γράφει ο Μανώλης Πέπονας.

Ορισμένοι είμαστε τυχεροί. Γεννηθήκαμε με λευκό δέρμα, δίχως κάποια αναπηρία και άνδρες -ετερόφυλοι πάντα. Έχουμε τη δυνατότητα να καπνίζουμε όπου θέλουμε, να μιλάμε άσχημα κάποιες φορές, ως και να σηκώνουμε το χέρι μας εναντίον της συζύγου/κοπέλας/κόρης μας. Ορισμένες από αυτές τις απόψεις μπορεί να ακούγονται γελοίες, αλλά δυστυχώς μόνο τέτοιες δεν είναι. Αρκετοί συνάνθρωποί μας (δυστυχώς γυναίκες και άνδρες), πιστεύουν ακόμη στην ανωτερότητα του άνδρα. Δεν θεωρούν περίεργο το “να πέσει κανένα χαστούκι”, εξάλλου “αυτή έφταιγε”. Τέτοιες απόψεις ακούγονται παντού: από τις πόλεις ως την επαρχία, από τα πανεπιστήμια ως το δρόμο, από τις αίθουσες εκδηλώσεων ως τα σπίτια, ο βίαιος σεξισμός ζει και βασιλεύει.

Πριν από λίγες ημέρες, ενώ χάζευα με ένα πολύ δικό μου πρόσωπο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έπεσα σε μια πραγματικά εμετική εικόνα: ο άνδρας χτυπάει στα οπίσθια της γυναίκας το σύμβολο της ισότητας (βλ. δίπλα). Το να σχολιάσει κανείς τέτοιες ιδέες από άτομα με νοητικό υπόβαθρο αμοιβάδας, θα ήταν ίσως αχρείαστο. Επειδή όμως υπάρχουν ορισμένοι που μπλέκουν τον ανδρισμό με τη βία και αρκετοί άλλοι που δεν δίνουν προσοχή σε ανάλογα περιστατικά, ακόμη και τα αυτονόητα φαντάζουν απαραίτητα.

Παρότι η γυναικεία χειραφέτηση έχει πράγματι κάνει άλματα προόδου στον δυτικό κόσμο, αντιμετωπίζοντας τόσο τις φαλοκρατικές αντιλήψεις της παραδοσιακής κοινωνίας όσο και προσπάθειες γελοιοποίησης τύπου Femen, η βία κατά των γυναικών συνεχίζει να αποτελεί καθημερινότητα. Οι γυναίκες που κακοποιούνται μάλιστα, δεν έχουν απαραίτητα μειωμένο μορφωτικό επίπεδο. Κάθε άλλο: γνωρίζουν τί τους συμβαίνει και το αν αυτό είναι έκνομο. Κάποιες φοβούνται τις αντιδράσεις, άλλες προτείνουν την “αγάπη” εκ μέρους του βασανιστή τους, ενώ υπάρχουν και οι ελάχιστες περιπτώσεις που θεωρούν απόλυτα φυσιολογικό το “χαστουκάκι” ή όπως αλλιώς το ονομάζουν. Τις βλέπουμε καθημερινά. Ζουν στις ίδιες πολυκατοικίες με εμάς, φοιτούν στα ίδια μορφωτικά ιδρύματα, εργάζονται στους ίδιους χώρους, έχουν δε κατά τ’ άλλα “φυσιολογικές” ζωές. Ποιος άλλωστε προσέχει μια μικρή μελανιά;

Στην πλειοψηφία τους, οι άνδρες που ασκούν βία έναντι των συντρόφων τους δεν είναι οι χαρακτηριστικοί άγριοι τύποι. Έχουν εξίσου φυσιολογικές ζωές με τα θύματά τους, στην πλειονότητα των περιπτώσεων. Δεν είναι λίγες μάλιστα οι φορές που συναναστρέφονται μαζί μας, είτε το ξέρουμε, είτε όχι. Ίσως κάποιοι να μην τους θεωρούν κακούς ανθρώπους επειδή απλά τράβηξαν με δύναμη την κοπέλα τους πάνω στα νεύρα τους. Κι εκεί ακριβώς είναι το λάθος.

