του Γιώργου Κοντογιάννη
Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι υπάρχουν κυβερνήσεις εθνικής ανάγκης. Μετά τον τελευταίο ανασχηματισμό αποδείχθηκε ότι υπάρχουν και κυβερνήσεις κομματικής ανάγκης…
Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι υπάρχουν κυβερνήσεις μεγάλων αλλαγών, τομών, μεταρρυθμίσεων. Μετά από τον τελευταίο ανασχηματισμό αποδείχθηκε ότι υπάρχουν κυβερνήσεις μετατάξεων…
Όμως ούτε με κυβερνήσεις περιορισμένης χρονικής διάρκειας, όπως η παρούσα που και οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ παραδέχονται ότι είναι μια εκλογική κυβέρνηση, ούτε με κομματικές ισορροπίες, μπορεί να σωθεί η χώρα από την καταστροφή.
Με τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης ο κ. Παπανδρέου αποσκοπούσε να κερδίσει χρόνο. Να κερδίσει χρόνο πολιτικό έναντι των πολιτικών αντιπάλων του, έναντι των αγανακτισμένων πολιτών, αλλά και έναντι των εσωκομματικών του αντιπάλων.
Ευνοεί, όμως, μια τέτοια εξέλιξη τα συμφέροντα της χώρας μας;
Οι πιστωτές μας ήταν σαφείς, υποστηρίζοντας από τη μια ότι οι εκλογές στην παρούσα φάση θα αποτελούσαν θανάσιμο λάθος και από την άλλη ότι για την προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων είναι απαραίτητη η συναίνεση για να εφαρμοσθούν το μεσοπρόθεσμο και οι αλλαγές από μια ισχυρή κυβέρνηση.
Και ναι μεν οι εκλογές, έστω και προσωρινά, αποφεύχθηκαν. Η συναίνεση όμως επετεύχθη; Κάθε άλλο.
Η νέα κυβέρνηση είναι τόσο ισχυρή ώστε να μπορέσει να εφαρμόσει το μεσοπρόθεσμο και τις αναγκαίες αλλαγές; Σίγουρα όχι. Σαφώς είναι πιο ισχυρή από την προηγούμενη, αλλά όχι τόσο ισχυρή όσο χρειάζεται ο τόπος.
Οι πάντες γνωρίζουν ότι ένα απρόβλεπτο, ένα τυχαίο γεγονός, είναι ικανό να ξαναφέρει τον Γιώργο Παπανδρέου και την κυβέρνησή του στην ίδια ακριβώς θέση που βρισκόταν πριν από την 17η Ιουνίου.
Μπορεί, όμως, έτσι και για πόσο να πορευθεί η χώρα; Αρκεί το γεγονός ότι κάμφθηκε, έστω και προσωρινά, η εσωκομματική αντιπολίτευση; Και με τους πολίτες που κατακλύζουν τις πλατείες της χώρας διαμαρτυρόμενοι γιατί δεν αντέχουν άλλο την φτώχια της οποίας την πραγματική της διάσταση και το πλήρες μέγεθος δεν έχουν ακόμα βιώσει, τι θα γίνει; Γιατί είναι πιθανόν ότι ο κ. Βενιζέλος, ο οποίος παίζει «κορώνα γράμματα» το πολιτικό του μέλλον να μπορέσει να χειρισθεί με διαφορετικό τρόπο τις αρνήσεις συναδέλφων του υπουργών να περιορίσουν τις δαπάνες των υπουργείων τους, από ό,τι ο πολιτικά άπειρος προκάτοχός του, αλλά τις λαϊκές αντιδράσεις μπορεί να τις περιορίσει;
Πολλές φορές στο παρελθόν, όταν γινόταν αλλαγή στην ηγεσία του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, ο εκάστοτε πρωθυπουργός φρόντιζε να δώσει την δυνατότητα μιας πολιτικής «προίκας» στον νέο υπουργό, η οποία είχε τη μορφή κάποιας παροχής υπέρ του λαού ή της άρσης κάποιου αντιδημοφιλούς μέτρου. Στην παρούσα φάση είναι σαφές ότι κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό. Βλέπετε ο κ. Παπακωνσταντίνου έκανε μια ημέρα πριν τον ανασχηματισμό του τις αλλαγές που μπορούσε να κάνει στο μεσοπρόθεσμο, ιδιαίτερα στα φορολογικά, στερώντας, άθελά του ίσως, τη δυνατότητα αυτή από τον διάδοχό του. Οι πιστωτές μας όμως, γνωρίζουν ότι η επιτυχία του κ. Βενιζέλου είναι ταυτισμένη με την επιβίωση της κυβέρνησης Παπανδρέου, αλλά και με την επιτυχία του νέου «τσάρου» της οικονομίας. Συνεπώς πρέπει να είναι έτοιμοι να δεχθούν να κάνουν πίσω σε κάποιες από τις δεσμεύσεις του μεσοπρόθεσμου, αν δεν θέλουν να χαθούν τα πάντα. Να δεχθούν ακόμη και πολιτικούς… παλικαρισμούς. Να κάνουν πίσω στο έλασσον για να διασωθεί το μείζον.
