γράφει ο Θάνος Καλαμίδας.
Από τον τραγικό θάνατο μιας γυναίκας, στον τραυματισμό 17 άλλων ανθρώπων από φωτιά, σε ένα στρατόπεδο απεγνωσμένων ψυχών στη Μόρια της Λέσβου, σχεδιασμένο για να στριμώξει 3,000 ψυχές και που έχει απάνθρωπα στοιβάξει 13,000, το μόνο που έμεινε – λίγες μόλις μέρες μετά – είναι οι δηλώσεις του Βορίδη και του Γεωργιάδη.
Τη δε ώρα που κάποιοι προσπαθούσαν να σβήσουν τις φωτιές για να μην υπάρξουν κι άλλα θύματα η κυβέρνηση Κυριακούλη Μητσοτάκη έδωσε άμεση λύση σε όλα τα προβλήματα των 13,000 απάνθρωπα σαρδελοποιημένων στέλνοντας τα …ΜΑΤ. Α, στο τέλος της ημέρας ήρθαν και δηλώσεις Χρυσοχοΐδη διαβεβαιώνοντας τους πάντες ότι όλα πάνε καλά, η κυβέρνηση …νομοθετεί.
Η πικρή αλήθεια είναι ότι το μεταναστευτικό και το προσφυγικό είναι τεράστια προβλήματα, παγκοσμίων διαστάσεων και με λύσεις που απαιτούν παγκόσμια συνεργασία με βασική υποχρέωση τον σεβασμό στον άνθρωπο. Οτιδήποτε άλλο είναι μπάλωμα ή εξυπηρέτηση συμφερόντων -όχι απαραίτητα οικονομικών αλλά και οικονομικών. Συν ότι, όσο ειρωνικό κι αν ακούγεται, η πολυαναφερόμενη παγκοσμιοποίηση υπάρχει μόνο για την φτώχεια και το περιβάλλον, με το μεταναστευτικό αποτέλεσμα αυτής ακριβώς της φτώχειας, του καταδυναστευμένου περιβάλλοντος και της συγκέντρωσης πλούτου και δύναμης από λίγους. Το θέμα όμως είναι πώς αντιλαμβάνεται ο μέσος πολίτης, ο «τακτοποιημένος» μέσος πολίτης το μεταναστευτικό και ποιόν αντίκτυπο έχουν στην κοινωνία τα λόγια του κάθε Βορίδη και Γεωργιάδη.
Έγραψα ο «μέσος πολίτης» πολύ συνειδητά γιατί πολλές φορές – και ειδικά τώρα με τα ιντερνετικά κοινωνικά δίκτυα και κυρίως το φατσοβιβλίο – νομίζουμε ότι επειδή τρελαινόμαστε με ό,τι συμβαίνει στη Μόρια και μαζί μας συμφωνεί η Λίτσα, ο Κώστας και η Μαρία μαζί με καμία δεκαριά ακόμα φίλους, ότι αυτός είναι ο μέσος Έλληνας πολίτης. Λάθος. Αν αυτός ήταν ο μέσος Έλληνας πολίτης ούτε ο Βορίδης, ούτε ο Γεωργιάδης θα ήταν βουλευτές και υπουργοί και πολύ περισσότερο ο Κυριακούλης δεν θα ήταν πρωθυπουργός. Αυτό ακριβώς συμβαίνει κι από την άλλη πλευρά, αλλά αυτό δεν είναι τώρα το θέμα μας.
Το θέμα είναι ότι για τον μέσο πολίτη τα όρια πρόσφυγα και μετανάστη είναι δυσθεώρητα, ο δε ορισμός λαθρομετανάστης ενώ είναι «βολικός» και λαϊκίστικη υπεραπλούστευση είναι ταυτόχρονα δύσκολο να εξηγηθεί γιατί ΔΕΝ υπάρχει και ΔΕΝ πρέπει να χρησιμοποιείται. Κάντε λίγο υπομονή μαζί μου και θα φτάσω κι εκεί και θα το κάνω όπως συνήθως με παραδείγματα, ξεκινώντας από τις θολές γραμμές που ξεχωρίζουν τον μετανάστη από τον πρόσφυγα ή αυτόν που έχει ανάγκη από άσυλο.
