Η Ελλάδα είναι μια χώρα προικισμένη με φυσική ομορφιά και πολιτιστική κληρονομιά. Αλλά όταν ταξιδεύω σε άλλες χώρες, δεν μπορώ να μην παρατηρήσω το πόσο καλοδιατηρημένες είναι οι πόλεις πολλών Ευρωπαικών κρατών.
Ακόμα και το Δουβλίνο όπου διαμένω μόνομα τα τελευταία 14 χρόνια, έχει κρατήσει ώς επί το πλείστον τον δικό του αρχιτεκτονικό και ιστορικό χαρακτήρα, όχι μόνο στο κέντρο αλλά και σε πολλές από τις συνοικίες.
Άλλες Ευρωπαικές μεγαλουπόλεις, έχουν επίσης μοντέρνα στοιχεία και κτήρια, καθώς και τις λιγότερο αναπτυγμένες συνοικίες τους. Αλλά η διαφορά τους με αντίστοιχες Ελληνικές είναι ότι πολλές από αυτές, έχουν διατηρήσει μεγάλο μέρος από το ιστορικό τους κέντρο άθικτο.
Στην χώρα μας εκτός των νησιών και των μικρότερων πόλεων, οι μεγάλοι μας δήμοι έχουν χάσει τον ιστορικό τους και ακόμα χειρότερο, τον ανθρώπινο χαρακτήρα. Τις έχουμε μπουκώσει με μπετόν και τις μεταμορφώσαμε σε γκρίζες και καταθλιπτικές πολιτείες.
Κάτι που αντικατοπτρίζεται πλέον και στα βλέμματα των ανθρώπων. Κάθε φορά που επισκέπτομαι την γεννέτηρά μου την Θεσσαλονίκη, ο κόσμος της δείχνει κουρασμένος, κακόμοιρος.
Φυσικά και αυτή η εντύπωση προέρχεται κατά βάση από την εξαθλίωση που έχει υποστεί ο Έλληνας τα τελευταία 8 χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης. Αλλά είναι μόνο αυτό?
Πολλοί συμπολίτες μου καυχιούνται πώς η Θεσσαλονίκη για παράδειγμα, είναι «η πιο ερωτική πόλη». Αλλά εγώ δυστυχώς δεν το βλέπω πια αυτό.
Πως μερικοί βλέπουν την Θεσσαλονίκη, η οποιαδήποτε άλλη ελληνική μεγαλούπολη «ερωτική,»με ξεπερνά!
Τι το ερωτικο έχει το μπαλκόνι απο μπετό με την νοικοκυρά με την νυχτικιά της και να απλώνει την μπουγάδα, τις κεραίες στις ταράτσες, τα ατελείωτα γκραφίτι και συνθήματα γραμμένα με σπρέυ παντού, στον κάθε τοίχο και στο κάθε παγκάκι.
Τι το ερωτικο έχει η έλλειψη πρασίνου, η έλλειψη εικαστικών αγαλμάτων, παρά μόνο αυτά των θανόντων ιερέων και ηρώων του ’21.
Τι το ερωτικο έχουν οι 8οροφες πολυκατοικίες, που μας στοιβάζουν τον έναν επάνω στον άλλο, χωρίς πάρκα, χωρίς χώρους για συναναστροφή παρά μόνο απο τα τσιμεντένια μπαλκόνια.
Τι το ερωτικο υπάρχει σε πόλεις που δεν έχουν ούτε ένα τετράγωνο άθικτο απο τα παλιά και ιστορικά κτίρια τους και παντού βλέπεις ένα μπάχαλο, ένα συνοθύλευμα απο νεοκλασικά και άσχημα μοντέρνα κτίρια απο γυαλί, ατσάλι και μπετό.
Και για να μην παρεξηγηθώ αγαπώ την Θεσσαλονίκη όπως και όλη την Ελλάδα. Αλλα δεν βλέπω τον ερωτισμό η την ομορφιά σε καμία μας πόλη, και ούτε στους πολίτες τους πλέον.
