γράφει ο Δημήτρης Κοντογιάννης.
Ζούμε ξανά αυτές τις ημέρες που δεν είμαστε σίγουροι τι είναι αλήθεια και τι όχι. Έχουν συλλάβει εμπρηστές; Πόσους; Έχουν σχέση μεταξύ τους ή είναι ασύνδετα περιστατικά; Σε ποιο ΜΜΕ διάβασα την είδηση; Είναι από αυτά που μεταδίδουν ειδήσεις ή που νοιάζονται μόνο για προπαγάνδα;
Γίνονται τελικά όλα αυτά για να φτιαχτούν ανεμογεννήτριες; Μήπως για να φτιαχτούν ξενοδοχεία; Μήπως είναι οργανωμένο σχέδιο για να πέσει η κυβέρνηση; Φταίει ο Μητσοτάκης, ο ΣΥΡΙΖΑ ή οι Τούρκοι και οι Γερμανοί;
Όπως και στον κορωνοϊό, έτσι και με τις πυρκαγιές μπορεί ο καθένας να πιστεύει ό,τι θέλει. Δικαίωμά του είναι. Το τίμημα όμως για την παραπληροφόρηση του καθενός τελικά θα το πληρώσουμε όλοι μας. Κα, όσο ακραίο και αν ακουστεί, σε αντίθεση με την πανδημία οι επιπτώσεις θα είναι πάρα πολύ σοβαρότερες από το να πεθάνουν χιλιάδες άνθρωποι.
Ας δούμε πρώτα όμως μερικά δεδομένα από τις φετινές πυρκαγιές.
Πρώτον, το αυτονόητο: Πριν από τις φωτιές υπήρξε ένα διάστημα όπου οι θερμοκρασίες καθημερινά ξεπέρασαν κατά πολύ τους 40 βαθμούς κελσίου υπό σκιά και σε πολλές περιπτώσεις ξεπέρασε τους 60 εκτός σκιάς. Αν αναρωτιέστε τι σημαίνει αυτό, δείτε αυτό το βίντεο https://www.youtube.com/watch?v=q_Hje13QVSk του 2017 όπου στη Λάρισα τηγανίζουν αυγά απλά αφήνοντάς τα στον ήλιο. Αυτές οι ακραίες θερμοκρασίες, σε αντίθεση με το 2017, κράτησαν περισσότερο από μία εβδομάδα.
Τι σημαίνει αυτό;
Επειδή μερικές φορές ξεχνάμε γνώσεις επιπέδου Δημοτικού, το καλοκαίρι έχουμε φωτιές επειδή υπάρχει ζέστη. Όχι επειδή υπάρχει ή δεν υπάρχει αέρας (ο οποίος προφανώς επίσης παίζει σημαντικό ρόλο). Αλλιώς, περισσότερες πυρκαγιές θα είχαμε τον χειμώνα, που έχουμε και ισχυρότερους ανέμους. Όταν λοιπόν έχουμε ένα καλοκαίρι με θερμοκρασίες που κάνουν τα υπόλοιπα καλοκαίρια να φαίνονται σαν… άνοιξη, τότε θα έπρεπε να περιμένουμε περισσότερες, μεγαλύτερες και δυνατότερες φωτιές.
Δεύτερον: Αφού η Ελλάδα ζήτησε και έλαβε βοήθεια από –αν δεν κάνω λάθος- 22 χώρες, κατέληξε στη χώρα μας να επιχειρεί η μεγαλύτερη πυροσβεστική δύναμη στην ιστορία της.
Να το ξαναπώ γιατί φοβάμαι ότι μερικοί δεν το κατάλαβαν με την πρώτη.
Από τη στιγμή που ήρθαν πυροσβέστες, οχήματα, αεροπλάνα και ελικόπτερα από όλες αυτές τις χώρες που μας βοηθούν, σχεδόν διπλασιάσαμε τα εναέρια μέσα μας, τα οποία ήδη ήταν τα περισσότερα που είχε ποτέ η Ελλάδα.
Παρόλα αυτά, μετά από τόσες ημέρες οι φωτιές στην Εύβοια ακόμα δεν έχουν ελεγχθεί.
