γράφουν η Κατερίνα Χαρίση και ο Θάνος Καλαμίδας.
Εκείνη
Δεν έζησα ολόκληρο χειμώνα στο Ελσίνκι, μόνο μέχρι Νοέμβρη ή αρχές Δεκέμβρη, αλλά οπωσδήποτε οι Νοέμβρηδες του Βορρά μοιάζουν κάπως με τους ελληνικούς ορεινούς Φλεβάρηδες (και καθόλου με τον οποιονδήποτε χειμώνα της Αθήνας.) Όμως αυτό που μου έχει μείνει από εκείνο το …δείγμα έστω χειμώνα, είναι το πόσο ζεστά ήταν τα σπίτια. Μόνιμα 21-23 βαθμοί σε όλο το σπίτι, 24 ώρες καυτό νερό, ζεστό ξύλινο πάτωμα και τεράστια παράθυρα να χαζεύεις το χιόνι έξω.
“Μισώ το χειμώνα”, μου έλεγε μια φίλη πέρυσι, θυμάμαι. Και οι περισσότεροι τον μισούμε πια, παρόλο που είναι μια υπέροχη και πανέμορφη εποχή, με χιόνι ή χωρίς. Αλλά πώς να χαρείς το χειμώνα όταν το σπίτι σου είναι πιο κρύο από το κρύο που έχει έξω κι όταν οι τοίχοι και τα τζάμια τρέχουν νερό; Όταν τουρτουρίζεις για να κάνεις ένα μπάνιο και κατεβάζεις τα ρολά για να κόψεις λίγο το κρύο που περνάει από τα μονά τζάμια; (καλοκαίρι κατεβάζεις ρολά για να κόψεις τη ζέστη, χειμώνα κατεβάζεις ρολά για να κόψεις το κρύο και την υγρασία, τώρα τελευταία ζούμε μόνιμα σχεδόν με κατεβασμένα ρολά σαν τους αρουραίους).
Κι είναι τόσο ειρωνικό, να κρυώνεις τους χειμώνες στην πρωτεύουσα με μέση θερμοκρασία τους 10-12 βαθμούς (δείγμα χειμώνα, στο Ελσίνκι μέσα Οκτώβρη η θερμοκρασία ήταν ήδη στους -10), όταν στον παγωμένο βορρά των -20 και -25 τα παιδιά απολαμβάνουν το παιχνίδι στο χιόνι και στα σπίτια τους κυκλοφορούν με το φανελάκι!
Εχθές το βράδυ πρώτη φορά μύρισα καπνό στο υπνοδωμάτιο. Εννοείται πως τους τελευταίους χειμώνες το καλοριφέρ δεν είναι επιλογή, επιλογή είναι το air condition για κάποιες ώρες και μια μικρή kerosun που καίει στο ελάχιστο κάποιες άλλες ώρες, κι όλο αυτό από το μεσημέρι που θα γυρίσουν τα παιδιά σπίτι ως την ώρα που θα κοιμηθούν. Μετά σβήνουν τα πάντα. Δεν είναι και οι καλύτεροι χειμώνες, αλλά αυτοί είναι. Όμως εχθές πρώτη φορά μύρισα καπνό στο υπνοδωμάτιο!
Και στην αρχή με έπιασε ένας μικρός πανικός. Μήπως πήραμε φωτιά; Μήπως πήρε φωτιά ο από κάτω; Μήπως πήρε φωτιά ο απέναντι ή ο δίπλα;
Φωτιά δεν υπήρχε πουθενά …δυστυχώς. Κι αυτό το δυστυχώς βέβαια δεν το λέω εννοώντας ότι θα ευχόμουν να έχει πιάσει φωτιά οπουδήποτε, αλλά μια φωτιά θα δικαιολογούσε τη μυρωδιά. Δεν υπήρχε όμως φωτιά. Υπήρχαν τζάκια και σόμπες που έκαιγαν σε όλη τη γειτονιά και το ντουμάνι ήταν τόσο έντονο που έμπαινε μέσα στο σπίτι!
Βγήκα στην αυλή και δάκρυσαν τα μάτια μου. Σε δευτερόλεπτα ξαναμπήκα μέσα. Ήταν αποπνικτικά.
Σήμερα το πρωί μάζεψα τα απλωμένα ρούχα από χθες, που όχι απλά μύριζαν κάπνα, βρωμοκοπούσαν. Τα έβγαλα έξω ξανά μπας και ξεμυρίσουν.
Έχω ανοίξει όλα τα παράθυρα να ξεμυρίσει η κάπνα.
Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει πρώτη φορά. Και πέρσι έκαιγαν τα τζάκια και οι σόμπες, και πέρσι τα βράδια η μυρωδιά του καπνού ήταν παντού, αλλά δε δάκρυζαν τα μάτια και ο καπνός δεν έμπαινε μέσα στο σπίτι.
