Λίγο μετά τις τέσσερεις το πρωί και ξανακοιτάζω τα ελληνικά ΜΜΕ. «Στήθος με στήθος με το μένουμε να επικρατεί», «Έβαλε φωτιά στην παραλία με το μαγιό της η….». Και πάλι η πιο έγκυρη, η τελευταία πληροφορία. Πέντε το πρωί και το BBC με σιγουριά πλέον ανακοινώνει, ότι το Brexit έχει μαθηματικά νικήσει και ότι η Βρετάνια οδεύει προς την έξοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην Ελλάδα είναι επτά και τα ΜΜΕ φτιάχνουν φραπέ και ανάβουν τσιγάρο. Στις οκτώ το πρωί, ο Άδωνις Γεωργιάδης, η ψυχασθένεια του ελληνικού λαϊκισμού, αναρτά στο twitter: «Ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά είχε προειδοποιήσει από τότε για τη μεγαλύτερη ασθένεια της Δημοκρατίας, τους Δημαγωγούς. Ψυχραιμία. Η ΕΕ θα ζήσει.» Και γελάει κάθε πικραμένος Βρετανός.
Την ίδια στιγμή, στη Βρετανία, ο Κάμερον ανακοινώνει την αναμενόμενη παραίτησή του, η λίρα πέφτει σε όρια 1985 και κανένας δεν ξέρει τι έρχεται αύριο. Όχι μόνο για τη λίρα, όχι μόνο για τη Βρετανία, αλλά και για την Ευρώπη γενικότερα. Ουσιαστικά, ζούμε μια από τις πιο σημαντικές στιγμές της Ευρώπης, εντός και εκτός ΕΕ, από την ημέρα ίδρυσής της. Χθες, το όχημα που λέγεται ΕΕ, έχασε έναν από τους βασικούς του τροχούς και οι άλλοι τρεις «τροχοί» του, ο Γερμανικός, ο Γαλλικός και ο Ιταλικός, δεν αρκούν για να το στηρίξουν, είτε αρέσει, είτε δεν αρέσει στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο. Η ΕΕ μόλις έχασε την πέμπτη ισχυρότερη οικονομία στον κόσμο, τη δεύτερη μεγαλύτερη στην Ευρώπη, την ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη στην Ευρώπη και το πιο ισχυρό σε διπλωματικό επίπεδο μέλος της. Και το πιο βασικό, τον πιο σταθερό οικονομικό αιμοδότη της, από ίδρυσης της ΕΕ.
Ας ξεκινήσουμε όμως από την «ανάλυση» του καιροσκόπου Άδωνι, που φαντάζομαι θα κυριαρχήσει στη ΝΔ – μιας και είναι ειδικός στα Βρετανικά θέματα – και θα απλωθεί και στα υπόλοιπα ελληνικά κόμματα, γιατί αυτό τους βολεύει. Όποιος πιστεύει ότι το 52% των Βρετανών που ψήφισαν υπέρ της εξόδου από την ΕΕ, είναι οπαδοί του Nigel Farage ή του Boris Johnson και κατά συνέπεια, επηρεασμένοι από τους λόγους τους, πέρα από την απόλυτη άγνοια για τη Βρετανία, προσβάλλει τη δημοκρατία και περισσότερα από 15 εκατομμύρια ανθρώπους. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που οδήγησαν αυτόν τον κόσμο σε αυτήν την απόφαση και ούτε ο Nigel Farage, ούτε ο Boris Johnson ήταν ένας από αυτούς. Αν πραγματικά ψάχνουμε για φταίχτη, τότε δεν θα έπρεπε να τον ψάχνουμε στο Λονδίνο, αλλά στις Βρυξέλλες.
Ο Nigel Farage και ο Boris Johnson έπαιξαν εκούσια ή ακούσια το ρόλο του λαγού και του άλλοθι για πολύ κόσμο, που αποφάσισε να ψηφίσει την έξοδο από την ΕΕ. Αν αύριο γίνουν γενικές εκλογές στη Βρετανία, ο Nigel Farage και πάλι δεν θα βγάλει ούτε έναν βουλευτή, όπως ακριβώς και στις τελευταίες. Ο Nigel Farage είναι απλά ο κλόουν, που όλοι αναγνωρίζουν. Αν και οι συγκρίσεις αδικούν τους Βρετανούς, είναι σαν να λέει κάποιος, ότι στο Ελληνικό δημοψήφισμα ψήφισαν «όχι» μόνο Συριζαίοι. Αν ίσχυε αυτό, δεν θα υπήρχε καμία λογική, γιατί σήμερα ο Τσίπρας μετράει ψηφαλάκια, κάθε φορά που θέλει να περάσει κάποιο Νόμο και γιατί έχει ανάγκη τον Καμμένο ακόμα και για να κατουρίσει.
