Ούτε αναλύσεις για την γενοκτονία των Ποντίων είχα σκοπό να γράψω. Θεωρώ ότι ψηφίσματα της Βουλής των Ελλήνων έχουν καλύψει το θέμα κι όποια κι αν είναι η άποψή μου για τους περισσοτέρους βουλευτές, δεν παύω να σέβομαι το ναό της δημοκρατίας και να πιστεύω ότι ψηφίσματα που αφορούν την ιστορικότητα και την εθνική ταυτότητα ενός λαού, έχουν παρθεί με την αυστηρή συμβουλή και συμβολή ιστορικών και ειδικών του θέματος. Πέρα από αυτό υπάρχει η ιστορική συνείδηση αλλά αυτό μπορεί να είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο για τους Ποντίους και τους απογόνους τους, αλλά δεν παύει να είναι και κάτι αόριστο για μας τους υπολοίπους. Σημασία όμως έχει ότι η ελληνική Βουλή, που μας αντιπροσωπεύει όλους σαν έθνος και σαν ιστορία, έχει αποφανθεί για το θέμα και απλά οφείλουμε να σεβαστούμε την απόφαση της.
Αλλά θα μου επιτρέψετε μερικές σκέψεις. Πριν από αρκετά χρόνια και με αφορμή μια δίκη που ξεκινούσε στη Χάγη έγραψα μια σειρά από άρθρα για την γενοκτονία των Τούτσι στη Ρουάντα. Αυτό που έκανε τότε τα άρθρα μου να κουβαλάνε και ένα έντονο συναισθηματισμό ακόμα και θυμό, ήταν το γεγονός ότι είχα στο παρελθόν την ευκαιρία και να επισκεφθώ την Ρουάντα, να θαυμάσω την ιστορία ενός έθνους με πάνω από 10,000 χρόνια ιστορία και να γνωρίσω Τούτσι και Χούτου από κοντά. Απλούς ανθρώπους. Οικογένειες με προβλήματα που διαφέρουν από αυτά που αντιμετωπίζουν όλοι οι άνθρωποι του μόχθου από την Αφρική μέχρι τη βόρεια Ευρώπη.
Και ύστερα ήρθαν οι Χούτου στην εξουσία. Στην απόλυτη εξουσία. Μέσα σε εκατό μέρες, από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούλιο του 1994, το 70% των Τούτσι – σε επίσημα στοιχεία – δολοφονήθηκε με τον πιο σκληρό τρόπο. Δολοφονήθηκαν αδιάκριτα. Παιδιά, βρέφη, γυναίκες, γέροι, ανάπηροι, άρρωστοι. Όλοι δολοφονήθηκαν ακόμα και με μαχαίρια της κουζίνας. Και οι δολοφόνοι ήταν το ίδιο αδιάκριτα, φίλοι, γείτονες, συμμαθητές, συνεργάτες, συνέταιροι. Αυτά που καταγραφήκαν κατά τη διάρκεια των δικών είναι ασύλληπτα. Απλά δεν τα χωράει ανθρώπινος νους. Κι όμως έγιναν 20 χρόνια πριν. Οι πολλοί το παρακολουθήσαμε σε συνεχείς αναμεταδώσεις από τα δελτία ειδήσεων στις τηλεοράσεις μας. Live, που λένε και οι σύγχρονοι.
Γράφοντας εκείνα τα άρθρα είχα θυμώσει πάρα πολύ – δυστυχώς ακόμα κι αυτή τη στιγμή νιώθω το θυμό να αναζωπυρώνει – και είχα ρωτήσει κάτι που ποτέ κανείς δεν μου απάντησε. Και η ερώτηση μου δεν αφορούσε μόνο τους Χούτου και τους Τούτσι, ήταν μάλλον περισσότερο για όλους εμάς που παρακολουθούσαμε και για αυτούς που είχαν την εξουσία και τη δύναμη να κάνουν κάτι. Πότε μια σειρά από δολοφονίες βαφτίζεται γενοκτονία; Χρειάζεται να δολοφονηθούν ένα εκατομμύριο για να την αποκαλέσουμε γενοκτονία και να επέμβουμε, ή πέντε εκατομμύρια; Είναι γενοκτονία όταν δολοφονούνται πεντακόσιες χιλιάδες η πεντακόσιοι άνθρωποι. Ένας; Πότε είναι γενοκτονία;
Έχει να κάνει με το θέμα εθνική, ιστορική ή ακόμα και φυλετική ταυτότητα; Μα στη περίπτωση των Χούτου και των Τούτσι ήταν απλά δυο διαφορετικές φυλές με μικρές πολιτιστικές διαφορές, κατά τα άλλα μοιράζονται την ίδια γλώσσα και την ίδια θρησκεία. Ήταν σαν να δολοφονούν οι Πελοποννήσιοι τους Μακεδόνες για το αν θα είναι ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Πελοποννήσιος ή Μακεδόνας. Παράλογο αλλά έγινε …μόλις είκοσι χρόνια πριν!