Σύμφωνα λοιπόν με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, πρόσφυγες είναι τα άτομα που βρίσκονται εκτός της χώρας καταγωγής τους εξαιτίας του φόβου διώξεων, διαμαχών, γενικευμένης βίας, ή άλλων καταστάσεων που έχουν διαταράξει σοβαρά την έννομη τάξη και, ως αποτέλεσμα, δικαιούνται διεθνούς προστασίας. Ο ορισμός του πρόσφυγα δίνεται στη Σύμβαση του 1951 και στα περιφερειακά μέσα για τους πρόσφυγες, καθώς και στο καταστατικό της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες.
Αντίστοιχα και πάντα σύμφωνα με την Υπηρεσία Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΟΗΕ, αν και δεν υπάρχει επίσημος νομικός ορισμός για τον διεθνή μετανάστη, η πλειονότητα των ειδικών συμφωνεί ότι διεθνής μετανάστης είναι όποιος αλλάζει τον τόπο συνήθους κατοικίας του/της, ανεξαρτήτως του λόγου μετανάστευσης ή του νομικού καθεστώτος. Γενικά, υπάρχει διάκριση μεταξύ μικρής διάρκειας ή προσωρινής μετανάστευσης, που περιλαμβάνει μετακινήσεις διάρκειας μεταξύ 3 και 12 μηνών, και μακράς διάρκειας ή μόνιμης μετανάστευσης, που έχει να κάνει με την αλλαγή της χώρας κατοικίας για διάρκεια ενός χρόνου και άνω.
Ποιος όμως ορίζει ποιος είναι πρόσφυγας, ποιος δικαιούται άσυλο από τη χώρα φιλοξενίας και ποιος είναι μετανάστης; Ενώ υπάρχουν διεθνείς συμφωνίες και τοπικοί νόμοι, στο τέλος το βάρος πέφτει σε …έναν δημόσιο υπάλληλο ή σε μια επιτροπή από δημοσίους υπάλληλους όπως αυτές που υπήρχαν την τελευταία πενταετία στην ακροδεξιά Φιλανδία, που υπάρχουν στην Ουγγαρία και την Πολωνία και που θέλει να φτιάξει για …επιτάχυνση διαδικασιών ο Κυριακούλης με τον Χρυσοχοΐδη στην Ελλάδα. Πάμε όμως στο παράδειγμα να δείτε πόσο θολές είναι οι γραμμές, πως παραφράζεται ο νόμος και την δύναμη ζωής ή θανάτου που μπορεί να έχει μια τέτοια επιτροπή.
Μετά την ανακοίνωση του Μπους ότι η αποστολή εξετελέσθη, το Ιράκ επέστρεψε στη δημοκρατία και καιρός να τα μαζεύουμε και να φύγουμε, πολλές χώρες το πήραν τοις μετρητοίς. Όχι αμέσως, αλλά σταδιακά πολλές από αυτές σταμάτησαν να παρέχουν κάλυψη ασύλου και παροχή βίζας σε Ιρακινούς, μετατρέποντάς τους από πρόσφυγες σε μετανάστες χωρίς κάλυψη (χωρίς άδεια παραμονής και εργασίας) και υποχρεώνοντάς τους ή να αλλάξουν χώρα ή να επιστρέψουν στο Ιράκ. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, τα ίδια τα κράτη τους πακετάρανε και τους έστελναν πίσω στο Ιράκ. Ανάμεσα σε αυτές τις χώρες και ειδικά τα τελευταία τέσσερα χρόνια που στην κυβέρνηση ήταν οι ξενοφοβικοί ακροδεξιοί και η Φινλανδία.