Και εδώ τελειώνουν οι συγκρίσεις, γιατί η Βρετανία δεν είναι Ελλάδα. Η Βρετανία είναι η πέμπτη ισχυρότερη οικονομική δύναμη στον κόσμο και η δεύτερη στην Ευρώπη. Η Βρετανία είναι η ισχυρότερη στρατιωτική παρουσία στην Ευρώπη. Η Βρετανία, σε διπλωματικό επίπεδο, είναι ισχυρότερη από όσο όλα τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη μαζί (εντός και εκτός ΕΕ), σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Βρετανία έχει το δικό της ιδιωτικό κλαμπ των 57 εθνών (συμπεριλαμβανομένων και μερικών εκ των ισχυροτέρων οικονομιών στον κόσμο, Καναδά, Αυστραλία κλπ.), που κάνει την ευρωζώνη και την ΕΕ να φαίνονται πολύ μικρά. Οι Βρετανικές εξαγωγές στην Ευρώπη είναι μόνο το 22% των γενικών της εξαγωγών, ενώ την ίδια στιγμή, είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας Γαλλικών και Γερμανικών προϊόντων. Οι Γερμανοί και οι Γάλλοι θα πονέσουν πολύ περισσότερο σε οποία εμπορική κόντρα, απ’ ότι οι Βρετανοί.
Κι αυτά είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Με λίγα λόγια – και έχω αναφερθεί στο θέμα πολλές φορές στο παρελθόν, εδώ στο apopseis – η Βρετανία μετά από μερικά κύματα και σκαμπανεβάσματα, θα είναι μια χαρά. Η Βρετανική οικονομία αντέχει τέτοια χτυπήματα και η όποια κόντρα, το μόνο που θα καταφέρει, θα είναι να μετατρέψει το αντί-ΕΕ πνεύμα σε αντιευρωπαϊκό και να ενισχύσει την εσωτερική ενότητα των Βρετανών.
Το αντί-ΕΕ πνεύμα στη Βρετανία υπάρχει πάνω από τέσσερεις δεκαετίες – με ακμή του την περίοδο Θάτσερ – και είναι συνδυασμός της σταθερής στάσης των Βρετανικών κυβερνήσεων να κατηγορούν τις Βρυξέλλες για ό,τι πήγαινε στραβά ή για τις αυξήσεις φόρων (κάτι που έτσι κι αλλιώς, κάνουν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες) και της ανικανότητας των Βρυξελλών να παρουσιαστεί ως οτιδήποτε άλλο, πέρα από έναν υδροκέφαλο γραφειοκρατικό τεμπέλη με αυτοκρατορικές διαθέσεις. Αυτό χειροτέρεψε ακόμα περισσότερο μετά το 2004, με την εισαγωγή του ευρώ και της ευρωζώνης στην ΕΕ, όπου και δημιουργήθηκε ένα εσωτερικό κλειστό κλαμπ με δικαιώματα και υποχρεώσεις που υπερτερούσαν των ισότιμων – υποτίθεται – μελών εκτός αυτού του κλειστού κλαμπ. Ουσιαστικά η Βρετανία, μετά το 2004, βρέθηκε πολλές φορές να συμμετέχει στις ζημιές της ευρωζώνης, χωρίς ταυτόχρονα να απολαμβάνει κανένα δικαίωμα και πραγματικό όφελος.
Ούτε το μεταναστευτικό ήταν το θέμα. Έκανε πολλούς τίτλους στα Βρετανικά ΜΜΕ και φάνηκε να μονοπωλεί το ενδιαφέρον πολλών, αλλά στην πραγματικότητα, αυτοί οι πολλοί ήταν απλά αυτοί που φωνάζανε πιο δυνατά και όχι απαραίτητα η πλειοψηφία. Η Βρετανία δεν είναι παρθένα στο μεταναστευτικό και δεν ανακάλυψε τους πρόσφυγες τώρα, με τη Συρία. Η Βρετανία είναι ίσως η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα, που εδώ και δύο αιώνες, γνώρισε τι σημαίνουν τα μεταναστευτικά κύματα. Και τότε ήταν η αποικιοκρατία και καμία ΕΕ. Ακόμα και σήμερα, οι περισσότεροι «ξένοι» στη Βρετανία προέρχονται από τις παλιές αποικίες και όχι από την ΕΕ ή τη Συρία και το Ιράκ.