Τότε τι έγινε στη Βοσνία και στο Κοσσυφοπέδιο; Μήπως δεν είχαμε παιδιά, βρέφη, γυναίκες, γέρους, ανάπηρους, άρρωστους που δολοφονηθήκαν αδιάκριτα από φίλους, γείτονες, συμμαθητές, συνεργάτες και συνεταίρους; Μήπως δεν είχαμε δεκάδες ομαδικούς τάφους με χιλιάδες αθώους; Μήπως αυτές οι δολοφονίες δεν έγιναν με τρόπους που δεν τους χωράει ανθρώπινος νους; Μήπως δεν ήταν λόγω διαφορών ταυτότητας και εξουσίας;
Όχι απαντάνε οι ειδικοί. Δεν ήταν γενοκτονία. Ήταν εθνοκάθαρση. Και ξέρετε ποια είναι η διαφορά στη σημειολογία των λέξεων γενοκτονία και εθνοκάθαρση; Ο καθηγητής Βασίλειος Θ. Μεϊχανετσίδης, μέλος της Διεθνούς Ενώσεως Μελετητών Γενοκτονίας σε άρθρο του το 2014 λέει:
«Ενώ η γενοκτονία συνιστά συγκεκριμένο έγκλημα του διεθνούς (ποινικού) δικαίου, ο όρος εθνοκάθαρση χρησιμοποιείται ως γενική ονομασία (generic term) για να περιγράψει ένα σύνολο εγκλημάτων, όπως π.χ. τα εγκλήματα πολέμου, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, αλλά και το ίδιο το έγκλημα της γενοκτονίας. Με άλλα λόγια, ο όρος εθνοκάθαρση δεν έχει λάβει ρητή νομική αναγνώριση».
Άρα γιατί τρέχανε τον Μιλόσεβιτς στη Χάγη; Γιατί με μια τελείως ναζιστική νοοτροπία, αυτή της συνολικής ευθύνης, Ευρώπη και Αμερική τιμωρούν καθημερινά – ακόμα και σήμερα – τους Σέρβους, όλους του Σέρβους, για όσα έγιναν στη Βοσνία; Μήπως εκεί είναι τα μικρά γράμματα που δεν θέλουν να δούμε και το παιχνίδι με τις λέξεις εξυπηρετεί ενοχές και άλλοθι; Μήπως όταν μιλάμε για το τι πραγματικά έγινε στη Γιουγκοσλαβία θα πρέπει να ρωτήσουμε και ποιος ο ρόλος των Αμερικάνων, των Γερμανών, των Βρετανών, ακόμα και των τότε Ελληνικών κυβερνήσεων; Ενώ στη Ρουάντα τα πράγματα είναι πεντακάθαρα, Χούτου φάγανε Τούτσι. Ούτε Αμερικάνοι, ούτε Γερμανοί ανακατεμένοι. Μόνοι τους φαγωθήκαν. Άρα γενοκτονία.
Ξαναγυρνάω λοιπόν στο ερώτημα. Πότε μια σειρά από δολοφονίες βαφτίζεται γενοκτονία; Χρειάζεται να δολοφονηθούν ένα εκατομμύριο για να την αποκαλέσουμε γενοκτονία και να επέμβουμε, ή πέντε εκατομμύρια; Είναι γενοκτονία όταν δολοφονούνται πεντακόσιες χιλιάδες ή πεντακόσιοι άνθρωποι. Και τονίζω τις δολοφονίες γιατί στο τέλος όλα συνδέονται με την άδικη απώλεια αθώων.
