Για περισσότερα από 30 χρόνια, κάθε Παρασκευή και Κυριακή, λες και υπήρχε πρόγραμμα, ο θείος μου χτυπούσε τη θειά μου. Μιλάμε για σημάδια, να φαίνονται μαυρισμένα μάτια και δυο φορές, σπασμένο τον καρπό. Δυο φορές τουλάχιστον, που η υπόλοιπη οικογένεια το ήξερε. Και η γειτονιά το ήξερε. Κι αν η οικογένεια ήξερε για δυο φορές σπασμένο τον καρπό, πόσες ήταν οι φορές που δεν ήξερε; Και τι άλλο, εκτός από τον καρπό, ήταν που ποτέ δεν ήξερε η οικογένεια; Πόσες φορές μπορεί να πέσεις από τα σκαλιά ενός ισογείου σπιτιού; Και πόσες φορές κάποιος, ακόμα και μέσα στην οικογένεια, δεν είπε: «Αμ είναι και γλωσσού.» Και κάπου εδώ εγώ τελείωσα, γιατί είπα όλα όσα έχουμε δει, έχουμε γνωρίσει και πολλοί έχουμε ζήσει στην ελληνική κοινωνία. Ακόμα και τη σημερινή.
Το 1/3 των γυναικών παγκοσμίως έχουν αντιμετωπίσει σωματική, λεκτική και σεξουαλική βία μέσα στο σπίτι τους. Σαν σύζυγος, σαν σύντροφος, σαν φίλη, σαν κόρη ή αδελφή. Παγκοσμίως. Θα μου επιτρέψετε να πιστεύω, ότι στην Ελλάδα ΔΕΝ ισχύει αυτή η αναλογία. Είναι πολύ πολύ μεγαλύτερη. Απλά κοιτάξτε πόσοι από τους αρσενικούς φίλους σας έχουν βάλει στο φατσοβιβλίο κάποια μαλακιούλα του στιλ «ένα χαστούκι το πρωί εσύ δεν ξέρεις γιατί το δίνεις, αλλά αυτή ξέρει γιατί το τρώει». Μετά μετρήστε τα λάικ και τα χαμογελάκια από κάτω. Και ξέρετε ποιο είναι το πιο εφιαλτικό; Θα δείτε και θηλυκά λάικ και χαμογελάκια. «Αν είναι και γλωσσού;»
Το 70% των γυναικών που υπήρξαν θύματα σωματικής, λεκτικής ή σεξουαλικής βίας στο σπίτι τους παρουσιάζουν συμπτώματα κατάθλιψης ή επιθετικότητας προς τα παιδιά τους και προς άλλες γυναίκες του περίγυρού τους. Ένας βαράει και δεκάδες πονάνε. Το 80% των γυναικών έχει γίνει θύμα λεκτικής επίθεσης, μόνο και μόνο επειδή είναι γυναίκες. Αυτό έχει συμβεί στο σπίτι τους, στη δουλειά τους, στο δρόμο, σε δημόσια υπηρεσία ή σε χώρο διασκέδασης. Στη δημοκρατική, εξελιγμένη και πολιτισμένη μας δύση, το 70% των δολοφονημένων γυναικών έχει δολοφονηθεί από κάποιον οικείο μέσα στο σπίτι τους. Το 30% των γυναικών παγκοσμίως χάνουν την παρθενιά τους βίαια.
Για να κάνω λίγο πενηνταράκια αυτό το «βίαια», γιατί πολλές φορές οι λέξεις παρεξηγούνται, στην ερωτική πράξη το ΟΧΙ είναι ΟΧΙ, οι συναισθηματικοί εκβιασμοί και η ψυχολογική πίεση από τον χαζογκόμενο είναι βία. Δεν υπάρχουν «αλλά» σε αυτήν την πρόταση.
Το 45% των γυναικών στη δημοκρατική και υπέρμαχο της ισότητας Ευρωπαϊκή μας Ένωση, έχει υπάρξει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης στη δουλειά τους! Το 80% των κοριτσιών ηλικίας 12 με 16 ετών, το έχει βιώσει στο σχολείο.
