν όσα δεν τηρούν τις απαιτούμενες προδιαγραφές
- Ποια είναι η πρόσθεση της ΕΕ να παρέμβει σε χώρες εκτός ΕΕ που κατασκευάζουν πυρηνικά εργοστάσια σε σεισμογενείς περιοχές, όπως συμβαίνει αυτή τη στιγμή με την Τουρκία.
- Ζήτησα, στα πλαίσια της κοινοτικής αλληλεγγύης, την ενίσχυση των περιφερειακών χωρών που αντιμετωπίζουν δημοσιονομικά προβλήματα, για την αξιοποίηση και την προώθηση επενδύσεων στις ΑΠΕ
- Ζήτησα τη δημιουργία και τη λειτουργία ελεγκτικών μηχανισμών για την τήρηση των όρων του οδικού χάρτη για το 2050 από τις χώρες της ΕΕ με τις μεγαλύτερες εκπομπές ρύπων και ρώτησα ποια εργαλεία πίεσης και διαπραγμάτευσης θα ασκήσει η ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα για τις χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Κίνα, η Ινδία και οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Φέτος, με την πυρηνική καταστροφή στην Ιαπωνία, πήραμε ένα παγκόσμιο πολύ σκληρό μάθημα που δεν πρέπει να ξεχάσουμε. Η μόνη βιώσιμη ενεργειακή προοπτική είναι να επιλέξουμε για μοναδικό πυρηνικό μας αντιδραστήρα τον ήλιο. Και να επενδύσουμε στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την εξοικονόμηση ενέργειας και στις τεχνολογίες αποδοτικής χρήσης της ενέργειας. Αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος μετάβασης σε μια βιώσιμη κοινωνική οικονομία, σε ένα ενεργειακό μοντέλο χαμηλής κατανάλωσης άνθρακα προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις κλιματικές αλλαγές. Αυτές είναι οι μόνες επιλογές που μας εξασφαλίζουν ενεργειακή και κοινωνική ασφάλεια και ανεξαρτησία.