Ο κ. Βενιζέλος υποστήριζε ότι όντως απαιτείται ένα διαφορετικό μίγμα πολιτικής. Τώρα έχει την ευκαιρία να το εφαρμόσει. Και επειδή ο ίδιος είναι πολιτικό ον γνωρίζει καλά πως για να καλέσει το λαό να προσφέρει κι άλλα από το υστέρημά του στην προσπάθεια για έξοδο από την κρίση, θα πρέπει το κράτος να έχει δώσει το καλό παράδειγμα, κάτι το οποίο δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα.
Ουσιαστικά λοιπόν πρέπει πριν ακόμα καθίσει στην καρέκλα του να κινηθεί προς τρεις κατευθύνσεις:
- 1. Να κάνει ουσιώδη και εμφανή στο λαό προσπάθεια μείωσης των δαπανών του κράτους.
- 2. Να δείξει ότι το περιβόητο πολιτικό- οικονομικό ανέκδοτο για πάταξη της φοροδιαφυγής, παύει να είναι ανέκδοτο και γίνεται σκοπός και προσωπικός του στόχος.
- 3. Να ενισχύσει τον ιδιωτικό τομέα άμεσα γιατί μόνο μέσω αυτού μπορεί να αντιμετωπισθεί το τέρας της ανεργίας.
Σε οποίον διαθέτει στοιχειώδη πολιτική και οικονομική σκέψη, αποτελεί πλέον πεποίθηση ότι αν δεν αντιμετωπισθεί το διαρκώς ογκούμενο πρόβλημα της ανεργίας, οι κοινωνικές εντάσεις θα εντείνονται και ο κοινωνικός ιστός θα διαρραγεί πλήρως. Πρέπει λοιπόν το κράτος να εκπληρώσει άμεσα τις οικονομικές υποχρεώσεις του έναντι των ιδιωτών (μόνο η επιστροφή ΦΠΑ ξεπερνά τα 6 δις €) και ταυτόχρονα να λάβει μέτρα ενίσχυσης της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, επιλέγοντας τομείς άμεσης απόδοσης, όπως ο τουρισμός (π.χ. τουριστική κατοικία) και ο πρωτογενής τομέας (π.χ. κτηνοτροφία).
Τα όρια αντοχής της κοινωνίας εξαντλούνται και οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν άμεσα.
Ο πρωθυπουργός το γνωρίζει. Μόνο που η επιτυχία της νέας κυβέρνησης μοιάζει πλέον με προσωπικό στοίχημα του κ. Βενιζέλου και όχι του κ. Παπανδρέου.
Γιατί ο κ. Παπανδρέου επείσθη από το κόμμα του ότι αντί να παραδώσει στον κ. Σαμαρά, όπως μέσα στην απελπισία του έκανε στις 16 Ιουνίου, ήταν προτιμότερο να παραδώσει στον κ. Βενιζέλο, διατηρώντας ο ίδιος, έστω και τυπικά, τον τίτλο του πρωθυπουργού και το κόμμα του, το ΠΑΣΟΚ, την εξουσία.