Σας φαίνονται εφιαλτικοί αυτοί οι αριθμοί; Για πάμε τώρα στον πραγματικό εφιάλτη. Αυτοί οι αριθμοί είναι στοιχειοθετημένοι και υπολογισμένοι με έρευνες του ΟΗΕ, του Διεθνούς Οργανισμού Υγείας (WHO), κυβερνήσεων, αστυνομιών και NGOs που ασχολούνται ή ειδικεύονται στο θέμα. Όλες ανεξαιρέτως οι έρευνες έχουν μια υποσημείωση που οι περισσότεροι δεν την κοιτάνε, περιορίζοντας αυτά που λένε και γράφουν στην αναφορά των ποσοστών που βλέπουν με μεγάλα γράμματα. Τα πραγματικά εφιαλτικά στοιχεία είναι στα μικρά γράμματα. Όλες αυτές οι αναφορές, όλα αυτά τα στοιχεία αναφέρονται σε γεγονότα που έχουν καταγγελθεί ακόμα και ανώνυμα σε κάποιον από τους φορείς που ανέφερα παραπάνω και που δεν είναι περισσότερα από το 40% των πραγματικών γεγονότων.
Να το επαναλάβω για να το καταλάβετε; Μόνο το 40% των γυναικών και των κοριτσιών που πέφτουν θύματα σωματικής, λεκτικής και σεξουαλικής βίας το καταγγέλλουν και ΜΟΝΟ από αυτά βγαίνουν τα εφιαλτικά στοιχεία που βλέπετε. Η θεία μου, εκείνη που τις έτρωγε κάθε Παρασκευή και Κυριακή, εκείνη που ήταν σχεδόν πάντα γεμάτη μελανιές και μαυρισμένα ματιά και που δυο φορές η οικογένειά της γνώριζε ότι ο θείος της έσπασε τον καρπό, ανήκει σε εκείνο το άλλο, το 60%. Δεν είπε ποτέ τίποτα, δεν κατήγγειλε ποτέ τίποτα, δεν έκανε ποτέ της τίποτα. Είχε και τη δικαιολογία …να μεγαλώσει πρώτα το παιδί. Κι άντε εκείνη είχε τη δικαιολογία της, οι γείτονες που ακούγανε τα ουρλιαχτά και το κλάμα, η οικογένεια και οι φίλες της που έβλεπαν τα μαυρισμένα μάτια και τον σπασμένο καρπό, τι δικαιολογίες είχαν; «Ήταν και γλωσσού;»
Πολλές φορές, αρθρογραφώντας για την ενδοοικογενειακή κυρίως βία, έχω αναφέρει την ευθύνη που έχει ο κύκλος του θύματος. Αλλά η αφετηρία για την καταπολέμησή της βρίσκεται πολύ βαθύτερα, στην ηθική αγωγή που μας δίνει η οικογένεια και η κοινωνία που μας περιτριγυρίζει. Δεν μπορεί να έχεις τον φατσοφίλο να γράφει «ένα χαστούκι το πρωί εσύ δεν ξέρεις γιατί το δίνεις, αλλά αυτή ξέρει γιατί το τρώει» και να τον ανέχεσαι με κλειστό το στόμα και με τη λογική «τι να ξεκινάω τώρα, καλός και μαλακός είναι ο καναπές μου», γιατί αύριο αυτή που θα ξέρει γιατί τρώει το χαστούκι, μπορεί να είναι η κόρη σου. Δεν μπορείς να μου χαζογελάς και να διασκεδάζεις, όταν ο ηθοποιός εφαρμόζει το γέλιο βγήκε από το παράδεισο – και φυσικά δεν αναφέρομαι σε Παπαμιχαήλ και Βουγιουκλάκη, αλλά στον πολύ σύγχρονο Σεφερλή που έχει στηρίξει την καριέρα του στο σεξισμό και στη βία εναντίον των γυναικών. Και Σεφερλή, γιατί είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, υπάρχει όμως σειρά από πολλούς άλλους που πληρώνουμε άμεσα ή έμμεσα, μέσω τηλεόρασης, για να μας …διασκεδάσουν.