Αυτό που έγινε στη Ρουάντα είναι γενοκτονία αλλά αυτό που έγινε στη Γιουγκοσλαβία δεν είναι παρόλο που έχουν τα πάντα κοινά και ο αριθμός των θυμάτων στη Γιουγκοσλαβία πιθανώς να περνάει τον αριθμό των θυμάτων στην Ρουάντα. Αυτό που γίνεται σήμερα στη Συρία τι είναι; Αν δεν είχαν ξεφύγει αυτά τα 4 εκατομμύρια – αν και στη συνέχεια βρήκαν τείχη, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία – τότε θα είχαμε συν 4 εκατομμύρια νεκρούς στη Συρία. Αυτοί τι θα ήταν; Η τρέλα ενός δικτάτορα; Κι αν αυτή είναι η τρέλα ενός δικτάτορα και μιας συμμορίας από φανατικούς φονιάδες με πέπλο θρησκευτικό τότε τι ήταν το ολοκαύτωμα;
Αυτή τη στιγμή οι δολοφόνοι του Ισλαμικού Χαλιφάτου στη Συρία δολοφονούν αδιακρίτως όποιον δεν συμφωνεί μαζί τους, ακόμα και σε επίπεδο αίρεσης του Ισλάμ. Δεν διακρίνουν πια μεταξύ μουσουλμάνων, χριστιανών ή βουδιστών. Γι’ αυτούς είσαι δικός μας ή είσαι νεκρός. Πόσους χρειάζεται να σκοτώσουν για να βαφτίσουν τη κατάσταση γενοκτονία και να επέμβει ουσιαστικά η παγκόσμια κοινότητα. Όπως στο Κουβέιτ. Εκεί που γινόταν η γενοκτονία του …πετρελαίου.
Στη Τουρκία; Και μη κάνετε λάθος, δεν μιλάω για την Τουρκία του Κεμάλ Ατατούρκ αλλά για την Τουρκία του Ερντογκάν. Ξέρετε, του ευρωπαίου Ερντογκάν. Για δεκαετίες τώρα ανεξάρτητα από κυβερνήτη και δικτάτορα κάθε Τουρκική εξουσία είχε ένα σκοπό, το τέλος των Κούρδων. Εντάξει δεν έχουν δολοφονηθεί χιλιάδες μέσα σε 100 μέρες αλλά πόσοι έχουν δολοφονηθεί μέσα σε 10 χρόνια; Σε είκοσι; Σε τριάντα; Χιλιάδες Κούρδοι. Χιλιάδες. Αλλά δεν λέγεται γενοκτονία, έτσι δεν είναι; Βασικά δεν λέγεται τίποτα. Δεν υπάρχει. Αντε να παραπονιέται που και πότε η Διεθνής Αμνηστία ή κάποια οργάνωση από τη Σουηδία. Και λοιπόν; Μήπως σταματάει τον Ερντογκάν να απαιτεί θέση στο Ευρωπαϊκό συμβούλιο; Μήπως σταμάτησε την Μέρκελ να τον γλύφει για να γλυτώσει τις ευθύνες της στο προσφυγικό πρόβλημα και να του υπόσχεται ό,τι έβρισκε μπροστά της;
Θέλετε να πάμε πιο πίσω; Τι έκαναν Βρετανοί και Ισπανοί με τους Ινδιάνους της Αμερικής; Υπάρχουν φυλές που μετρούσαν αιώνες ιστορίας και παραδόσεων και έχουν μείνει μερικές δεκάδες σαν μακρινή ανάμνηση. Λυπάμαι που θα απογοητεύσω όλους τους λάτρεις συνωμοσιών αλλά το μόνο μυστήριο με τους Ίνκας είναι ποιος δολοφόνος Ισπανός τους έφαγε. Εκεί ποτέ κανένας Ισπανός ή Εγγλέζος δεν ζήτησε ποτέ συγγνώμη ούτε καμία ιστορία μιλάει για γενοκτονία, άντε για εθνοκάθαρση. Για τις καραβιές των σκλάβων που φεύγανε από την Αφρική για να γεμίσουν τις βαμβακοφυτείες της Αμερικής και λιανίζανε ολόκληρες περιοχές ποιος μίλησε ποτέ; Αντε κάτι ψέλλισε ο Ομπάμα σε μια επίσκεψη του στη Νιγηρία αλλά δεν ήταν αυτός που θα έπρεπε να μιλήσει. Ήταν οι Πορτογάλοι, οι Ισπανοί, οι Βρετανοί, οι Γάλλοι, οι Γερμανοί ακόμα και οι Ολλανδοί που έκαναν το εμπόριο. Και παρενθετικά επειδή κι αυτό το έχουμε …ξεχάσει, σκλάβοι υπήρχαν και στην Ευρώπη μέχρι τον 19ο αιώνα. Χιλιάδες οι νεκροί. Εκατοντάδες χιλιάδες οι νεκροί μέσα σε δυο τρεις αιώνες. Αυτό τι είναι αν δεν είναι γενοκτονία; Κανένας δεν μιλάει.