Αλλά και πάλι, τίποτα από όλα αυτά δεν δικαιολογεί την αρνητική ψήφο των Βρετανών. Όλα αυτά μπορεί να αποτελούν αφορμές, όχι όμως τις αιτίες. Και εκεί είναι το τραγικό, ότι οι αιτίες ξεπερνούν τα Βρετανικά σύνορα. Στην Ευρώπη, αυτήν την στιγμή – την υποτιθέμενη Ευρώπη των πολιτών της και των δικαιωμάτων τους – υπάρχει ένας ταξικός πόλεμος και το Brexit ήταν μια μάχη – ίσως η πρώτη μεγάλη μάχη – σε ένα πόλεμο που έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό.
Κάνουν λάθος όσοι πιστεύουν ότι το Brexit το ψήφισαν οι δεξιοί, οι αριστεροί, οι αριστοκράτες ή οι έχοντες. Και εδώ ακριβώς είναι η ειρωνεία, πως όλοι αυτοί τάχθηκαν υπέρ του «μένουμε στην Ευρώπη». Το Brexit το ψήφισαν οι φτωχοί. Οι εργάτες, οι αγρότες, οι άνεργοι. Το Brexit το ψήφισαν αυτοί που θεωρητικά θα έπρεπε να είχαν ωφεληθεί από μια τέτοια ένωση, αντ’ αυτού όμως θυσιαστήκαν για τις τράπεζες, για το ευρώ, για τα οικονομικά πλάνα γραφειοκρατών.
Μην σας περνάει από το μυαλό, ότι ο Βρετανός εργάτης ή ο Βρετανός αγρότης είναι σε καλύτερη μοίρα από τον Έλληνα εργάτη και αγρότη. Οι εταιρίες ντόμπερμαν που συλλέγουν δάνεια υπάρχουν στη Βρετανία εδώ και χρόνια και έχουν οδηγήσει χιλιάδες στο δρόμο. Τη μιζέρια και την εξαθλίωση του Βρετανού αγρότη την έζησα και την είδα με τα ίδια μου τα μάτια στο Γιόρκσαϊρ, για δυο δεκαετίες. Είδα αγροκτήματα να χάνονται για ένα κωλοαυτοκίνητο. Αυτήν την στιγμή, το Γιόρκσαϊρ είναι στις λίστες με τα μεγαλύτερα ποσοστά Brexit. Μια επαρχία από αγρότες, εργάτες και μετανάστες δεύτερης γενιάς. Λέτε αυτούς να τους έπεισε ο Boris Johnson; Το προπύργιο των Εργατικών της Βρετανίας; Ή μήπως όλοι αυτοί που προτίμησαν να πεινάσουν για να πάνε κόντρα στη Θάτσερ πριν από 30 χρόνια, είδαν ξαφνικά το φως το αληθινό στο πρόσωπο του φασίστα Farage;
Τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Απλά έφτασε ο κόμπος στο χτένι και συνεργάτης, αν όχι εκφραστής, όλων αυτών που τους δυναστεύουν, έγινε ο ίδιος, που από υποχρέωση θα έπρεπε να τους είχε υπερασπιστεί. Η ΕΕ. Και γι’ αυτό την τελείωσαν. Και μαζί με την ΕΕ, θέλουν να περάσουν το μήνυμα ότι έρχεται και η σειρά σας. Θα βρούμε τον τρόπο να σας τελειώσουμε κι εσάς, ακόμα κι αν πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε τον Boris Johnson, για να το πέτυχουμε.
Και για να κλείσω αυτό το κομμάτι του Brexit, θα κάνω μια πολύ ριψοκίνδυνη πρόβλεψη. Γενικές εκλογές στη Βρετανία έρχονται το αργότερο τον Νοέμβριο, αν και πολλά δείχνουν Σεπτέμβριο. Να δείτε που θα κερδίσουν αυτήν τη φορά οι Εργατικοί. Ναι, το φιλοευρωπαϊκό Εργατικό Κόμμα. Γιατί ο πόλεμος τώρα ξεκίνησε.
Αλλά είπαμε, η Βρετανία αργά ή γρήγορα, θα βρει το βηματισμό της. Η ζημιά για την ΕΕ όμως είναι πολύ μεγάλη κι ας λέει ό,τι θέλει ο αστείος Άδωνις περί λαϊκισμού και δημαγωγών.
