γράφει ο Κωνσταντίνος Λυκογιάννης.
Πρόσφατα, ο Πρωθυπουργός και ο Αρχιεπίσκοπος, σε κοινή συνέντευξη τύπου, ανακοίνωσαν μια συμφωνία 15 σημείων για το διαχωρισμό του κράτους και Εκκλησίας. Και πολλοί αναρωτήθηκαν, γιατί; Είναι τοις πάσι γνωστόν ότι ό,τι κάνουμε, το κάνουμε για να θεραπεύσουμε μια ανάγκη. Ποια είναι η ανάγκη να ανακινηθεί σήμερα το θέμα του διαχωρισμού Κράτους Εκκλησίας; Έχουμε τόσα άλλα προβλήματα. Θα εξαλειφθεί μήπως η ανεργία; Θα εξαφανιστούν τα κόκκινα δάνεια; Θα μας πλημμυρίσουν οι επενδύσεις; Θα γυρίσουν πίσω οι διπλωματούχοι μας; Θα σταματήσουν οι πλειστηριασμοί; Τι είναι αυτό που μας αναγκάζει να γίνει αυτή η συζήτηση τώρα; Χωρίς αναβολή. Τώρα; Μέσα στο Δεκέμβρη πρέπει να έχει κατατεθεί το σχετικό νομοσχέδιο στη Βουλή λέει ο πρωθυπουργός. Γιατί η βιασύνη;
Λυπάμαι, αλλά οι απαντήσεις που κυκλοφορούν από διάφορες πηγές, επισήμως και ανεπισήμως, δεν αντέχουν στη βάσανο της έρευνας. Μία από τις απαντήσεις που ακούμε ότι χρειάζεται να εκσυγχρονιστούμε και να γίνουμε όπως τα άλλα κράτη. Αλλά όλα τα άλλα κράτη όμως δεν είναι σαν τη Ελλάδα. Ούτε όλα τα κράτη έχουν τη ίδια μορφή σχέσης με την επικρατούσα θρησκεία τους, ούτε η θρησκεία τους έχει την ίδια επίδραση στην ιστορία και τη παράδοσή τους. Όπως κάθε άλλη χώρα, έχουμε και εμείς τη δική μας ιδιαιτερότητα. Θα έπρεπε να μας πούνε τουλάχιστον ποιο είναι το κράτος μοντέλο που θέλουν να μιμηθούμε για να γίνουμε και εμείς σύγχρονοι.
Η δική μας ιδιαιτερότητά προέρχεται από το γεγονός ότι κανένα άλλος λαός της Ευρώπης δεν έμεινε τετρακόσια χρόνια σε στυγνή καταπίεση. Σε σκλαβιά. Λόγω αυτής της σκλαβιάς, κανένα άλλο κράτος δεν έχει τόσο πολύ συνδεθεί με τη θρησκεία του. Ήταν το αποκούμπι του, η ελπίδα για λευτεριά. Το καιρό της σκλαβιάς ο Παπάς ήταν ο φυσικός ηγέτης κάθε χωριού, τουλάχιστον στην επαρχία. Θα’λεγα δε ότι η σχέση μεταξύ Ελληνισμού και Ορθοδοξίας, είναι της σιαμαίας μορφής. Όταν τα χωρίσουμε, ένα από τα δύο πεθαίνει, Άλλαξε τη πίστη σου, του έλεγε ο Τούρκος, γιατί ήξερε ότι αν αλλάξει τη πίστη του θα έχανε και την εθνική του ταυτότητα. Ο παπάς στη περίοδο της σκλαβιάς κράτησε και δίδαξε και διατήρησε τη γλώσσα και τη παράδοση. Ο Κοσμάς ο Αιτωλός γύριζε στα χωριά και προέτρεπε να χτίσουν σχολεία. Τα κρυφά σχολεία βοήθησαν στη διατήρηση της γλώσσας μας. Το Γρηγόριο κρέμασαν, το Χρυσόστομο κατακερμάτισαν γιατί τους θεωρούσαν εθνάρχες, θρησκευτικούς και συνάμα εθνικούς ηγέτες. Γιατί Ελληνισμός και Ορθοδοξία είχαν την ίδια έννοια.
Η Ορθοδοξία συνέβαλε καθοριστικά στην ύπαρξή μας σαν Ελληνικό κράτος. Πέρασε ποτέ από το μυαλό σας τι κράτος θα είχαμε σήμερα αν δεν είμαστε δεμένοι με την Ορθοδοξία; Δεν θα υπήρχαμε σαν κράτος . Θα ήμασταν μια μειονότητα της Τουρκίας στη δύση, όπως είναι σήμερα οι Κούρδοι της Τουρκίας στην ανατολή.
Καταλαβαίνω όμως πως οι καιροί έχουν αλλάξει και μπορεί να χρειαζόμαστε κάποιο ορθολογισμό στη σχέση κράτους και Εκκλησίας. Όχι όμως τώρα, όχι τώρα με την οικονομική κρίση που διερχόμαστε. Όχι σε ένα μήνα. Αυτό είναι τεράστιο εθνικοκοινωνικό θέμα και θα πρέπει να γίνει σε ομαλές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποφασίσουν δύο μόνον άνθρωποι, οτιδήποτε αξίωμα και αν κατέχουν, για ένα τέτοιο τεράστιο θέμα. Οι ώμοι του πρωθυπουργού και του Αρχιεπισκόπου δεν θα μπορέσουν να αντέξουν το βάρος της ευθύνης μιας τέτοιας ιστορικής απόφασης αν δεν έχουν οπωσδήποτε τη συναίνεση και τη συγκατάθεση του κλήρου και του λαού. Και αυτή τη στιγμή δεν τις έχουν.