Σε αυτούς που ήταν πακεταρισμένοι για επιστροφή στο …δημοκρατικό και ελεύθερο πια Ιράκ από την Φιλανδία ήταν κι ένα 26χρονο παλικάρι ο οποίος ζήτησε/παρακάλεσε/ικέτευσε να συνεχιστεί το καθεστώς πολιτικού ασύλου που τον προστάτευε γιατί αν επέστρεφε στο «δημοκρατικό» Ιράκ κινδύνευε άμεσα η ζωή του. Παρενθετικά το Ιράκ είναι μόνο κατ’ όνομα δημοκρατία και ελεύθερο, ζώντας μεταξύ ενός σκιώδους εμφυλίου και φανατικών πολέμαρχων ή αγιοταλάχ και ταλιμπάν που ελέγχουν μεγάλες περιοχές της χώρας. Κάτω από αυτές τις συνθήκες ο θάνατος ενός 26χρονου ομοφυλοφίλου είναι μάλλον σίγουρος και δικαιολογημένα δεν ήθελε να επιστρέψει, συν ότι είχε βρει την προσωπική του δημοκρατία και ελευθερία στη Φινλανδία. Στην υπόθεση ανακατευθήκαν πολλές τοπικές και διεθνείς NGOs. Το κράτος όμως, μέσω της επιτροπής εγκρίσεως βίζας και ασύλου απάντησε: μα τι λέτε τώρα, εδώ ολόκληρος Μπους είπε ότι επιστρέψατε στη δημοκρατία, μια Φινλανδία στην έρημο έχετε γίνει, η πτήση σας αναχωρεί σε μισή ώρα, προσδεθείτε παρακαλώ. Τρεις μήνες μετά την επιστροφή του στο Ιράκ, ο 26χρονος νέος βρέθηκε φριχτά δολοφονημένος στο διαμέρισμα του. Σύμφωνα με πληροφορίες η ομοφυλοφιλία του έγινε γνωστή από …συμπατριώτες του που είχαν επιστρέψει μαζί του από την Φινλανδία.
Την ίδια ακριβώς περίοδο μια Ρωσίδα γιαγιά που είχε έρθει στη Φιλανδία για επίσκεψη σε συγγενείς της, είχε …μείνει και όταν τελικά την βρήκαν οι αρχές ζήτησε άσυλο με τη δικαιολογία ότι η Ρωσία αδυνατεί να ανταπεξέλθει στις ιατρικές ανάγκες της και θα πεθάνει αν επιστρέψει. Μετά από δυο μήνες το κράτος της έβγαλε και …σύνταξη. Με ποια λογική αυτή η επιτροπή αποφάσισε ότι η γιαγιά από την Ρωσία μπορούσε να ζήσει ενώ η ζωή του Ιρακινού 26χρονου δεν είχε ούτε αξία ούτε σημασία; Και -τουλάχιστον ηθικά- αυτή η επιτροπή δεν συμμετείχε στη δολοφονία ενός 26χρονου παλικαριού; Θα λογοδοτήσει κανείς γι’ αυτό; Και πολύ πιο σημαντικό, πόσοι ακόμα 26χρονοι έχουν σταλεί σε σίγουρο θάνατο από την ίδια ακριβώς επιτροπή που πριν από τρία χρόνια αποφάσισε ότι και το Αφγανιστάν είναι επίσης …δημοκρατικό και ελεύθερο; Στην Τουρκία επιστρέφονται οι …Γκιουλενικοί για σίγουρη φυλάκιση και πιθανό θάνατο; Στην υποψήφια και για μέλος της ΕΕ …δημοκρατική Τουρκία;
Και φτάσαμε στους λαθρομετανάστες του Βορίδη και του Γεωργιάδη. Αυτούς που πρέπει να …τιμωρηθούν αυστηρά και να μη τους παρέχεται καμία απολύτως βοήθεια, ούτε καν ανθρωπιστική. Πριν όμως συνεχίσω να σας ενημερώσω ότι σύμφωνα με απόφαση του Αρείου Πάγου: «Αποτελεί υποχρέωσή μας, εμείς πρώτοι να διαπαιδαγωγήσουμε με την ορθή χρήση των νομικών όρων στη διατύπωση των εγγράφων μας, την ελληνική κοινωνία, για να αποφευχθούν φαινόμενα ξενοφοβίας και ρατσιστικής βίας. Επομένως, παρακαλούμε να εξαλειφθεί στο μέλλον από τα υπηρεσιακά έγγραφα η χρήση του όρου ‘λαθρομετανάστης’ και να χρησιμοποιούνται οι όροι: ‘παράτυπα εισερχόμενα στη χώρα άτομα’, ‘πρόσφυγες’, ‘μετανάστες’, ‘οικονομικοί μετανάστες’, ‘αιτούντες άσυλο’.» Κλείνει η πολύ σημαντική παρένθεση.