Φέτος αυτό. Του χρόνου;
& Εκείνος
Από την Κυριακή που μας πέρασε ο τόπος στολίστηκε χριστουγεννιάτικα. Είχε ήδη χιονίσει μερικές φόρες τις προηγούμενες εβδομάδες αλλά από την Κυριακή πέφτει ένα χοντρό και ταυτόχρονα απαλό χιόνι που έχει στρώσει παντού. Μαγεία. Έρχονται τα Χριστούγεννα και το πνεύμα των Χριστουγέννων λευκό και αφράτο σαν τα γένια του Αϊ Βασίλη παντού γύρω μας.
Η θερμοκρασία αυτή τη στιγμή έξω είναι -6 βαθμούς και εγώ κυκλοφορώ μέσα στο σπίτι με ένα κοντομάνικο μπλουζάκι που είχα πάρει πριν από μερικά χρόνια από την συναυλία των Cure στο Ελσίνκι, τζιν παντελόνι και ξυπόλητος.
Ελλάδα έρχομαι συνήθως φθινόπωρο και μάλιστα κάπου εκεί τέλος Σεπτεμβρίου μέσα Οκτωβρίου. Να έχουν περάσει οι πολλές ζέστες αλλά να είναι εκεί ακόμα η καλοκαιρινή διάθεση. Κάθε φορά το πρώτο μου ντουζ έχει ακριβώς την ίδια εικόνα, εμένα να τρέχω ουρλιάζοντας έξω γιατί είχα ξεχάσει τον …θερμοσίφωνα!
Μοιάζει με ανέκδοτο αλλά δυστυχώς δεν είναι ανέκδοτο. Νομίζω ότι ήταν Ιούλιος του 2006 όταν οι θερμοκρασίες στο Ελσίνκι χτύπησαν τους 32-34 βαθμούς. Πάνω από το μηδέν. Οι τηλεοράσεις είχαν συνεχείς ανακοινώσεις για ποια νοσοκομεία μπορούν να φιλοξενήσουν ασθενείς και συνταξιούχους όσο διαρκεί η ζεστή και ποια κτίρια έχουν κλιματιστικά για να μεταφερθούν ασθενείς και ηλικιωμένοι. Το δε ραδιόφωνο μετέδιδε συνέχεια οδηγίες για το τι μπορεί να κάνει κάποιος μέρες …καύσωνα. Στο δε φινλανδικό κοινοβούλιο ξεκίνησε μια πολύ σοβαρή συζήτηση για το αν το κράτος θα έπρεπε να επιδοτήσει την αγορά κλιματιστικών από τους πολίτες του.
Τώρα εσείς διαβάσατε καύσωνα και πανικό και νομίζετε ότι μιλάω για τίποτε 45 βαθμούς. Όχι, μιλάω για τη μέση θερμοκρασία των περισσοτέρων ημερών τον Ιούλιο στην Αθήνα.
Πέρα όμως από το αστείο του γεγονότος αυτό που θα μπορούσε να περάσει στα ψιλά γράμματα είναι το γεγονός ότι το Φιλανδικό κοινοβούλιο όχι απλά ασχολήθηκε αλλά και ότι προσπάθησε να βρει λύσεις άμεσα. Και μάλιστα η πιο άμεση λύση ήταν η παροχή επιδότησης ώστε οι πολίτες να μπορούν να αγοράσουν κλιματιστικά χωρίς να επιβαρύνουν ιδιαίτερα τον οικογενειακό τους προϋπολογισμό. Ένα κράτος που ενδιαφέρεται και μεριμνά για τον πολίτη του και τις συνθήκες που βιώνει πάντοτε εκεί για τον βοηθήσει στην ανάγκη του.
Οι σκανδιναβικές χώρες είναι στα όρια του αρκτικού κύκλου. Αυτό σημαίνει μεγάλους, σκοτεινούς και πολύ κρύους χειμώνες. Χωρίς θέρμανση πεθάνεις, έτσι απλά. Γι’ αυτό το κράτος σε όλες τις σκανδιναβικές χώρες επιδοτεί την οικιακή θέρμανση. Επαναλαμβάνω: το κράτος που ενδιαφέρεται και μεριμνά για τον πολίτη του. Γι’ αυτό όλα τα σπίτια έχουν θερμοκρασία γύρω στους 21 βαθμούς και όλες οι ντουζιέρες έχουν ζεστό νερό, κι εγώ αυτή τη στιγμή κυκλοφορώ με κοντομάνικο μπλουζάκι ενώ έξω χιονίζει και φυσάει στους -6 αυτή τη στιγμή.
ΥΓ. Η φωτογραφία είναι από απογευματινή, στη γειτονιά μου.
