Εκτός από τα παραπάνω βέβαια, η αλήθεια επίσης είναι, ότι αν κάποιος θελήσει να ψάξει την ορολογία στα ελληνικά, δεν θα βρει και πάρα πολλές αναφορές, πέραν του ότι ο όρος αναφέρεται στην οικειοθελή παροχή υπηρεσιών για κάποιον σκοπό, συνήθως κοινωφελή, που μπορεί να συνδέεται είτε με το περιβάλλον, είτε με τον αθλητισμό, είτε με κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες κλπ. Επιπλέον, γίνεται ένας κάπως γενικός κι αόριστος διαχωρισμός, μεταξύ του “επίσημου” και “ανεπίσημου” εθελοντισμού, όπου με τον όρο επίσημος, νοείται – προσέξτε! – εκείνος που παρέχεται υπό την αιγίδα κάποιας οργάνωσης (συνήθως ΜΚΟ…!), ενώ ανεπίσημος, ο μη οργανωμένος, δηλαδή εκείνος που εκφράζεται αυθόρμητα, όπως για παράδειγμα, η βοήθεια που μπορεί να προσφέρουμε τυχαία σε έναν ηλικιωμένο, για να περάσει με ασφάλεια τον δρόμο. Ωραία όλα αυτά, αλλά και πάλι δεν αντιλαμβάνομαι, γιατί το αυθόρμητο και το πηγαίο να μην μπορούν να είναι εξίσου, οργανωμένα. Και γιατί σ’ αυτόν τον τόπο – τον τόπο μας – θα πρέπει να είναι όλα ή άσπρα ή μαύρα ή μπάχαλο!..
Ας βάλουμε όμως τα πράγματα σε μια σειρά. Είσαι ένας ενήλικας, που κοντεύεις τα 50 και έχεις μεγαλώσει σ’ αυτόν τον τόπο σε όλη σου τη ζωή. Έχεις ανατραφεί σε μια οικογένεια, που οι έννοιες της προσφοράς, της βοήθειας, της αλληλεγγύης είναι φιλοσοφία και τρόπος ζωής και όχι λεξικά και Βικιπαίδεια, ούτε αριστερά και δεξιά. Έχεις μεγαλώσει με τις ιστορίες του παππού σου, που γύρισε στο σπίτι του μια νύχτα του χειμώνα, φορώντας μόνο τα εσώρουχά του μέσα από το παλτό, γιατί στο δρόμο χάρισε όλα του τα ρούχα σε έναν άνθρωπο που τα είχε ανάγκη – την επόμενη μέρα, χάρισε ΚΑΙ το παλτό! Έχεις συνδέσει στο μυαλό σου το πνεύμα των Χριστουγέννων με το πνεύμα της καλοσύνης και της ανθρωπιάς και την ύπαρξη του Άη-Βασίλη, με την ευτυχία που προσδίδει στους άλλους η δοτικότητα και η προσφορά. Κι επιθυμείς, να είσαι έτσι! Έτσι και όχι κάπως αλλιώς! Το έχεις επιλέξει! Κι εκεί που πορεύεσαι με τους δικούς σου νόμους, κανόνες και ηθικούς κώδικες – που σε γενικές γραμμές χαρακτηρίζουν και τα περισσότερα πρόσωπα της ευρύτερης οικογένειάς σου και των φίλων σου – και εκεί που κάπως έτσι μεγαλώνεις και τα δικά σου παιδιά, μπαίνει η χώρα σε κρίση – οικονομική την ονόμασαν αρχικά και μετά, τους πήρε κανά δυο – τρία χρόνια, να ανακαλύψουν ότι ήταν πρωτίστως, ανθρωπιστική! Τι λες τώρα! Κι τότε αρχίζουν οι συζητήσεις περί ευπαθών ομάδων και κοινωνικού αποκλεισμού. Εντάξει παιδιά, αλλά όπως συνέβη και με τα περισσότερα θέματα, για μια ακόμα φορά, ελαφρώς καθυστερήσαμε να ανακαλύψουμε την Αμερική! Δηλαδή, για να είμαστε σαφείς, νέους όρους ανακαλύψαμε και όχι την ουσία! Διότι πληθυσμιακές ομάδες με χαρακτηριστικά ευπάθειας, όπως άτομα με αναπηρία ή με χρόνιες παθολογικές ή ψυχικές παθήσεις, άτομα με παραβατική συμπεριφορά, αποφυλακισμένους, πρώην χρήστες ουσιών ή αλκοόλ, θύματα βίας, πορνείας, παιδικής κακοποίησης, μετανάστες, πρόσφυγες, θρησκευτικές ή πολιτισμικές μειονότητες, ανέργους κλπ, είχαμε ανέκαθεν σε αυτόν τον τόπο, με τις οποίες όμως ελάχιστοι ασχολούνταν. Λίγοι φορείς, λίγες οργανώσεις, λίγοι δημοσιογράφοι, λίγοι πολίτες. Και μετά, όταν μυρίστηκαν το “μούχτι” (έτσι έλεγε η γιαγιά μου το χρήμα – λέξη τουρκικής προελεύσεως, που σημαίνει όχι απλώς πολλά λεφτά, αλλά κέρδος μέσω