Λόγω αλλεργίας στους ψευτόμαγκες, δεν έτυχε ποτέ -τουλάχιστον εν γνώση μου- να συνομιλήσω με θύτες τέτοιων περιστατικών, για να δω τί ακριβώς έχουν σε αυτό το σάπιο πράγμα που ονομάζουν εγκέφαλο. Η πιο απλή ερώτηση που θα μπορούσε κάποιος ίσως να τους κάνει είναι: “γιατί σε εκείνη και όχι σε εμένα;”. Η απάντηση είναι προφανής: οι τύποι αυτοί είναι θρασύδειλοι. Ανεβάζουν απαράδεκτες εικόνες ή εκφράζουν ανάλογες απόψεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά σπάνια μιλούν κατά πρόσωπο. Όταν φτάσουν σε σημείο να ασκήσουν βία, διαλέγουν τα πιο εύκολα θύματα, κυρίως δε άτομα που εξαρτώνται από αυτούς συναισθηματικά. Σπάνια θα σου σηκώσουν τον τόνο της φωνής τους στο δρόμο, ακόμη κι αν τους τρακάρεις πηγαίνοντας στο αντίθετο ρεύμα. Προφανώς, κανείς από αυτούς δεν θα τα βάλει στο δρόμο με έναν άνδρα στο 1,90 που ξέρει δυο πολεμικές τέχνες, αλλά γιατί να μην το κάνει με μια γυναίκα που δεν θα απαντήσει;

Η παραπάνω αντίληψη είναι το αδύναμο σημείο τους: το αίσθημα κατωτερότητας. Χτυπούν γυναίκες, επειδή πιστεύουν πως δεν έχουν τύχη απέναντι σε άλλους άνδρες. Η δράση είναι ο δικός τους φόβος. Δεν έχουν συνηθίσει την αντίδραση του περίγυρού τους. Ακόμη λοιπόν και όσοι δηλώνουν κατά της βίας, ας μη νομίζουν πως θα σταματήσει μόνη της. Την επόμενη φορά που θα δεις (ή θα ακούσεις) έναν άνδρα να σηκώνει το χέρι του θυμήσου: μπορεί αύριο η μελανιασμένη γυναίκα να είναι η μάνα σου, η αδερφή σου, ή η κόρη σου. Πολύ περισσότερο, μπορεί να είναι η ίδια γυναίκα. Φώναξε. Κάλεσε την αστυνομία. Τώρα αν στο μεταξύ του συμβεί κάποιο “ατύχημα”, εσύ δεν φταις…

Η γυναίκα δεν είναι είδος προς προστασία. Είναι άνθρωπος που απλά γεννήθηκε με διαφορετικό γεννητικό όργανο απ’ ότι εσύ. Έπειτα οι κοινωνία ενέτεινε τους φυλετικούς διαχωρισμούς, από τα παιδικά παιχνίδια ως τον χώρο εργασίας. Σε αυτό το πλαίσιο, το κράτος ελάχιστα πράττει: η κακοποίηση μιας γυναίκας αντιμετωπίζεται με τις ελαφρύτερες των ποινών. Έπειτα, ο άνδρας-θύτης είναι ελεύθερος να συνεχίσει, πολύ πιο μανιασμένος, το έργο του. Αν τα ίδια τα μέλη της κοινωνίας δεν υπερασπιστούν την απόλυτη ισότητα μεταξύ των φύλων με κάθε τρόπο, τότε οι συμπεριφορές κακομεταχείρισης θα συνεχιστούν. Υπεύθυνοι είμαστε όλοι μας. Εμείς που θα σφυρίξουμε όταν δούμε μια όμορφη κοπέλα στο δρόμο, που θα τη χαρακτηρίσουμε με τα χειρότερα κοσμητικά επίθετα λόγω της εμφάνισής της, που δεν θα αντιδράσουμε όταν κάποιος “μάγκας” τη χτυπήσει. Ναι, για τους περισσότερους, η βία δεν είναι η λύση. Το να κλείνεις όμως τα μάτια στις “μαγκιές” του κάθε τραμπούκου, είναι δείγμα έλλειψης αλληλεγγύης και προσωπικής αξιοπρέπειας.

Για να διαβάσετε δωρεάν το βιβλίο του Μανώλη Πέπονα «Ήρωες και Φιλοκτήτες» πατήστε εδώ!