Από την άλλη το μέγεθός τους δεν τους καθιστά βιώσιμους. Από τους 1.000 συνεταιρισµούς που, σύµφωνα µε τα στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, έχουν έναν στοιχειώδη τζίρο, εκείνοι που πραγματικά είναι δραστήριοι είναι πολύ λιγότεροι.
Ας πούμε τα πράγματα με το όνομά τους: Εδώ και χρόνια, πάρα πολλοί συνεταιρισμοί λειτουργούν σαν «σφραγίδες», μόνο και μόνο για να εκλέγουν µέλη τους στις Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισµών, οι οποίες συμμετέχουν στα κοινοτικά προγράμματα. Εκτιμάται ότι από τους 6.500 συνεταιρισμούς που υπάρχουν σήμερα, το 80% περίπου είναι συνεταιρισμοί «σφραγίδες». Φυσικό επακόλουθο αυτής της κατάστασης είναι να μην μπορούν να αντεπεξέλθουν στον ουσιαστικό παρεμβατικό ρόλο που πρέπει να έχουν προς όφελος των αγροτών.
Σε μια περίοδο κρίσης, που η Ελλάδα πρέπει να αρχίσει να παράγει προϊόντα ποιοτικά, βιολογικά, φθηνά και ανταγωνιστικά σε μία εποχή αυξημένου διεθνούς ανταγωνισμού, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί πρέπει να έχουν ως στόχο την εκ βάθρων ανασύσταση και αναδιοργάνωση του αγροτικού χώρου. Προτεραιότητές τους πρέπει να είναι η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της ανταγωνιστικότητας, η ορθολογικότερη οργάνωση της αγοράς, ο έλεγχος του κόστους στην πρωτογενή παραγωγή, η προστασία της δημόσιας υγείας, η επιμόρφωση των αγροτών κ.α.
Στην κατεύθυνση αυτή μπορούν να γίνουν πολλά.
Πρώτα απ’ όλα πρέπει να απεμπλακεί εντελώς το κράτος από τις αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις. Πρέπει όλες να μάθουν να λειτουργούν στο πλαίσιο της αγοράς, κι αν δεν μπορούν να λειτουργήσουν, ναι να κλείνουν. Το Κράτος δεν μπορεί να ασκεί στους συνεταιρισμούς διαφορετικού τύπου εποπτεία από ό,τι στις υπόλοιπες εμπορικές επιχειρήσεις. Η πολιτεία έχει αρμοδιότητα στο σχεδιασμό της αγροτικής πολιτικής, όχι στην εφαρμογή της, η οποία πρέπει να γίνεται από τις αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις.
Είναι ανάγκη να γίνει εκκαθάριση του τοπίου στις αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις, δηλαδή όσες δεν έχουν ουσιαστικές δραστηριότητες να κλείνουν και να εκκαθαρίζονται. Τα πολιτικά παιχνίδια για τα «κουκιά» σε κάθε εκλογικό, συνεταιριστικό επίπεδο είναι μια παθογένεια με την οποία πρέπει να τελειώνουμε, εάν θέλουμε να έχει προοπτική η ύπαιθρος.
Πρέπει επίσης να γίνει σαφής διάκριση μεταξύ αγροτικών συνεταιριστικών οργανώσεων και αγροτοσυνδικαλισμού.
Οι ίδιοι οι συνεταιρισμοί θα πρέπει να εκσυγχρονίσουν τη λειτουργία τους. Να δώσουν έμφαση στην προώθηση και προβολή των προϊόντων τους. Με επαγγελματισμό και σύγχρονες τεχνοκρατικές μεθόδους. Και παράλληλα, να επιδιώξουν συνέργειες με επιχειρήσεις, ινστιτούτα και θεσμικούς φορείς κάθε περιφέρειας.
Το κράτος, πρέπει να λειτουργήσει ως καταλύτης των αλλαγών αυτών φέρνοντας ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για τους συνεταιρισμούς. Το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την ανασυγκρότηση και ανάπτυξη του αγροτικού συνεταιριστικού κινήματος της χώρας, κάνει ακριβώς αυτό, παρεμβαίνοντας θετικά σε πολλά από αυτά τα θέματα.
Καταρχάς – και αυτό είναι η μεγαλύτερη τομή – δημιουργεί μια νέα δομή των συνεταιρισμών, οδηγώντας σε συγχωνεύσεις τους περισσότερους από αυτούς. Όσοι συνεταιρισµοί δεν έχουν ικανή δραστηριότητα θα πρέπει να συγχωνευθούν µε άλλους ή διαφορετικά θα εκκαθαριστούν κλείσουν. Στην κατεύθυνση αυτή προβλέπεται η δημιουργία ενός μητρώου στο οποίο οι συνεταιρισµοί θα χωριστούν σε ενεργούς και µη ενεργούς, με βάση µια σειρά από κριτήρια, όπως τζίρος, βιωσιμότητα, ανταγωνιστικότητα, αποτελεσματικότητα, τυχόν εξαγωγές, επιμόρφωση – υποστήριξη των μελών του, κ.α.
Καθιερώνονται επίσης κριτήρια στον τρόπο απορρόφησης κοινοτικών προγραμμάτων. Χρηματοδότηση από κοινοτικά προγράµµατα θα µπορεί πλέον να πάρει ένας συνεταιρισµός, µόνο αν ο τζίρος του κυµαίνεται από ένα εισοδηματικό όριο και πάνω.
Επίσης αλλάζει ο τρόπος εκλογής αντιπροσώπων στη ΓΣ και το ΔΣ της ΠΑΣΕΓΕΣ., καθώς το μέτρο καθορίζεται σε τουλάχιστον 500 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους για κάθε αντιπρόσωπο.
Στο σχέδιο περιλαμβάνονται επίσης μέτρα για τα δημοπρατήρια και τη συµβολαιακή γεωργία.
Με τις προτεινόμενες αλλαγές επιδιώκεται για πρώτη φορά μετά από 3 περίπου 10ετίες μια βαθιά τομή κόντρα σε κατεστημένα συμφέροντα και χρεοκοπημένες πρακτικές. Γι’ αυτό και θα είναι σημαντικό να προχωρήσουν με ευρεία συναίνεση.
Πρόκειται αναμφίβολα για μια ακόμα σημαντική μεταρρύθμιση που προωθεί η σημερινή Κυβέρνηση, μετά τη μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού, τον Καλλικράτη, το πρόγραμμα «Διαύγεια» και πρόσφατα την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στην Ανώτατη Εκπαίδευση.
Αυτό το δρόμο των μεταρρυθμίσεων και των αλλαγών θα ακολουθήσουμε και στον Αγροτικό τομέα. Για να αποκτήσουν οι αγρότες μας όσα μπορούν και δικαιούνται.