αθέμιτου πλουτισμού), άρχισαν να δραστηριοποιούνται “επίσημα κι οργανωμένα” οι διάφορες ΜΚΟ. Βέβαια!.. Σκέφτεσαι λοιπόν κι εσύ ο κακομοίρης ρομαντικός.. “Ας πάω κι εγώ εθελοντής, να προσφέρω “οργανωμένα” αυτήν την ευαισθησία που κουβαλάω μέσα μου για τον συνάνθρωπο! Και μάλιστα τώρα, που ο τόπος μου το έχει μεγαλύτερη ανάγκη από ποτέ.. τώρα, που στις ήδη υπάρχουσες ευπαθείς κατηγορίες, προστέθηκε και μια ακόμα, των νέο-αστέγων, των συνανθρώπων μας που η ζωή τους αναποδογύρισε κυριολεκτικά, όταν τα ποσοστά ανεργίας άρχισαν να αυξάνονται πυρετωδώς, με την εκδήλωση της παγκόσμιας και εγχώριας οικονομικής κρίσης. Ας πάω να προσφέρω! Όλο και κάτι περισσότερο θα ξέρουν από μένα οι “αρμόδιοι και ειδικοί”…
Ε, λοιπόν, τρίχες! Ναι, τρίχες!!! Δυο χρόνια, δυο ολόκληρα χρόνια καθημερινής παρουσίας, χωρίς σαββατοκύριακα, γιορτές και αργίες, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων.. δυο χρόνια κοντά στους ανθρώπους, να μιλάς μαζί τους, καθισμένος δίπλα τους σε πεζούλια, παγκάκια και σιδηροδρομικές γραμμές.. να έχεις καταφέρει να κερδίσεις την εμπιστοσύνη τους και να έχεις αφουγκραστεί τις πραγματικές τους ανάγκες, δηλαδή, την εξής μία, τον σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και αυτοί… τρίχες!! Δυο χρόνια να παλεύεις να γίνεις εσύ ο ίδιος η γέφυρα, για να πατήσουν πάνω της εκείνοι που είχαν βρεθεί από την άλλη πλευρά κι “οι ειδικοί” να σε γκρεμίζουν με τα ίδια τους τα χέρια – εσένα, τον εθελοντή – σαν το γεφύρι της Άρτας. Και την άλλη μέρα, να αντλείς κουράγιο από μέσα σου και να αναδομείσαι απ’ την αρχή. Και ξανά γκρέμισμα το βράδυ. Ώσπου κάθισες κι αναρωτήθηκες, πώς είναι δυνατόν να ακουστούν οι φωνές από την άλλη πλευρά της γέφυρας, αφού δεν ακούγεται η δική σου, που βρίσκεσαι στην ίδια πλευρά με τους “ειδικούς”;…
Ε, λοιπόν, για να συνοψίζουμε και να ξεκαθαρίσουμε… Ο εθελοντισμός δεν είναι ορολογία, ΜΚΟ και οργανώσεις. Δεν είναι ελεημοσύνη και φιλανθρωπία, ούτε χόμπι και διασκέδαση. Είναι συνείδηση και στάση ζωής, με συνέπεια και υπευθυνότητα. Είναι υποστήριξη, σεβασμός, σχέση εμπιστοσύνης. Είναι ευαισθησία και ενσυναίσθηση. Αυτή η 6η αίσθηση, του να αφουγκράζεσαι αυτό που πραγματικά χρειάζεται ο συνάνθρωπός σου και να του το προσφέρεις σαν δώρο, σαν ένας καθημερινός Άγιος Βασίλης. Ο εθελοντισμός είναι ιδέα. Είναι πνεύμα αλληλεγγύης, αλλά και ισορροπία ανάμεσα στον πομπό και τον δέκτη. Είναι μια σχέση με αμφίδρομα συναισθήματα, το ίδιο έντονα και προς τις δύο κατευθύνσεις. Και μόνο έτσι μπορεί να λειτουργήσει ουσιαστικά και αποτελεσματικά. Διότι απώτερος σκοπός της εθελοντικής προσφοράς είναι τελικά η δυνατότητα που δίνεται στον συνάνθρωπο, να ανακτήσει τις δυνάμεις του και κατ’ επέκταση, τον έλεγχο της δικής του ζωής, όπως κι αν αυτό μεταφράζεται. Από την άλλη πλευρά, μέσα από τη δράση του, ο εθελοντής συχνά καλύπτει τη δική του ανθρώπινη ανάγκη της προσφοράς κάπου, σε κάτι, σε κάποιον ή ακόμα γεμίζει κάποιο δικό του συναισθηματικό κενό, καταλήγοντας συχνά μέσα από τη δράση του, να απολαμβάνει πολύ περισσότερα από εκείνα που προσφέρει. Η εθελοντική διαδικασία είναι από τις μεγαλύτερες ίσως ανθρώπινες προκλήσεις, με το ίδιο ειδικό βάρος, είτε αφορά σε προσφορά που απαιτεί τη φυσική παρουσία του εθελοντή σε κάποιον χώρο, είτε σε άλλου τύπου, πνευματικής μορφής, προσφορά.