Άρα, όσες δυνάμεις και αν έχουμε, από κάποιο σημείο και μετά, δεν έχει σημασία αν θα πάρουμε ένα ή δύο ή δέκα ή τριάντα παραπάνω αεροπλάνα. Σίγουρα θα έχει διαφορά στα αρχικά στάδια των πυρκαγιών όταν τα επιπλέον εναέρια μέσα θα είναι καλύτερα μοιρασμένα σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, αλλά δεν θα καταφέρουν πολλά όταν φτάσουν να ξαναντιμετωπίζουν πυρκαγιές με τις συνθήκες, το μέγεθος και την ισχύ της Εύβοιας ή της Β. Αττικής.
Άλλωστε, όταν βλέπουμε την πυρκαγιά να εξαπλώνεται πλέον κόντρα στην φορά του ανέμου, τότε καταλαβαίνουμε ότι αντί για δάσος η φωτιά τρώει ένα γιγαντιαίο προσάναμμα, από αυτά που ρίχνουμε για να ξεκινήσουμε τις φλόγες στο τζάκι μας. Και αν αυτό δεν σας τρομάζει, σκεφτείτε το εξής…
Τρίτον: Τις ίδιες συνθήκες θα έχουμε και του χρόνου. Και του παραχρόνου. Και για όλη την επόμενη δεκαετία.
Από ό,τι φαίνεται, αυτοί οι παρατεταμένοι ανηλεείς καύσωνες θα μας βασανίσουν για πολλά ακόμα χρόνια. Από ό,τι επίσης εύκολα καταλαβαίνουμε, εφόσον υπάρχουν οι ίδιες –ή χειρότερες- συνθήκες, θα είναι το ίδιο εύκολο να ξανακαεί το 10-12% του δάσους της χώρας μας.
Τι θα γίνει λοιπόν αν σε 4-5 χρόνια από τώρα έχουμε χάσει το ένα τρίτο από τις δασικές μας εκτάσεις; Εδώ φτάνουμε στον πραγματικό τρόμο.
Τέταρτον: Από ένα σημείο και μετά, το δάσος ΔΕΝ μπορεί να ξαναγεννηθεί από μόνο του.
Ή μάλλον, μπορεί σε έναν βαθμό να ξαναγεννηθεί, αλλά αντί για 5-6 χρόνια θα χρειαστεί αρκετές δεκαετίες. Όταν μιλάμε για δάσος, δεν αναφερόμαστε μόνο στα δέντρα. Μιλάμε και για τα ζώα, τα υπόλοιπα φυτά, ακόμα και τα λουλουδάκια που σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να υπάρχουν μόνο σε ένα μέρος της χώρας μας. Ας μη ξεχνάμε ότι, λόγω της περιοχής στην οποία βρισκόμαστε, έχουμε πάρα πολλά είδη που δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στον κόσμο. Αν λοιπόν ένα λουλουδάκι υπάρχει μόνο στην Εύβοια και καεί όλη η Εύβοια, πώς θα ξαναφυτρώσει αυτό το λουλούδι;
Η σημαντικότερη όμως καταστροφή είναι στις μέλισσες. Σε περίπτωση που δεν το γνωρίζετε, οι μέλισσες είναι το σημαντικότερο ον στον πλανήτη (με μια απλή αναζήτηση στο ίντερνετ θα διαπιστώσετε το γιατί). Χωρίς τους ανθρώπους η γη δεν έχει κανένα απολύτως πρόβλημα. Χωρίς τις μέλισσες να συμβάλλουν στην γονιμοποίηση της χλωρίδας, ο πλανήτης μας είναι καταδικασμένος. Αν κάθε χρόνο καίγεται το 10% του τόπου μας, θα είναι σαν να προσπαθούμε να εξαφανίσουμε επίτηδες τις μέλισσες και, μαζί τους, και εμάς.
Ξέρω ότι πολλοί μπορεί να σκέφτεστε «μα οι φωτιές είναι ένα φυσικό φαινόμενο» στο οποίο η απάντηση είναι ότι όχι, αυτές οι φωτιές δεν είναι φυσικό φαινόμενο.
Σκεφτείτε το εξής: Στα σχεδόν τρεις χιλιάδες χρόνια που έχουμε αποτυπωμένη γραπτά την ιστορία μας, δεν υπήρχαν πυρκαγιές; Προφανώς και υπήρχαν!
