γράφουν η Κατερίνα Χαρίση και ο Θάνος Καλαμίδας.
Εκείνη: Στο βιβλίο της Σλότερ «Το κουτί της ψυχής» υπάρχουν τα πειράματα του Χάρλοου. Ο Χάρλοου, πιθανώς υποκινούμενος από μια προσωπική απελπισμένη ανάγκη να καλύψει τα δικά του κενά αγάπης, βασάνιζε τα ζώα προσπαθώντας να την καταλάβει. Δημιούργησε περίπλοκες, σαδιστικές μηχανές-κλουβιά, τις «συρμάτινες μητέρες» που εκτόξευαν μεταλλικές ακίδες ή έφτυναν παγωμένο νερό στα μωρά πιθηκάκια κάθε φορά εκείνα που πλησίαζαν αναζητώντας την αγκαλιά της, πολεμώντας ίσως αυτούς που ισχυρίζονταν ότι δεν πρέπει να αγκαλιάζετε τα παιδιά σας, να μην τα φιλάτε, να μην τα κακομαθαίνετε.
Όμως τα μωρά πάντα ξαναγύριζαν στις σαδίστριες τεχνητές τους μάνες, όσα κι αν τους έκαναν. Ακόμα και σ’ αυτή που τα μαχαίρωνε ξαναγυρνούσαν.
Η αγάπη είχε θριαμβεύσει και ο Χάρλοου έγινε διάσημος, η ζωή κυλούσε ωραία.
Όμως κάποτε τα μωρά μεγάλωσαν και δε μεγάλωσαν σωστά.
Δεν μπορούσαν να συνυπάρξουν. Ήταν επιθετικά.
Κάποια επιτίθονταν ακόμα και στον ίδιο τους τον εαυτό. Ένα από αυτά έφαγε το χέρι του.
Ο Χάρλοου κατάλαβε ότι η αγάπη είναι λιγάκι πιο περίπλοκη από μια αγκαλιά. Πρόσθεσε στις τεχνητές του μάνες μια κούνια, κι έβαζε τα μικρά να παίζουν μισή ώρα τη μέρα με άλλα μικρά πιθηκάκια.
Όλα φαίνονταν σχεδόν φυσιολογικά.
Η αγάπη ήταν λίγο αγκαλιά, λίγο κούνημα και λίγο παιχνίδι.
Μέχρι που τα πιθηκάκια έφτασαν σε ηλικία αναπαραγωγής.
Όμως ήταν αδύνατο για τον Χάρλοου να δει το πώς θα εξελισσόταν αυτό, γιατί πολύ απλά οι μακάκοι δεν άφηναν κανένα αρσενικό να τις πλησιάσει.
Έτσι εκείνος επινόησε μια ακόμη χειρότερη κατασκευή: Τη σχάρα του βιασμού.
Ακινητοποιούσε τα θηλυκά για να μπορέσουν τα αρσενικά να κάνουν τη δουλειά τους.
Είκοσι από αυτά τα θηλυκά έγιναν μάνες που είτε σκότωσαν τα μωρά τους είτε τα έδιωχναν μακριά.
Τελικά την αγάπη δεν μπόρεσε να την καταλάβει ο Χάρλοου, που έζησε τα τελευταία του χρόνια κι αυτός ως πειραματόζωο και πέθανε από τη νόσο του Πάρκινσον.
Θα μπορούσαν όμως τα πειράματά του να έχουν και ένα ευρύτερο υπόβαθρο, κοινωνικό.
Δε φτάνει να σε έχει γεννήσει μια χώρα για να την αγαπάς.
Στην αρχή πάντα θα την αγαπήσεις και ό,τι κι αν σου κάνει εσύ θα επιμένεις να ξαναγυρίζεις κοντά της. Θα σε μαχαιρώνει, θα σου ρίχνει παγωμένο νερό, θα σου κλείνει πόρτες, θα σε ταλαιπωρεί με την παράνοια της γραφειοκρατίας της, θα σε αδικεί, θα σε βάζει να πληρώνεις τα σπασμένα της, κι εσύ πάντα θα γυρίζεις.
Όμως μην περιμένεις ότι κι εσύ ο ίδιος θα εξελιχθείς σε κάτι καλύτερο από αυτή.
