Σε εθνικό επίπεδο, μία κόκκινη, πρώτη, ή και δεύτερη και τρίτη «φορά Αριστερά», που αποδείχθηκε ο μεγαλύτερος πολέμιος και προδότης κάθε αυθεντικής αριστερής φρόνησης, αξίας και ιδεολογίας. Η «δεξιότερη» ίσως αριστερά που θα υπάρξει ποτέ προς μεγάλη απογοήτευση των πολλών υποστηρικτών της, που αναίρεσε εαυτόν αμέτρητες φορές ενώπιον του λαού, των θεσμών και εν γένει όσων κλήθηκαν να την αντιμετωπίσουν. Μία κάλπικη, δήθεν φιλολαϊκή πολιτική ιδεολογία, ένα κακό συνονθύλευμα στερεοτυπικής αναπαράστασης του λαϊκού και κάπως μάγκικου Έλληνα «παλαιάς κοπής», χωρίς γραβάτα και comme il faut επισημότητες, που πετάει τα σακάκια και τρίζει τα δόντια στους κυριλέ γραβατωμένους, που χτυπάει το χέρι στο τραπέζι και τους προστάζει να χορέψουν πεντοζάλι… Κι ύστερα, στο ζενίθ των σκληρών διαπραγματεύσεων, υπογράφει τα μνημόνια των μνημονίων μαζί με δέκα σελίδες γραπτή τιμωρία πως το σφάλμα του αυτό δεν θα το ξανακάνει..
Όσο για την κοινωνική πολιτική; Κόκκινη κι αυτή. Αριστερή και φιλολαϊκή. Τι κι αν η εξαθλίωση των ανέργων, των συνταξιούχων, των απόρων έχει βαθύνει ως το κόκκαλο, τι κι αν οι ασθενείς βιώνουν συνθήκες πολέμου στις μονάδες νοσηλείας των δημόσιων νοσοκομείων, τι κι αν χιλιάδες παιδιά που χρίζουν ειδικής αγωγής και θεραπείας μετά το χριστουγεννιάτικο νομοσχέδιο- δώρο θα βρεθούν από 15 Γενάρη χωρίς ασφαλιστική κάλυψη, χωρίς παροχές, χωρίς υποστήριξη, χωρίς προοπτική για ένα αξιοπρεπές μέλλον; Τελευταία σε όρους Κοινωνικής Δικαιοσύνης η πολύπαθη Ελλάς στην ετήσια έκθεση της ΕΕ μεταξύ των 28 κρατών μελών της, περιγράφοντας μια δραματική κατάσταση ανέχειας και αποστέρησης βασικών αγαθών ιδιαίτερα σε ανήλικα παιδιά, μη ένταξης των νέων στην αγορά εργασίας ακόμα και στην εκπαίδευση για μερίδα εξ αυτών, ένας νοσηρός μετεωρισμός της ελληνικής κοινωνίας μεταξύ μιας έκρυθμης αστάθειας από τη μια, με τις όποιες σκόρπιες και ανοργάνωτες αντιδράσεις της στιγμής και μιας παραίτησης από την άλλη, που απλά υπομένει τα δεινά της χωρίς τίποτα πια να την εντυπωσιάζει..
Σε διεθνές επίπεδο, οι κηλίδες που σημάδεψαν το γκρίζο 2016, δεν ήταν απλώς ερυθρές, ήταν αιματοβαμμένες. Αλυσιδωτά τρομοκρατικά χτυπήματα στις Βρυξέλλες, την Κωνσταντινούπολη, τη Νίκαια της Γαλλίας και το Βερολίνο σκόρπισαν παντού το θάνατο και μαζί του το φόβο για το αύριο, το φόβο μπροστά στον αόρατο και αναπάντεχο τρόμο που θα κόψει το νήμα της ζωής σε μια κατά τα άλλα τυπική, ήρεμη και συνηθισμένη ημέρα στο δρόμο, στο μετρό, στο αεροδρόμιο, στο γραφείο, στο πάρκο, στην υπαίθρια αγορά ή στο χώρο διασκέδασης. Μέσα σε μια χρονιά αλλάξαμε πολλές εθνικές ταυτότητες – θυμίζω τα ‘Je suis Bruxelles, Berlin, Paris’ κ.ο.κ. – αν και όχι Istanbul καθώς μια τέτοια ταύτιση δεν φέρει πιθανόν το ίδιο συγκινησιακό βάρος και πάντως όχι την ίδια αποδοχή σε όρους likes ή follows στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με το να συμπάσχεις με έναν ‘‘Ευρωπαίο’’, υπήρξαμε και λίγο υποκριτές που νομίσαμε πως η αλληλοεκτίμηση και ο αλληλοσεβασμός μεταξύ των λαών εκφράζεται ρητά με τη μεγαλόψυχη ανάρτηση της φωτογραφίας προφίλ σε γαλλικό ή γερμανικό φόντο, ή με ένα άκρως επαναστατικό… τιτίβισμα (tweet), δοξάζοντας συλλογικά ‘τα ωφέλη της παγκοσμιοποίησης’.