Αυτήν την στιγμή, η βρετανική λίρα πέφτει σε σχέση με το δολάριο. Πώς νομίζετε ότι θα αντιδράσουν οι αγορές, όταν συνειδητοποιήσουν ότι το κλαμπάκι του ευρώ μόλις έχασε τον ισχυρότερο και πιο εχέγγυο εταίρο του; Νομίζετε ότι θα εμπιστευτούν τον Σόιμπλε και τη Μέρκελ; Μετά από την αποτυχία όλων αυτών των ελληνικών προγραμμάτων, οι αγορές περιμένουν το ευρώ στη γωνία. Κι ας μην αρχίσουμε να μιλάμε για το κύρος της ΕΕ. Αυτό, σε λίγο καιρό, θα το ψάχνουμε στα σκουπίδια ή καλυτέρα κάθε μέρα που περνάει με τη Βρετανία μέσα/έξω από την ΕΕ, το κύρος της ΕΕ θα κάνει βουτιά στη λάσπη.
Ή υπάρχει κανείς που πιστεύει, ότι έτσι που έγιναν τα πράγματα, Αμερική και Ασία θα τρέξουν να σώσουν την Ευρώπη, χωρίς πρώτα να σιγουρευτούν ότι ο παραδοσιακός σύμμαχός τους έχει σταθεί στα πόδια του για τα καλά; Το χειρότερο; Ποιος σας λέει ότι η Βρετανία, για να ξανασηκωθεί, δεν θα θυσιάσει την Ευρώπη και πολύ περισσότερο το ευρώ, που αυτήν την στιγμή έχει γίνει αντίπαλος και ανταγωνιστής της.
Τώρα ξαφνικά οι Ευρωπαίοι, Αδωνιακά και μπροστά στη Βρετανική έξοδο, θυμήθηκαν την αλληλεγγύη. Ποια αλληλεγγύη; Αυτήν που έδειξαν προς τις τράπεζες ή αυτήν που έδειξαν προς τους Έλληνες, τους Ισπανούς, τους Κύπριους και τους Πορτογάλους; Ποια ένωση; Ποια ηθική, ποιες αρχές; Αυτές που τσαλαπάτησε ο Σόιμπλε και ο Ντάισελμπλουμ ή αυτές που έκανε χαρτοπόλεμο και φιλάκια ο Γιούνκερ;
Η Ελλάδα; Η Ελλάδα έχασε την ευκαιρία να έχει εκμεταλλευτεί το Brexit πριν από ένα χρόνο. Και το φώναζα. Το φώναζα κάθε Παρασκευή, εδώ στο apopseis. Με την ΕΕ να έχει αρχίσει να δείχνει δείγματα διάλυσης – ακόμα κι ο Ερντογκάν είπε, ότι ίσως να μην είναι η κατάλληλη ώρα για την Τουρκία να μπει σε μια ΕΕ που διαλύεται – και με τους χειρισμούς Σαμαρά – Τσίπρα, στο τέλος μόνο η Ελλάδα και η Γερμανία θα μείνουν στην ΕΕ. Και μάλιστα η Ελλάδα σαν αποικία και όχι σαν ανεξάρτητο κράτος.
Η αλήθεια είναι ότι κανένας μας δεν ξέρει τι έρχεται. Όλα τα σενάρια είναι πιθανά. Το σίγουρο είναι, ότι η Βρετανία δεν πρόκειται να βουλιάξει και ότι αυτή που έχει το πραγματικό πρόβλημα ΔΕΝ είναι η Βρετανία, αλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση. Τώρα, αν σκοπεύει να κάνει κάτι γι αυτό η ΕΕ… πολύ αμφιβάλλω ότι είναι ικανή, ανεξαρτήτως προσώπων. Ίσως η διάλυση αυτού του τερατουργήματος που έχει αλυσοδεθεί από συμφέροντα και τράπεζες να είναι τελικά μονόδρομος και ακούσια ή εκούσια, οι Βρετανοί να άνοιξαν το δρόμο για όλους εμάς.
Ίσως να ήρθε τελικά η ώρα να μιλήσουμε σοβαρά – και πέρα από Αδωνιδιασμούς – για Grexit.
******************************************
Αυτήν την Παρασκευή ο Θάνος Ραφτόπουλος είναι σε ρυθμούς εγγλέζικο τσάι!
******************************************
Στη φωτογραφία …ένα αστέρι πέφτει-πέφτει…
Πατήστε εδώ για να διαβάσετε περισσότερα άρθρα του Θάνου Καλαμίδα!