Γιατί τότε δεν κάηκε ολόκληρη η Εύβοια στο παρελθόν και για πρώτη φορά καίγεται τώρα; Μήπως τον καιρό του Ιουστινιανού πετούσαν περισσότερα κανανταίρ έσβηναν αποτελεσματικότερα τη φωτιά; Μήπως ο Μάρκος Αυρήλιος είχε εξοπλίσει την πυροσβεστική με περισσότερα πυροσβεστικά οχήματα; Όχι βέβαια! Απλά δεν υπήρχαν τέτοιου επιπέδου φωτιές. Ακόμα και μια δεκαετία πριν να κοιτάξουμε, όταν και πάλι υπήρχαν εμπρησμοί, παρά τους ισχυρότατους ανέμους ήταν λιγότερο καταστροφικοί (προφανώς μιλώντας από άποψη καμένων στρεμμάτων δάσους).
Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε;
Πρώτα από όλα, πρέπει να καταλάβουμε ότι οι ακραίες συνθήκες που αντιμετωπίσαμε φέτος θα επαναληφθούν και τα επόμενα χρόνια. Άρα, πέρα από αεροπλάνα και ελικόπτερα που προφανώς και πρέπει να αυξηθούν, πρέπει να αναθεωρήσουμε γενικότερα το πλάνο πρόβλεψης και αντιμετώπισης των πυρκαγιών και, προφανώς, δεν είμαι κάποιος ειδικός για να έχω γνώσεις επί του θέματος.
Αυτό που όμως ακόμα και με την περιορισμένη μου αντίληψη καταλαβαίνω είναι ότι δεν αρκούν οι επαγγελματίες για να αντιμετωπισθεί το φαινόμενο. Πρέπει όλοι, ειδικά όσοι είναι σε δασικές περιοχές, να μάθουν τα στοιχειώδη για την αντιμετώπιση πυρκαγιάς. Πρέπει στα χωριά που είναι σε επικίνδυνα σημεία να γίνονται τακτικά ασκήσεις ετοιμότητας. Πρέπει στα σχολεία να μπουν μαθήματα που να μας διδάσκουν τι πρέπει να κάνουμε πρώτα για να μην είμαστε εμπόδιο στους πυροσβέστες και έπειτα για να τους βοηθήσουμε με τον τρόπο μας.
Πάνω από όλα όμως πρέπει να καταλάβουμε ότι το να σβήνεις την πυρκαγιά σε αυτή τη φάση είναι σαν να κάνεις εγχείρηση στην καρδιά του υπέρβαρου καρδιακού. Το πρόβλημα δεν είναι η ασθενής καρδιά. Αυτό είναι το σύμπτωμα! Αν δεν ξεκινήσει δίαιτα και περπάτημα, στο επόμενο καρδιακό απλά θα μείνει στον τόπο!
Αν δεν ξεκινήσουμε λοιπόν να μιλάμε για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και κατάργηση των ορυκτών καυσίμων ΤΩΡΑ τότε μόνοι μας βάζουμε φωτιά στα δάση. Καλώς ή κακώς, η όποια συζήτηση για ανεμογεννήτριες ή εμπρηστές ή κακούς Μητσοτάκηδες Τσίπρες και Τούρκους κομάντο το μόνο που κάνει είναι να ρίχνει την μπάλα στην εξέδρα. Με τις διάφορες θεωρίες, δημιουργούμε έναν αντίπαλο που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε. Ακόμα όμως και αν συλλάβουμε όλους τους εμπρηστές ή αλλάξουμε όλους τους πολιτικούς ή απαγορεύσουμε με νόμο την τοποθέτηση ανεμογεννητριών οπουδήποτε στη χώρα, τότε το πρόβλημα παραμένει. Με βάση το προηγούμενο παράδειγμα, είχαμε μία επιτυχημένη εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς και ο ασθενής το γιορτάζει τρώγοντας καθημερινά χάμπουργκερ και κοντοσούβλι.
Δυστυχώς, όσο ασχολούμαστε με σενάρια, τόσο πιο πολύ βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το καμένο δάσος και γινόμαστε συνένοχοι στις μεγάλες πυρκαγιές του 2022, του 2023, του 2024 και ούτω καθεξής.