Το γιατί γίνεται κάποιος μετανάστης υπάρχουν χιλιάδες λόγοι κι εμείς οι Έλληνες τους έχουμε χρησιμοποιήσει, για να μην πω ανακαλύψει, όλους αιώνες τώρα. Από οικονομικούς, κοινωνικούς ακόμα και καμακοερωτικούς η λίστα είναι μεγάλη. Την τελευταία δεκαετία μάλιστα είδαμε κύματα/τσουνάμια Ελλήνων – κυρίως νέων – να μεταναστεύουν ακόμα και σε χώρες που παλαιότερα τις είχαμε σαν παράδειγμα οικονομικής εξαθλίωσης. Εδώ είδαμε μετανάστευση Ελλήνων προς την Τουρκία σε αναζήτηση δουλειάς, που πριν από μερικά χρόνια θα ακουγόταν σαν κατάρα. Αμ εκείνο που κάποιοι μετανάστευσαν στην …Αλβανία; Τέλος πάντων, η ουσία είναι ότι οι Έλληνες ξέρουν πολύ καλά τι σημαίνει μετανάστης και μετανάστευση.
Ποιος λοιπόν -κατά τους Βορίδη, Γεωργιάδη και κατ’ επέκταση Κυριακούλη- θεωρείται λαθρομετανάστης; Φαντάζομαι αυτός που μπήκε σε μια χώρα λάθρα με ‘δόλο’ – πιθανώς δηλώνοντας τουρίστας ή περαστικός – και έμεινε πέρα της νομικά επιτρεπόμενης τρίμηνης για τουρίστα περιόδου ψάχνοντας δουλειά και κατοικία με σκοπό να μείνει μόνιμα.
Ένα ποσοστό από αυτούς που μεταναστεύουν έχουν βρει δουλειά πριν κάνουν την μεγάλη κίνηση. Αυτό γίνεται μέσω γραφείων ευρέσεως εργασίας ή με ιδία αναζήτηση, ειδικά αυτοί που έχουν καλή ακαδημαϊκή και πρακτική πείρα στο αντικείμενό τους. Οπότε πάνε στη καινούργια χώρα παραμονής τους με όλα τους τα χαρτιά τακτοποιημένα. Επίσης υπάρχει κι ένα ποσοστό αυτών που ήταν ήδη έξω για σπουδές κι απλά συνέχισαν βρίσκοντας δουλειά και σε πολλές περιπτώσεις αποκτώντας οικογένεια. Αυτό όμως δεν είναι περισσότερο από το 5-7% του συνολικού αριθμού των μεταναστών. Οι υπόλοιποι 93-95%; Οι Έλληνες που αυτοί τη στιγμή έχουν γεμίσει την Σκανδιναβία, την Ολλανδία, την Γερμανία και την Γαλλία και δεν είναι οι περισσότεροι γιατροί, νοσοκόμες και αρχιτέκτονες, πώς πήγαν εκεί;
Και μην μου πείτε ΕΕ και Μάαστριχτ. Η ελεύθερη μετακίνηση και εργασία σημάνει ότι εντός της ΕΕ μπορείς να ταξιδέψεις και να δουλέψεις χωρίς την ανάγκη βίζας ή άδειας εργασίας. Για να παραμείνεις όμως, να μπορείς να ασφαλιστείς στο τοπικό ΙΚΑ, ακόμα και να ανοίξεις τραπεζιτικό λογαριασμό ή να πάρεις κάρτα για τηλέφωνο πρέπει να μπορείς να δηλώσεις το προσωπικό σου ΑΜΚΑ, να είσαι μόνιμος κάτοικος της χώρας με άδεια από τις τοπικές αρχές. Και για να γίνει αυτό πρέπει να μπορείς να αποδείξεις ότι μπορείς να συντηρήσεις τον εαυτό σου. Υπάρχει μια νομική και γραφειοκρατική διαδικασία που αν δεν μπορείς να ανταποκριθείς, μπορείς μεν να παραμείνεις στη χώρα αλλά να έχεις και μπαμπά τον Λάτση, άντε τον Μαρινάκη. Δεν σε διώχνει κανένας, φροντίζει η ΕΕ γι’ αυτό, αλλά τι θα κάνεις χωρίς έσοδα και μόνο έξοδα; Περισσότερες πληροφορίες για μετανάστευση στη Σκανδιναβία, κατεβάστε το βιβλίο που ένιωσα τη υποχρέωση να γράψω πριν από μερικά χρόνια ΕΔΩ!