Ο εμφύλιος στη Συρία έγραψε για το 2016 μερικές ακόμη άλικες γραμμές στη σελίδες της ιστορίας, με το ξεκλήρισμα εκατοντάδων χιλιάδων, ιδίως αμάχων και μικρών παιδιών, και ως συνέπεια αυτού τα μαζικά κύματα προσφύγων μεταξύ άλλων και προς τη χώρα μας, ανθρώπων κουλουριασμένων σε βαλίτσες, κάτω από συρματοπλέγματα ή μέσα σε σάπιες βάρκες, που αφού επέζησαν έμελλε να στοιβαχθούν πρόχειρα σε άθλια καταλύματα κατασκευασμένα από ανθρώπους μα όχι για ανθρώπους… Κι ήμασταν όλοι και πάλι εκεί, στα λόγια κοντά μα στην πράξη ευτυχώς (!) αρκετά μακριά, μακριά από τα επίλεκτα ελληνόπουλα του ένδοξου Ωραιοκάστρου, της τιμημένης Φιλιππιάδας και άλλων περιοχών, των οποίων οι φιλάνθρωποι γονείς φρόντισαν να παραδώσουν δωρεάν μαθήματα ξενοφοβίας και μισαλλοδοξίας όταν το πρόβλημα έπαψε να είναι μία αξιολύπητη εικόνα στον τηλεοπτικό τους δέκτη, και έφτασε κοντά στην πόρτα του σπιτιού τους, την οποία φρόντισαν βέβαια να κρατήσουν σφαλιστή. Προς αποφυγήν μιας μηδενιστικής λογικής, λίγες μα σημαντικές φωτεινές εξαιρέσεις μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας άπλωσαν το χέρι στο συνάνθρωπο προσφέροντας τα απαραίτητα από το υστέρημά τους, χωρίς να νοιάζονται για το θρήσκευμα, τη γλώσσα και την καταγωγή του. Ο σκληρός απολογισμός των πάνω από 270.000 νεκρών, των 4.5 εκατομμυρίων προσφύγων, και των άλλων τόσων εσωτερικά εκτοπισμένων πληθυσμών με την προσθήκη των ολοσχερώς κατεστραμμένων βασικών υποδομών (ηλεκτροδότηση, νοσοκομεία, κατοικίες, σχολεία) σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από το 2011 ως σήμερα, είναι επονείδιστοι για την ανθρωπότητα αριθμοί ενώ η πρόσφατη και τόσο εύθραυστη κατάπαυση πυρός τίποτα δε μπορεί ακόμη να εγγυηθεί για την εξομάλυνση της κατάστασης σε μια βασανισμένη χώρα σε πλήρη κατάρρευση και αποσύνθεση.
Στις διεθνείς πολιτικές εξελίξεις το 2016 έφερε και το πέρας της θητείας του πρώτου έγχρωμου προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, του πολιτικού υπέρμαχου της smart power που αν μη τι άλλο γοήτευσε με την αμεσότητα, τον αυθορμητισμό και την κάπως χολιγουντιανή δημόσια εικόνα του αλλά και τους μεστούς από περιεχόμενο και φαινομενικά ανεπιτήδευτους λόγους του – από τον πρώτο ως τον τελευταίο – . Η ριάλιτι εκλογική εκστρατεία και αναμέτρηση στην Αμερική ανέδειξε ως μελλοντικό της ηγέτη τον εκπρόσωπο ενός πιπεράτου βίου και μιας διαφορετικής πολιτικής ιδεολογίας, του επονομαζόμενου και «τραμπισμού» όπως έχει συχνά γραφτεί, με ρατσιστικές, εθνικιστικές, σεξιστικές και πολεμοχαρείς προεκτάσεις, ο οποίος μεταξύ άλλων διακήρυξε πως θα διαλύσει το πρόγραμμα ασφάλισης και υγειονομικής περίθαλψης Obamacare, θα χτίσει τείχος στα σύνορα με το Μεξικό, θα απαγορεύσει στους Μουσουλμάνους την είσοδο στη χώρα και θα ακυρώσει μονομερώς τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, ή την… κινέζικη φάρσα όπως ο ίδιος την χαρακτήρισε. Το βέβαιο είναι ότι οι ΗΠΑ θα διαγράψουν μία μεγάλη στροφή, τηρώντας διαφορετική απόσταση -ανά περίπτωση- από τις διεθνείς εξελίξεις από ότι στο παρελθόν. Το διττό ερώτημα είναι αφενός ποιους θα αντικρίσουν ενώπιών τους και αφετέρου τι θα σημάνει για τους άλλους, να τους ατενίσουν οι ΗΠΑ του Τραμπ με βλέμμα γεμάτο αποστροφή.
Στην αυγή του 2017 που μόλις ανέτειλε, δυσκολεύομαι να διακρίνω τι ρεαλιστικές προσδοκίες ανάκαμψης και προόδου μπορεί να έχει κανείς για τη νέα χρονιά σε κοινωνικο-πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, μιας και δυστυχώς η προκάτοχός της έχει προδιαγράψει σε σημαντικό επίπεδο τι μέλλει γενέσθαι. Ας ελπίσουμε ωστόσο οι ειλικρινείς ευχές όλων για ειρήνη, συμφιλίωση, ανθρωπιά και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης να μη μείνουν ευχολόγια που σκόρπισαν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα αλλά να αποτελέσουν ουσιαστική βάση για κάτι καλύτερο, ξεκινώντας την πάλη μέσα από τον ίδιο τον Εαυτό, πριν τον φέρουμε ενώπιον του Άλλου, με την ελπίδα να τον αντικρίσουμε μια μέρα με περισσότερη ειλικρίνεια, ευσπλαχνία και αξιοπρέπεια.