Και ξέρετε, δεν ξέρω από πού να αρχίσω και που να σταματήσω. Τώρα θυμήθηκα ότι στα βρετανικά σχολεία θυμούνται τους γενναίους βρετανούς που νίκησαν τους βάρβαρους Ζουλού. Αυτό που δεν λένε στα παιδάκια είναι ότι πήγαν οι βρετανοί (ήταν κι ο Τσώρτσιλ τότε αξιωματικός) με κανόνια και πυροβόλα όπλα, ακόμα και τανκς και πολεμούσαν δύστυχους με τόξα και βέλη. Τους αποδεκατίσανε. Τους …γενοκτονίσανε. Και στο τέλος τους εκπολιτίσανε κάνοντας τους σκλάβους! Όπως και τους Μπόερς. Άλλη μια γενναία στιγμή για τους Βρετανούς.
Αλλά μια στιγμή. Δεν χρειάζονται πάντα θύματα και δολοφονημένοι. Στη Φιλανδία μετά από ισχυρή και πολύ έντονη πίεση του ΟΗΕ η τότε κυβέρνηση – και μιλάμε για μόλις πριν από δέκα χρόνια – υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει την γλώσσα των Λαπώνων και το δικαίωμα τους να την διδάσκονται όπως και να μαθαίνουν για τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις τους. Για ένα αιώνα απαγορευόταν η εκμάθηση της λαπωνικής γλώσσας, τα Σάμι, και η δημόσια χρήση της. Αποτέλεσμα, στα μέσα του 90 υπήρχαν καμιά εικοσαριά οικογένειες που την μιλούσαν και πέντε έξη μελετητές σε όλο το κόσμο. Αυτά σε πάνω από τρακόσιες οικογένειες στη Φιλανδία. Ακόμα και σήμερα για να πάρεις βεβαίωση ότι είσαι Λάπωνας, όταν ακόμα και το σχήμα των ματιών το φωνάζει, χρειάζεται να περάσεις μια τέτοια γραφειοκρατία με φυλετικά κριτήρια που το κάνει αδύνατο ή τρομακτικά δύσκολο. Αυτό πως λέγεται; Όταν συστηματικά με σχέδιο και οργάνωση προσπαθείς να στερήσεις μια εθνότητα από την εθνική της και ιστορική της ταυτότητα; Και μιλάμε για τους πρώτους και πραγματικούς κατοίκους της Φιλανδίας, γιατί οι υπόλοιποι ήρθαν στην Φιλανδία την ίδια περίοδο που ήρθαν από την Ασία οι Τούρκοι και οι Ούγγροι. Αυτό δεν λέγεται γενοκτονία;
Βλέπετε λοιπόν ότι παίζουμε με τις λέξεις; Χρησιμοποιούμε τις λέξεις για να καλύψουμε ή να δικαιολογήσουμε πράξεις ή απραξίες. Στο μεταξύ ο Έλληνας πεινάει και αυτοκτονεί. Αλλά αυτό φαντάζομαι αποκαλείται παράπλευρες απώλειες. Εχουμε και γι’ αυτό τις κατάλληλες λέξεις.
Αν είχε πει ο κύριος Φίλης – αν είχε ακόμα και υπονοήσει κάτι από τα παραπάνω, θα το συζητούσα. Ο κύριος Φίλης όμως κάλυψε τη μια λέξη με μια άλλη χειρότερη σημειολογικά, τουλάχιστον για μένα. Και γι’ αυτό είναι και λάθος και ένοχος. Και προκάλεσε. Πολύ περισσότερο δεν έδειξε αίσθηση γνώσης της θέσης του και της συγκυρίας. Ο ρόλος του (και οι γνώσεις του) δεν είναι για να προκαλεί ακαδημαϊκές συζητήσεις σε ιστορικά θέματα αλλά να ενώνει ένα λαό που για χρόνια τον διχάζουν. Αυτό τουλάχιστον θα μπορούσε να το κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ γιατί απλά τον συμφέρει. Συν ότι το ελληνικό κοινοβούλιο που αντιπροσωπεύει με τη παρουσία του ο κύριος Φίλης έχει αποφανθεί για το θέμα.
