γράφει ο Δημήτρης Κοντογιάννης.
Είμαι από τη γενιά που πρόλαβε τον Παναγιώτη Γιαννάκη ελάχιστα ως παίχτη και κυρίως ως προπονητή. Όταν λοιπόν πριν από λίγα χρόνια έτυχε να τον ακούσω να μιλάει σε παιδιά, δεν ήξερα τι ακριβώς να περιμένω. Φανταζόμουν κυρίως συνηθισμένες εκφράσεις, του τύπου «παιδιά να μη τα παρατάτε» και «ο αθλητισμός κάνει καλό». Καμία σχέση. Ο άνθρωπος έκανε την αίθουσα να κλαίει και μας άφησε όλους με ανοιχτό το στόμα.
Τι σχέση έχει όμως ο Παναγιώτης Γιαννάκης με τα διάσημα ξεβράκωτα οπίσθια που είδαμε στον τελικό κυπέλου; Θα φτάσουμε και εκεί. Πριν όμως, ας κάνουμε ένα πείραμα: Αν σε δέκα χρόνια από τώρα κάποιος μεγάλος σύγχρονος αθλητής του ελληνικού μπάσκετ μιλούσε και έδινε συμβουλές στο παιδί σας, πως θα αισθανόσασταν; Νομίζω πως σε οποιοδήποτε παιδί και αν μιλούσε ο Διαμαντίδης, ο Σπανούλης ή ο Παπαλουκάς θα ήταν μία εμπειρία ζωής. Δεν τους γνωρίζω, αλλά είμαι απόλυτα σίγουρος για τη χρησιμότητα που θα είχε μία συζήτηση μαζί τους στη ζωή οποιουδήποτε παιδιού. Αν όμως αντί για κάποιον μεγάλο καλαθοσφαιριστή το παιδί σας συνομιλούσε με κάποιον σημαντικό ποδοσφαιριστή, τι νομίζετε ότι θα μάθαινε;
Σκεφτόμενος αυτό το ερώτημα, η πρώτη μου αντίδραση ήταν να θεωρήσω τη σύγκριση άδικη. Στο μπάσκετ μονίμως είχαμε αθλητές παγκοσμίου επιπέδου στην Ελλάδα. Στο ποδόσφαιρο οι Έλληνες παγκοσμίου επιπέδου φεύγουν από την Ελλάδα. Έχουμε όμως άτομα που κατέκτησαν το Euro, που έπαιξαν σε παγκόσμια κύπελλα, που έγιναν διάσημοι σε όλο τον κόσμο και που πάντα θα έχουν μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μας. Τι θα ρωτούσαμε λοιπόν κάποιον από αυτή τη χρυσή γενιά για το ποδόσφαιρο στη χώρα μας; Ειλικρινά, σκεφτείτε τι θα ρωτούσατε κάποιον πρωταθλητή Ευρώπης που αγωνίστηκε στο ελληνικό πρωτάθλημα…
Οι πρώτες ερωτήσεις που μου ήρθαν στο μυαλό ήταν για το στήσιμο των αγώνων και για τη βία στα γήπεδα. Έναν μπασκετμπολίστα θα τον ρώταγες «πως είναι να παίζεις δίπλα στον Διαμαντίδη και τον Σπανούλη;» ενώ έναν ποδοσφαιριστή «πώς είναι να παίζεις δίπλα σε μπουκάλια και καθίσματα;».
Τελικά, τι μαθαίνουμε από το ποδόσφαιρο; Ή μάλλον, τι μαθαίνουμε από το ποδόσφαιρο που δεν θα μαθαίναμε από οποιοδήποτε άλλο άθλημα; Μη μου πείτε «παιδιά μη τα παρατάτε» και «ο αθλητισμός κάνει καλό», αυτό μπορεί να το μάθει κάποιος από οποιοδήποτε άθλημα στην ιστορία των αθλημάτων.
Αυτό που όντως μαθαίνουμε είναι ότι ο πιο εύκολος τρόπος να κερδίσεις είναι το να κλέψεις, αλλά το ίδιο ακριβώς πράγμα μπορούμε να μάθουμε από τους προέδρους των ομάδων και τον τρόπο που πλούτισαν και όχι από τις ίδιες τις ομάδες. Μπορούμε επίσης να μάθουμε ότι ο φανατισμός τυφλώνει τον άνθρωπο, αλλά αυτό μπορούμε να το μάθουμε και από την σύγχρονη ιστορία των κομματικών παρατάξεων. Σίγουρα μπορούμε να διδαχτούμε για το πόσο σημαντικό για κάποιον που κυνηγάει την εξουσία είναι να έχει τον προσωπικό του στρατό από ανεγκέφαλους, αλλά και πάλι τα κόμματα μπορούν να μας το διδάξουν μια χαρά.