Όταν έρθει η ώρα σου να συνυπάρξεις, δεν θα μπορείς. Θα ψάχνεις διεξόδους διαφυγής, δε θα ταιριάζεις πουθενά, θα είσαι επιθετικός απέναντι στις παρέες σου, στο σύντροφό σου. Θα χτυπάς και θα αυτοτραυματίζεσαι. Θα προσπαθείς να ζήσεις φυσιολογικά και δεν θα μπορείς, γιατί θα έχεις μεγαλώσει σε μια χώρα μάνα που πάντα σε μαχαίρωνε στην αγκαλιά της κι ακόμα τη βλέπεις να αυτοκαταστρέφεται, να επιτίθεται, να βουλιάζει και να σε παίρνει μαζί της, ενώ εσύ θα θέλεις απλώς να ζήσεις χωρίς να ξέρεις το πώς. Και θα συμπεριφέρεσαι όπως κι εκείνη, γιατί …γιατί όχι;
Η απληστία, η απανθρωπιά, η βαρβαρότητα, η αυτοκαταστροφή, δεν είναι απλώς η δεύτερή σου φύση, αλλά η ίδια σου η φύση που μεταλλάχθηκε σε καρκίνωμα γύρω από τον ίδιο της τον εαυτό και δε με εκπλήσσει πια τίποτα σ’ αυτή τη χώρα.
Όχι όσο υπάρχουν στη ζωή ακόμα αυτές οι συρμάτινες μητέρες.
Εκείνος: Πριν από δεκαπέντε χρόνια περίπου κι έχοντας γράψει μια σειρά από άρθρα για την ζωή μου στην Φινλανδία σε ένα Βρετανικό έντυπο, πήρα ένα μέιλ από μια Φιλανδή που ζούσε στην Ιρλανδία όπου αφού μου έγραφε πόση ντροπή είχε νιώσει με κάποια από αυτά που είχα γράψει για τη συμπεριφορά μερικών Φιλανδών, αλλά και πόσο καταλάβαινε την σχέση αγάπης-μίσους που είχα με την Ελλάδα. Όπως η ίδια τόνιζε, αυτή η σχέση αγάπης-μίσους προς την “μητέρα πατρίδα” ίσως να είναι και το πιο κοινό χαρακτηριστικό μεταξύ μεταναστών σε όλο τον κόσμο από όλο τον κόσμο.
Ο Σεφέρης κάποτε έγραψε: “Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει,” αλλά δεν ήταν ποτέ η Ελλάδα που μας πλήγωσε. Πως θα μπορούσε άλλωστε να σε πληγώσει το ηλιοβασίλεμα της Σαντορίνης και οι καστανιές στον Έβρο; Πως μπορεί να σε πληγώσει ο πλάτανος στην Πλάκα και το κάστρο στο Ηράκλειο; Πως θα μπορούσαν να με πληγώσουν τα σοκάκια του Βύρωνα και οι ανηφόρες της Ερμούπολη, το κάστρο του Παλαιολόγου στην Ηλεία ή οι καμάρες στο φρούριο της Καβάλας;
Πως θα μπορούσε να με πληγώσει η Ελλάδα με ρακί, με ρεμπέτικο και σουβλάκι; Η Ελλάδα της τσιπούρας και της πρασόπιττας; Πως να σε πληγώσει η Ελλάδα με σπετσοφάϊ, κουκουβάγια και μπουγάτσα με κρέμα; Πως θα μπορούσε να σε πληγώσει η Ελλάδα του Σοφοκλή, του Αισχύλου, του Αριστοτέλη, του Καζαντζάκη, του Ελύτη και του Εγγονοπούλου; Πώς να σε πληγώσει η Ελλάδα της Νίνου, του Τσιτσάνη, του Χατζηδάκη και του Πουλόπουλου;
Αλλά Ελλάδα δεν είναι οι πέτρες και οι ήχοι, οι γεύσεις και μυρωδιές, Ελλάδα είναι οι άνθρωποι της κι αυτοί πληγώνουν. Βαθιά. Ο τυπάς με την καραμπίνα που ψάχνει “κινούμενους στόχους” ή η θείτσα που χοροπηδάει πάνω στις μάσκες που θα την κάνουν αντίχριστο, οι φασίστες ομοφοβικοί παπάδες και οι ρατσιστές υπουργοί και βουλευτές, πληγώνουν. Σε πληγώνει ένας διεφθαρμένος και αυταρχικός πρωθυπουργός, σε πληγώνουν οι μελανοχίτωνες ναζιστές που κάνουν περιπολίες στην Κρήτη να βρουν “λαθρομετανάστες”. Σε πληγώνει αυτός που ουρλιάζει “φωτιά σου αλλόθρησκους” και αυτοορίζεται “χριστιανός και καλός οικογενειάρχης”. Σε πληγώνει όλος αυτός ο οχετός ρατσισμού, μισανθρωπίας και ναζισμού που ξεχειλίζει τα τελευταία χρόνια στην Ελληνική κοινωνία και που προκλητικά τυλίγεται και με την Ελληνική σημαία.
Σε πληγώνει βαθιά. Και σε διώχνει. Μακριά. Και τότε είναι που η αγάπη γίνεται απέχθεια και μίσος και λες, Ελλάδα σ’ αγαπώ αλλά σε αυτούς εγώ δεν ματαγυρνώ.