Και όχι, δεν θα αναφερθώ στην εκμετάλλευση από την Τουρκική την Sabah. Θα είναι σαν να κάνω αναφορές σε ελληνική εφημερίδα που δημοσιεύει κατά περιόδους προφητείες του μοναχού Παϊσίου, γιατί αυτού του επιπέδου είναι η Sabah. Θα ήταν αστείο. Το σοβαρό είναι αλλού.
Γιατί το θέμα δεν τέλειωσε εκεί. Δυστυχώς με τη συνεργασία – εσκεμμένη ή όχι, από βλακεία ή όχι – της ΝΔ τα πράγματα έγιναν πολύ χειρότερα. Ποιος πολιτικός νους είπε στους ΝΔημοκράτες ότι αυτή η δήλωση του Φίλη ήταν ευκαιρία για αντιπολίτευση …μυστήριο. Αλλά του αξίζει το Νόμπελ της ζωοκτονίας. Πορεία για την υπεράσπιση των Ποντίων και μέσα όλα τα ακροδεξιά στοιχεία. Όλα μα όλα. Αδωνιδόπληκτοι, Τζιτζικωσταίοι και Χρυσαυγήτες.
Εδώ έχουμε το απόλυτο ψυχασθενές και σχιζοφρενικό φαινόμενο. Οι δημόσιοι αρνητές της γενοκτονίας των Εβραίων διαδηλώνουν για τη γενοκτονία των Ποντίων και στο τσακίρ κέφι πλακώνουν στο ξύλο έναν καραδεξιό βουλευτή της ΝΔ. Και όταν ο Βουλευτής μπαίνει μελανιασμένος στη Βουλή με φωτογραφίες και βίντεο που υποδεικνύουν τους ενόχους, την κομματική και βουλευτική παρέα τους και κομματική προέλευση, η Χρυσή Αυγή ουρλιάζει ότι την κατηγορούν άδικα. Αυτοί που είναι η συνέχεια των Χιτών και των Γερμανοτσολιάδων, που έστειλαν χιλιάδες στα κρεματόρια και συμβάλανε συνειδητά σε μια γενοκτονία, μιλάνε για την γενοκτονία των Ποντίων.
Δεν ξέρω πως αισθάνονται οι Πόντιοι αυτή τη στιγμή κι αν αυτό που είπε ο Φίλης αξίζει τέτοιους υποστηρικτές αλλά εγώ ντρέπομαι. Δυστυχώς και αυτοί έγιναν …Φίλης. Έγιναν πιόνι στα χέρια εγκληματιών που έχουν πράξει γενοκτονία κι αν τους δοθεί η ευκαιρία θα το επαναλάβουν. Για να μην πω ότι το έχουν κάνει.
Γιατί πάλι επιστρέφω στην ίδια ερώτηση, πότε μια σειρά από δολοφονίες βαφτίζεται γενοκτονία; Χρειάζεται να δολοφονηθούν ένα εκατομμύριο για να την αποκαλέσουμε γενοκτονία και να επέμβουμε, ή πέντε εκατομμύρια; Είναι γενοκτονία όταν δολοφονούνται πεντακόσιες χιλιάδες ή πεντακόσιοι άνθρωποι. Ή μόνο μια φτάνει; Όπως αυτή του Φύσσα!
********************************************************
Για μια ακόμα Παρασκευή παρέα επίκαιρη, μου κρατάει με σκίτσο του ο Θάνος Ραφτόπουλος
********************************************************
Άδωνι άκουσα ότι ετοιμάζεσαι να ψηφίσεις Μητσοτάκη. Μα γιατί;
********************************************************
Αλέξη, άστο δεν παίζεσαι πια. Τον Αντρέα τουλάχιστον του πήρε μια δεκαετία για να γίνει Παπανδρέας, εσύ τον ξεπερνάς σε δυο μήνες.
********************************************************
Τώρα καταλάβατε ότι οι αμερικανιές δεν παίζουν; Τζιτζικωσταίοι, ε Τζιτζικωσταίοι;
********************************************************
Έρως ανίκατε… προεδρικής ψήφου. Σε άλλον την υπόσχεσαι και σε άλλον την δίνεις!!!
********************************************************
Στη φωτογραφία, Λάπωνες. Γι’ αυτούς τι έχει να πει ο κύριος Φίλης;
Για να διαβάσετε περισσότερα άρθρα του Θάνου Καλαμίδα πατήστε εδώ!