Υπάρχουν λοιπόν πράγματα που μπορούμε να μάθουμε από το σημερινό ποδόσφαιρο, είναι όμως χρήσιμα για τον πολιτισμό μας; Τα συμπεράσματα που βγάζουμε και τα μαθήματα που παίρνουμε, βοηθάνε κάπου τα παιδιά και τις επόμενες γενιές να είναι καλύτερες από τη σημερινή;
Μπορεί κάποιος να πει ότι τα άσχημα αυτά συμπεράσματα είναι απαραίτητα για να μάθουν τα παιδιά την σκληρή πλευρά της ζωής. Τα παιδιά μπορούν να μάθουν την σκληρή πλευρά της ζωής και από την ηρωίνη. Γιατί να μη δίνουμε ηρωίνη στα παιδιά για να αποκτήσουν εμπειρίες χρήσιμες για τη ζωή τους; Προφανώς γιατί μπορεί να μάθουν κάποια πράγματα, αλλά το τίμημα είναι πολύ βαρύ για οποιοδήποτε και αν είναι το μάθημα. Ποιο είναι το τίμημα που πληρώνουμε για τα σκληρά μαθήματα που παίρνουμε από το ποδόσφαιρο; Σας φαίνεται βαριά η σύγκριση; Για αναρωτηθείτε, αν κάποια μητέρα μάθαινε ότι το παιδί της δίνει ραντεβού με άλλους χούλιγκαν για να πλακωθούν στο ξύλο, πόσο χαρούμενη θα ήταν;
Ας είμαστε ειλικρινείς: η εικόνα των ανθρώπων που πλακώνωνταν για δύο ομάδες –όποιες και αν ήταν αυτές- δεν δείχνει άτομα που πήγαν να παρακολουθήσουν ένα πολιτιστικό δρώμενο, αλλά εξαρτημένους σε ένα χαμηλό σημείο της ζωής τους που με τις πράξεις τους φωνάζουν για βοήθεια. Αυτή τη βοήθεια που έχουν ανάγκη θα την έβρισκαν συνήθως σε κάποιες δράσεις πολιτισμού, όπως είναι ο αθλητισμός, εδώ όμως, αυτός ο «αθλητισμός» είναι η αιτία της παρακμής τους.
Δεν φταίει το ποδόσφαιρο ως άθλημα, δεν είναι από τη φύση της η μπάλα διεφθαρμένη. Άλλωστε το ποδόσφαιρο, ως άθλημα, ενώνει. Μη ξεχνάμε ότι μέσα στη δίνη του α΄ Παγκοσμίου Πολέμου Σύμμαχοι και Γερμανοί, στο Δυτικό Μέτωπο, έκαναν ανακωχή τα Χριστούγεννα του 1914 κι έπαιξαν ποδόσφαιρο. Εμείς ως κοινωνία έχουμε δώσει υπερεξουσίες στους ιδιοκτήτες των ομάδων και εκεί είναι η πηγή του όλου κακού. Εμείς τους κάναμε αρχηγούς σε μικρούς στρατούς, ομάδων με όπλα και ναρκωτικά, με κάθε μορφής ασυλία και τεράστια επιρροή στις τέσσερις εξουσίες. Το ποδόσφαιρο είναι απλά το πρόσχημα για το ξέπλυμα, την φοροδιαφυγή, την διακίνηση και τα κάθε είδους πολιτικά παιχνίδια. Μπορεί για τον πολιτισμό να είναι εντελώς άχρηστο, αλλά ως πρόσχημα είναι εξαιρετικά χρήσιμο.
Υ.Γ. Αφού η ηρωίνη είναι διδακτική για τα παιδιά και το ποδόσφαιρο είναι διδακτικό για τα παιδιά, αν κάποιος ποδοσφαιρικός παράγοντας δίνει ταυτόχρονα ηρωίνη τότε είναι ο σύγχρονος Αδαμάντιος Κοραής;
Υ.Γ.2 Μια φωτογραφία, χίλιες τρίχες.
Για να διαβάσετε δωρεάν το βιβλίο του Δημήτρη Κοντογιάννη «Δεν έχουμε Δημοκρατία: Μια κάπως μποέμ απόδειξη για κάτι που όλοι λίγο-πολύ γνωρίζαμε», πατήστε εδώ!