Αντιθέτως παρατηρώ βλέμματα αδαή, άδεια, με καχυποψία και μίσος, όλο πάθος κατευθυνόμενο σε λάθος στόχους και ενδιαφέροντα.
Η μιζέρια και ασχήμια ανακυκλώνονται από τους ανθρώπους στην πόλη και το περιβάλλον όπου ζουν, και αντίστοιχα το περιβάλλον μετατρέπει τους ανθρώπους μίζερους και απαθείς στην ομορφιά, την καλαισθησία και την αρμονία.
Είμαστε εμείς που είμαστε άξεστοι και ακαλαίσθητοι και δημιουργούμε τέτοιες πόλεις, η οι πόλεις δημιουργούν τέτοιους ανθρώπους με την συνθλιπτικη μιζέρια και ασχήμια τους; Δεν το γνωρίζω.
Και δεν σχολιάζω μόνο για την τωρινή οικονομική κατάσταση, που δικαιολογημένα έχει προκαλέσει μεγάλη δυστυχία στον Ελληνικό λαό. Κυρίως διότι δεν υπάρχει ένα φώς στο τούνελ, μια επιβεβαίωση του ότι σε άλλα 5 χρόνια τα πράγματα θα αρχίζουν να καλυτερεύουν.
Ίσως έχω μείνει πολλά χρόνια στο εξωτερικό, και άλλαξα τόσο πολύ που η Ελληνική πραγματικότητα και νοοτροπία δεν μου ταιριάζουν πλέον. Όμως όταν κυκλοφορώ στις συνοικίες που μεγάλωσα ώς παιδί, τις βλέπω με διαφορετικό μάτι.
Μερικώς παρατηρώ πράγματα που δέν παρατηρούσα στο παρελθόν, επειδή δεν είχα έρθει σε επαφή με τον τρόπο που αντιμετωπίζουν άλλες χώρες τα ίδια πολεοδομικά και κοινωνικά προβλήματα με την Ελλάδα.
Ή με τον τρόπο που άλλα κράτη προωθούν ή διατηρούν τον πολιτισμό τους και την κληρονομιά τους.
Όταν έμενα Θεσσαλονίκη, θυμάμαι δούλευα για τρισίμιση χρόνια σε ξενοδοχείο στο κέντρο της πόλης. Στο διάστημα αυτό, ο τότε δήμαρχος της πόλης άλλαξε δύο φορές το πεζοδρόμιο στην Μητροπόλεως, ενώ φυσικά υπήρχαν άλλα φλέγοντα προβλήματα στην πόλη που χρήζαν πιο άμεση αντιμετώπιση.
Η Θεσσαλονίκη δεν έχει αρκετά πάρκα και χώρους όπου ο κόσμος να μπορεί να πάει και να χαλαρώσει με την οικογένειά του. Δεν είναι στην νοοτροπία μας, όπως σε αυτή των βορείων κρατών, το να υπάρχει παρκο σε κάθε γειτονιά για να βρίσκει διέξοδο σε φυσικό περιβάλλον ο πολίτης, όσο πιο συχνά γίνεται.
Ενώ στην Βρετανία και την Ιρλανδία παραδείγματος χάρη, τα πάρκα υπήρξαν ανέκαθεν ως χώροι απαραίτητοι για την ζωή στην πόλη λόγω έλλειψης μπαλκονιών στα διαμερίσματα, στην Ελλάδα αρκεστήκαμε σε αυτά.
Έλα που όμως με τις πολεοδομικές αυθαιρεσίες που έγιναν στο παρελθόν, τα μπαλκόνια μας έγιναν τόσο μικρά και ήρθαν τόσο κοντά, που πλέον ο ρόλος τους έχει αντισταθμιστεί.
Από εξωτερικούς χώρους αποθήκευσης και αναψυχής, έχουν γίνει οικοδομικό στερεότυπο που χρησιμοποιείται όλο και λιγότερο.