Το παράδειγμα του Σεφερλή δεν το έφερα επειδή τραβάω κανένα ζόρι με τον συγκεκριμένο παλιάτσο, αλλά για σας δείξω ότι η απλή καθημερινότητά μας, η απλή διασκέδασή μας, έχει μέσα της την αδικαιολόγητη βία κατά των γυναικών και όχι μόνο δεν αντιδρούμε, αλλά την επιβραβεύουμε κιόλας. Την κάνουμε να φαίνεται σαν κάτι συνηθισμένο, σαν κάτι νορμάλ, χωρίς να σκεφτούμε λίγο τι πραγματικά σημαίνει και σε τι ανοίγουμε την πόρτα μας. Όταν ο Σεφερλής (το όνομα τυχαίο σε αυτήν την περίπτωση, αλλά ουσιαστικό ως παράδειγμα) κάνει πλάκα με το …πληθωρικό 15αρικο, έχει σκεφθεί κανένας, ότι εκείνη την στιγμή κάνει πλάκα με ένα θέμα παιδεραστίας; Γιατί το 15αρικο είναι παιδί ακόμα.
Το Μάρτιο του 2015, ο αλήτης μικροτσούστουνος βουλευτής της Χρυσής Αυγής έφυγε από το δικαστήριο με αθωωτική απόφαση. Φαντάζομαι θα θυμάστε ότι τον Ιούνιο του 2012 αυτό το κοινωνικό παράσιτο χαστούκισε όχι απλά δημοσιά αλλά βιντεοσκοπημένα σε εθνική μετάδοση την Λιάνα Κανέλλη και επιτέθηκε στην Άννα Δούρου. Η ελληνική δικαιοσύνη ανύπαρκτη ξαναχαστούκισε πρώτα τις Κανέλλη και Δούρου και μετά κάθε Ελληνίδα γυναίκα. Αυτό το γεγονός από μόνο του δείχνει πόσο άρρωστη είναι η Ελληνική δικαιοσύνη (υπάρχει;), το ελληνικό δημοκρατικό κράτος (δημοκρατικό;) και η πόσο ανήθικη είναι η ελληνική κοινωνία μιας και αυτό το κάθαρμα συνεχίζει να είναι εκλεγμένος βουλευτής στην Ελληνική Βουλή και η Χρυσή Αυγή συνεχίζει να έχει μέλη (γυναίκες;), πέρα των γνωστών αγνώστων υπόπτων και σεσημασμένων στοιχείων. Αλλά ήταν κι αυτή …γλωσσού!
Πόσες γυναίκες, ακόμα και σε μια κοινωνική εκδήλωση που συμμετείχατε, μειώθηκαν βίαια από τον σύντροφό τους; Έλα μωρέ, δεν έγινε και τίποτα; Αλήθεια; Και πού το ξέρετε; Πού ξέρετε, ότι αυτή η λεκτική μείωση δεν έχει εξελιχθεί στο σπίτι σε χαστούκια μετά από μερικά ποτηράκια ή και χωρίς να εξελιχθεί σε χαστούκια, πόσο έχει επηρεάσει τον ψυχικό κόσμο του θύματος και πόσους θα επηρεάσει στη συνέχεια από τον κύκλο της, συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών.
Από κάποια στοιχεία που έδωσε η γραμμή SOS της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, μόνο για το έτος 2013 έχουμε: η Γραμμή δέχθηκε 12.313 κλήσεις και 98 ηλεκτρονικά μηνύματα. 7.233 κλήσεις (74%) αφορούσαν σε καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών, ενώ οι 2.509 κλήσεις (26%) σε καταγγελίες από τρίτα πρόσωπα (κυρίως από φίλους/ες 25%, γονείς 18%, άλλους συγγενείς 15%, αδελφός/ή 12%, γείτονας 11% και άλλα άτομα 16%). Από τις 7.233 κλήσεις που αφορούσαν σε καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών, 5.573 κλήσεις (77%) αφορούσαν σε ενδοοικογενειακή βία, 102 (1%) σε σεξουαλική παρενόχληση, 101 (1%) σε περιπτώσεις βιασμού, 7 (0,1%) σε πορνεία, 2 κλήσεις (0,03%) σε trafficking, 876 κλήσεις (12%) σε καταγγελία άλλων μορφών βίας (σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται κυρίως περιπτώσεις που δεν εμπίπτουν στην ενδοοικογενειακή βία, κυρίως λόγω του προσώπου που την ασκεί).
