γράφει ο Νίκος Γκίκας.
Μαύρη, μελαμψή, άσπρη ή κίτρινη, πέρα από κάθε αισθητικό ενδοιασμό ή συνομωσιολογικό τέχνασμα δεν είναι παρά η εικόνα ενός πρόσφυγα. Χριστιανού, μουσουλμάνου, ινδουιστή, ακόμη και άθεου.
Ένας πρόσφυγας από τους πολλούς που η χώρα μας γνώρισε στον 20 αιώνα. Υποδεχόμενη άλλοτε τέτοιους πληθυσμούς και άλλοτε κλαίουσα βλέποντας τα παιδιά της να παίρνουν το δρόμο της προσφυγιάς στις εσχατιές του κόσμου, κυνηγημένα από τον πόλεμο και την πείνα.
Παρελθόν για πολλούς βέβαια αλλά οι μνήμες είναι ο άνθρωπος, τα βιώματα. Είναι η σχέση, η επαφή που καλλιεργείται ανάμεσα σε εμάς και τους άλλους. Η ενδόμυχη ταύτιση της χαράς, της αγωνίας και του φόβου.
Η υγεία των δημοτών, ο θρησκευτικός χαρακτήρας και η πολιτιστική παράδοση της περιοχής θα κινδύνευαν από τη συνομωσία των σκοτεινών δυνάμεων. 400 χρόνια σκλαβιάς πέρασε η περιφέρεια της Καλαμπάκας αλλά φαίνεται πως τα κοινωνικά προβλήματα δεν αγγίζουν την τοπική διοίκηση ούτε περισσότερο την τοπική ευσεβιστική θεολογία. Θεωρούνται φυσιολογικές καταστάσεις.
Η αποφυγή της πραγματικότητας ως μέσο απαλλαγής των ευθυνών περισσότερο ωφελιμιστική είναι παρά διακονεί την αλληλεγγύη και την κοινωνική συνείδηση. Δημιουργεί ένα συμβολικό σύστημα διλλημάτων αιτιοκρατίας και υπεροχής προκειμένου για την εξουσία. Τα νούμερα έχουν αξία για τους επαγγελματίες του είδους, οι ψήφοι των ιθαγενών και τα αναμμένα κεριά των τουριστών και όχι τα πρόσωπα και η λογική.
Η μαρτυρία αλληλεγγύης και ανθρωπισμού μπορεί να περιμένει. Ζούμε σε “σκοτεινούς” καιρούς άλλωστε. Η άγνοια, η ιδιοτέλεια, ο παρεθνικισμός και κυρίως ο φόβος για το άγνωστο μοχλεύουν το «χρυσαυγιτισμό» που ενδόμυχα κρύβεται στην ελληνική κοινωνία. Συγκαλυμμένος άλλοτε στα χρυσοκέντητα άμφια και άλλοτε σε μορφές εξουσίας, παθολογικά φθονερός, σηματοδοτεί την επιθετικότητα μέρους του κοινωνικού, προκειμένου να συγκαλύψει το πραγματικό από το φαντασιακό. Να συγκαλύψει τη φαντασιακά πλασμένη ταυτότητα του πολιτιστικού ελλείματος. Το αφήγημά του δεν τελείωσε αλλά μεταλλάχθηκε. Από τις γενοκτονίες και τον αντισημιτισμό, στον κομμουνιστικό ολοκληρωτισμό, τον αντιγερμανισμό και τον αντικοινωνισμό. Τα αναγκαία για την κάθε περίσταση εξιλαστήρια θύματα.
Χωρίς βαρβάρους δεν υπάρχουν σωτήρες άλλωστε. Το “Μακάριοι οι ειρηνοποιοί” και το “Μακάριοι οι δεδιωγμένοι ένεκεν δικαιοσύνης” ακούγεται ξένο στα εκκοσμικευμένα αυτιά των τοπικών αρχόντων της Καλαμπάκας και από το “δόξα τον Θεό” οδηγηθήκαμε στο κωμικοτραγικό “σώσον Κύριε το λαό σου…”. Για το δάσκαλό μου Γ. Μαντζαρίδη, η συνειδητοποίηση του προσφυγικού φαινομένου, ως αρνητικού παράγοντα στην κοινωνική ζωή που μπορεί να θεραπευθεί, είναι πρωταρχικό στοιχείο. Η αναγκαιότητα αυτή φωτίζει τις προοπτικές της ενότητας των ανθρώπων, της αξίας και ελευθερίας αυτών στα πλαίσια συγκρότησης της κοινωνικής πραγματικότητας. Οφείλουμε λοιπόν να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα και να θεραπεύσουμε τον πόνο των ανθρώπων. Πόσο μάλλον όταν είναι παιδιά.