Επιπλέον, αφήνουν λίγο χώρο για οποιαδήποτε άλλη αισθητική παρέμβαση στα μοντέρνα Ελληνικά οικοδομήματα.
Και το πρόβλημα δεν εκτείνεται μόνο στα κτίρια μας. Εκτός των Αθηνών, δεν υπάρχουν πολλοί βοτανικοί κήποι στην υπόλοιπη Ελλάδα, παραδείγματος χάρη.
Κάτι άλλο που δεν έχει αξιοποιηθεί στην Θεσσαλονίκη, είναι η δική μας ακρόπολη η αλλιώς το Γεντί Κουλέ. Ενώ σε άλλες χώρες τα παλιά κάστρα έχουν μετατραπεί σε μουσεία, εστιατόρια και χώροι αναψυχής, το ιστορικό αυτό κάστρο της πόλης μας προς το παρών παραμένει έρημο.
Φαντάζομαι ότι το να αλλάζουμε πεζοδρόμια φέρνει περισσότερους ψήφους, ενώ η αξιοποίηση της εθνικής μας κληρονομιάς σε τουριστικούς προορισμούς αναψυχής τόσο για τους ντόπιους, όσο και για τους τουρίστες είναι δευτερεύοντος σημασίας.
Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την κουλτούρα των τοιχογραφιών, τοιχοκολλήσεων και των αμέτρητων πολιτικών και ποδοσφαιρικών συνθημάτων, δημιουργούν μια άκρως κουραστική και χαοτική-για εμένα τουλάχιστον- εικόνα των πόλεών μας.
Φυσικά και κάποιος θα αναρωτηθεί τί νόημα θα είχε να μετατρέψουμε τις πόλεις μας, ώστε να συμβατούν με τα Ευρωπαικά πρότυπα. Εμείς έχουμε τα νησιά μας, την όμορφη φύση, τα μνημεία που μας άφησαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι και που ολόκληρη η ανθρωπότητα θαυμάζει.
Αλλά δυστυχώς τα νησιά έχουν λίγους κατοίκους τον χειμώνα, και οι περισσότεροι Έλληνες διαμένουν μόνιμα στις μεγαλουπόλεις μας. Δεν είναι μόνο θέμα τουρισμού, αλλά και θέμα δημιουργίας πιο ανθρωπίνων πόλεων για το μεγαλύτερο αριθμό του Ελληνικού πλυθησμού.
Η πόλεις που ζούμε είναι αντανάκλαση τόσο και του παρελθόντος μας, όσο και του παρόντος. Όταν αυτές είναι άσχημες, γκρίζες, βρώμικες, απάνθρωπες και χωρίς ίχνος καλαισθησίας ή χώρων αναψυχής, τότε τι προδίδει αυτό για τον μοντέρνο πολιτισμό και νοοτροπία μας?
Και πιο σημαντικά, τι ανθρώπους γεννούν και πλάθουν τέτοιες γειτονιές, ώστε στο μέλλον να έχουμε γενιές νέων Ελλήνων, που θα είναι μορφωμένοι, πολιτισμένοι, ανοιχτόμυαλοι και που θα προστατεύουν και συντηρούν τις πόλεις όπου διαμένουν σαν το σπίτι τους.
Είναι φυσικά θέμα παιδείας, αλλά και πρωτοβουλίας των αρχών και των ίδιων των πολιτών. Ο πολιτισμένος άνθρωπος δεν γενιέται, πλάθεται μέσα από τα ερεθίσματα που παίρνει από το περιβάλλον όπου ζεί. Τόσο το οικογενειακό, όσο και το κοινωνικό.
Όταν το περιβάλλον αυτό είναι χαοτικό, άσχημο, ακαλαίσθητο, απάνθρωπο, άχρωμο και μουντό, τι είδος ανθρώπων περιμένουμε να μεγαλώσουμε και να γαλουχίσουμε για το μέλλον της χώρας μα;