Από τις γυναίκες θύματα βίας που απάντησαν στην ερώτηση για την οικογενειακή τους κατάσταση φαίνεται ότι: 3.521 (49%) είναι έγγαμες, 715 (10%) είναι άγαμες, 522 (7 %) σε διάσταση, 378 (5%) διαζευγμένες, 104 (1%) σε κατάσταση χηρείας και 232 ( 3%) σε συμβίωση. Από τις γυναίκες που απάντησαν στην ερώτηση για την ηλικία τους φαίνεται ότι: 234 (3%) είναι από 15 έως 24 ετών, 1.829 (25%) είναι από 25 έως 39 ετών, 1.910 (26%) είναι από 40 έως 54 ετών, 629 (9%) είναι από 55 έως 64 ετών, 352 (5%) είναι από 65 ετών και άνω.
Επειδή είμαι σίγουρος ότι το έχετε ήδη ξεχάσει και τελείως παρενθετικά να σας υπενθυμίσω, ότι μόνο το 40% των γυναικών και των κοριτσιών που πέφτουν θύματα σωματικής, λεκτικής και σεξουαλικής βίας, το καταγγέλλουν.
Συνεχίζω όμως. Από τις γυναίκες που απάντησαν στην ερώτηση για το μορφωτικό τους επίπεδο φαίνεται ότι: 12 (0,2%) είναι τυπικά αναλφάβητες, 565 (8%) έχουν ολοκληρώσει την πρωτοβάθμια ή κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, 687 (9%) την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, 362 (5%) τη μετα-δευτεροβάθμια εκπαίδευση μη τριτοβάθμιου επιπέδου, 991 (14%) την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Από το σύνολο των γυναικών που κάλεσαν στην τηλεφωνική γραμμή προκύπτει ότι: 4.917 (68%) είναι Ελληνίδες, 608 (8%) είναι μετανάστριες, 20 (0,3%) ανήκουν σε μειονότητες, 64 (1%) είναι ΑΜΕΑ, 16 (0,2%) ανήκουν στην κατηγορία άλλων μειονεκτούντων ατόμων.
Ως προς την οικονομική κατάσταση, από τις γυναίκες που απάντησαν στην αντίστοιχη ερώτηση, 1.410 (19%) την περιγράφουν ως κακή, 1.334 (18%) την αναφέρουν ως μέτρια, 800 (11%) ως καλή, 457 (6%) ως πολύ κακή και 119 (2%) ως πολύ καλή.
Ένα από τα δεκάδες συμπεράσματα που βγαίνουν από αυτά τα στοιχεία, ξέρετε ποιο είναι; Η βία κατά των γυναικών δεν έχει να κάνει με μόρφωση, κοινωνική ή οικονομική κατάσταση. Έχει να κάνει με έναν θύτη και ένα θύμα και αυτό που τους διαχωρίζει είναι το φύλο. Ξέρετε τι άλλο δείχνει; Κάτι που ανέφερα παραπάνω. Την έλλειψη ηθικής αγωγής που μας δίνει η οικογένεια και η κοινωνία που μας περιτριγυρίζει.
Για να κλείσω, θα ήθελα να σημειώσω κάτι που – ας μου επιτρέψετε – βγαίνει από την εμπειρία μου μέσα στις NGOs. Κατά περιόδους βγαίνουν διάφορα στην επιφάνεια, ως τρόπος επικοινωνίας της κατάστασης των θυμάτων. Το τελευταίο είναι η …κόκκινη ή η μπλε παλάμη, ιδιαίτερα διάσημα στα κοινωνικά δίκτυα. Ίσως να ακουστώ κυνικός, αλλά πριν ψάξει να βρει κόκκινο χρώμα και να βάψει το χέρι της, ας σηκώσει απλά το τηλέφωνό της. Κι αν δεν μπορεί εκείνη, ας το κάνουν οι συγγενείς, οι φίλοι και οι γείτονες, γιατί όλοι αυτοί …γνωρίζουν.
Η σιωπή είναι ο μεγαλύτερος εχθρός.
**********************************************
Σε αυτή την σημαντική μέρα, μόνο ο Θάνος Ραφτόπουλος θα μπορούσε να με συντροφέψει με ένα σκίτσο του.
**********************************************
Δεν χρειάζονται …λέξεις για τη φωτογραφία.