Αλλά και πάλι ξέφυγα. Το θέμα είναι πως ξεκινάς. Για παράδειγμα …ο εαυτός μου. Εγώ κύριε Βορίδη και κύριε Γεωργιάδη δεν πήρα κανένα τηλέφωνο την φινλανδική αστυνομία την παραμονή της άφιξής μου για να τους πω ότι έρχομαι να βρω δουλειά και να μεταναστεύσω στο Ελσίνκι, ούτε μου έστειλε πρόσκληση ο Λίπονεν, τότε πρωθυπουργός της χώρας. Την έκανα τουριστικά, με …δόλο. Μπήκα σαν καλός τουρίστας με φωτογραφική μηχανή και το κομπιουτεράκι μου ένα μεσημέρι του Μάρτη και όχι μόνο τους κάθισα τρεις μήνες αλλά έμεινα ακόμα τρεις κάνοντας τον τρελό κι ελπίζοντας ότι δεν θα με σταματήσει κανένας μπάτσος. Όπως ακριβώς πάνω από το 90% των Ελλήνων μεταναστών, τους πρώτους μήνες ήμουν …λαθραίος. Λαθρομετανάστης κύριε Βορίδη, κύριε Γεωργιάδη και κύριε Κυριακούλη μου. Λαθρομετανάστης.
Έλα όμως που ήμουν και διαβητικός ο λαθρομετανάστης και χρειαζόμουν και φάρμακα καθημερινά. Πήγα λοιπόν θρασύτατα στο τοπικό ΙΚΑ και τους λέω το και το. Και οι ανθρωπιστές κύριε Βορίδη μου και κύριε Γεωργιάδη μου τι κάνανε με τον διαβητικό λαθρομετανάστη; Μου έδωσαν έναν εικονικό ΑΜΚΑ που τον δίνουν σε «περιπτώσεις» σαν την δική μου και την συνταγή να πάρω τα φάρμακα μου σε τιμές …ΙΚΑ φινλανδικού! Και το κάνουν εν γνώση του κράτους και με τις οδηγίες του κράτους. ξέρετε γιατί κύριε Βορίδη, κύριε Γεωργιάδη και κύριε Κυριακούλη; Γιατί αυτό λέγεται ανθρωπιστική βοήθεια προς τον συνάνθρωπο σου σε ανάγκη, ακόμα κι αν είναι …λαθρομετανάστης όπως ήμουν …εγώ!
Όταν λοιπόν ένα κράτος που ενδιαφέρεται για όλους όσους είναι στην ευθύνη του και είναι όλοι όσοι πατάνε το έδαφος της χώρας και αναπνέουν τον αέρα της, ντόπιοι, πρόσφυγες και μετανάστες φροντίζει να είναι καλά πρώτα με την υγεία τους και να στέλνει γιατρούς και τρόφιμα κι όχι τα …ΜΑΤ.
Όσο για αυτά που είπε ο Βορίδης κι αυτά που διαβάζω σε εφημερίδες και σάιτ περί …δεξιάς στροφής της κυβέρνησης …δηλαδή συγγνώμη τώρα, πότε είχε πάρει αριστερή στροφή η κυβέρνηση Κυριακούλη για να πάρει τώρα δεξιά; Ο Βορίδης είναι φασίστας, χουντικός, με παρελθόν παραστρατιωτικού τρομοκράτη κι όσο κι αν τον πλένουν κάποια ΜΜΕ το μελάνι τους χαλάνε. Το ίδιο ισχύει και για τον Άδωνι μεταξύ πολλών άλλων. Αυτή είναι μια κυβέρνηση ακροδεξιά με χουντικά στοιχεία και πολύ συγκεκριμένα συμφέροντα. Αλίμονο στη μάνα που πέθανε και στα παιδάκια που τυραννιούνται στα κολαστήρια της Μόριας.
ΥΓ. Στη φωτογραφία ο Κυριακούλης και ο Χουντομπούλης.
