Πέρα από τα γενικά ποσοστά της ανεργίας, που σύμφωνα με τη Eurostat τον Σεπτέμβριο 2013 για την Ελλάδα ανήλθαν στο 27,6% και για τους νέους στο 57,3%, υπάρχουν επί μέρους στοιχεία τα οποία χρήζουν προσοχής και καταδεικνύουν την ανάγκη άμεσης λήψης μέτρων.
Για παράδειγμα, ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το φαινόμενο των Neets (Young People-Not in Education, Employment or Training, δηλαδή Νέοι εκτός Εκπαίδευσης, Απασχόλησης ή Κατάρτισης). Πρόκειται για νέους στην ηλικιακή ομάδα περίπου 16 έως 24 ετών, οι οποίοι βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, κατάρτισης και απασχόλησης χωρίς τη θέλησή τους. Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ και της GPO που έγινε τον Αύγουστο του 2013 το ποσοστό των Neet’s στην Ελλάδα αγγίζει το 17%.
Είναι δε σημαντικό πως το 85% των Neets βασίζεται στην οικογένεια για την επιβίωσή του, γεγονός που σημαίνει πως οι κοινωνικές-οικογενειακές δομές που υπάρχουν παραδοσιακά στην Ελλάδα, αποτελούν μέσο στήριξης ανέργων και διατήρησης της κοινωνικής γαλήνης. Επομένως, εάν για κάποιο λόγο οι δομές αυτές σταματήσουν να επιτελούν αυτό το ρόλο η κοινωνική έκρηξη –με ο,τι αυτή συνεπάγεται σε πολιτικό επίπεδο- είναι αναπόφευκτη.
Τα παραπάνω στοιχεία αποδεικνύουν πως η κατάσταση στην Ελλάδα αλλά και στην Ε.Ε είναι κρίσιμη. Γιατί η ανεργία αποδεικνύεται ότι δεν έχει σύνορα. Θα πρέπει λοιπόν και η Ευρώπη να δει το πρόβλημα κατάματα, χωρίς υπεκφυγές και να αναλάβει τώρα το οικονομικό κόστος για την αντιμετώπιση της ανεργίας στους νέους, αφού όσο το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται, χρόνο με το χρόνο γιγαντώνεται και οικονομικά και πολιτικά.
Γενικά, η προσπάθεια για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων στην χώρα μας πρέπει να εδράζεται σε ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο, με βάση το οποίο για να επιτευχθεί η διεύρυνση της παραγωγικής βάσης και η δημιουργία θέσεων εργασίας, θα πρέπει να υπάρξει συντονισμός της οικονομικής και εκπαιδευτικής πολιτικής της χώρας.
Στην Ελλάδα, η ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα αποτελεί μονόδρομο, με δεδομένο μάλιστα ότι το 51% των Neets βρίσκεται στην ύπαιθρο. Πρέπει να δοθούν κίνητρα στους νέους να επιστρέψουν στην ύπαιθρο, όπως για παράδειγμα το πρόγραμμα των 100 εκατ. ευρώ που μόλις ανακοινώθηκε από την Ε.Ε, το οποίο προβλέπει επιδότηση έως 20.000 ευρώ για νέους αγρότες έως 40 ετών.
Επί πλέον, είναι αναγκαίο να υπάρξει διοχέτευση του εργατικού δυναμικού στους οι τομείς οι οποίοι αποτελούν τη βάση για την έξοδο από την κρίση, όπως ο τουρισμός, και οι οποίοι έχουν ανάγκη και περιθώριο απορρόφησης εργατικού δυναμικού.
Πέρα από την στήριξη συγκεκριμένων τομέων και τις πολιτικές που η ίδια η ΕΕ εφαρμόζει ή σχεδιάζει, είναι αναγκαίο να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα από την Κυβέρνηση. Τα μέτρα αυτά που οφείλει να τα στηρίξει και η ΕΕ πρέπει να κινούνται στις εξής πέντε κατευθύνσεις:
- Μείωση της φορολογίας και των ασφαλιστικών εισφορών για τις επιχειρήσεις που προσλαμβάνουν άτομα κάτω των 30 ετών, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό δεν θέτει σε κίνδυνο τις θέσεις εργασίας των μεγαλυτέρων σε ηλικία εργαζομένων.
- Ενθάρρυνση της νεανικής επιχειρηματικότητας, με τη θέσπιση προγραμμάτων υλικοτεχνικής υποστήριξης για τη δημιουργία και ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων, και στήριξή τους με ειδικό φορολογικό και ασφαλιστικό καθεστώς για τα πρώτα πέντε χρόνια λειτουργίας της επιχείρησης.
- Ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγράμματων και προγραμμάτων κατάρτισης, που θα διαμορφώνονται με συμμετοχή εκπροσώπων των εργοδοτών και των εργαζομένων, μέσω σοβαρών -επιχειρησιακών και κρατικών- πολιτικών επανακατάρτισης και διά βίου μάθησης.
- Προσέλκυση επενδύσεων, από υφιστάμενους και νέους φορείς, μέσω της άρσης των αντικινήτρων, τα οποία στη χώρα μας δυστυχώς εξακολουθούν να υφίστανται και είναι πολλά, έτσι ώστε να δημιουργηθούν παραγωγικές θέσεις εργασίας.
- Θέσπιση στη χώρα μας του «Youth Guarantee», δηλαδή πολιτική της «Εγγύησης της Νεολαίας» που θα διασφαλίζει σε κάθε νέο, το δικαίωμα σε θέση εργασίας, εκπαίδευσης ή κατάρτισης 4 μήνες μετά το τέλος των σπουδών του ή 4 μήνες αφότου έχει χάσει την δουλειά του, στα πρότυπα αντίστοιχων πολιτικών που εφαρμόζονται σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα εξαγγέλθηκε από τον Πρωθυπουργό αλλά πρέπει να τύχει ισχυρής ενίσχυσης από την Ευρώπη, λόγω των ιδιαιτεροτήτων της Ελλάδος.
Υπάρχει λοιπόν η δυνατότητα να προχωρήσουμε σε μέτρα που θα βοηθήσουν τους νέους να βρουν το δρόμο προς την αγορά εργασίας.
Αρκεί να υπάρχει η βούληση για να γίνει μία οργανωμένη προσπάθεια, με στρατηγικό σχεδιασμό και συντονισμό όλων των εμπλεκομένων φορέων, η οποία θα έχει μακροπρόθεσμα αποτελέσματα και θα οδηγήσει στην αναδιάρθρωση της αγοράς εργασίας πάνω σε βιώσιμες και ρεαλιστικές βάσεις. Και όλα αυτά, φυσικά, υπό την προύπόθεση ότι η ΕΕ θα μπορέσει να πάρει τις ρηξικέλευθες και γενναίες αποφάσεις που απαιτούνται και να κατανοήσει ότι με δειλές αποφάσεις ή μέτρα – ασπιρίνες, δεν αντιμετωπίζονται καρκινώματα όπως η ανεργία των νέων, που για τη χώρα μου έχει προσλάβει διαστάσεις εθνικού προβλήματος.
Άρα λοιπόν το μόνο ερώτημα που μπορεί να προκύψει – μιας και όλοι γνωρίζουμε ότι η ευρώπη έχει τα μέσα- είναι αν η ΕΕ έχει τη θέληση να δώσει λύση στο πρόβλημα της ανεργίας, και ιδιαίτερα της ανεργίας των νέων και ποια μέτρα θα λάβει προς αυτήν την κατεύθυνση.
