Εκείνη

Μερικές φορές είναι δύσκολο να είμαστε άνθρωποι. Αυτό. Μερικές φορές, όταν δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τα τινά του σπιτιού μας, τα δεινά τα δικά μας, είναι δύσκολο να διαχειριστούμε τα όσα συμβαίνουν έξω από το σπίτι μας, πόσο μάλλον στην άλλη άκρη της χώρας, για να μην πάμε ακόμα παραέξω, στα όσα συμβαίνουν στον κόσμο. «Αν δε σου αρέσει κάτι, μην το κοιτάς», μου είπαν μια μέρα. Αφού δεν μπορείς να κάνεις κάτι, μην το κοιτάς τουλάχιστον. Αυτό είμαστε λοιπόν; Κουκούλωμα και παρωπίδες; Μα γιατί;

Την πρώτη φορά που είδα εικόνες από τα νησιά μας, έκλεισα τα μάτια και σταμάτησα να σκέφτομαι αυτά που μόλις είχα δει. Για μια μέρα το κατάφερα, ίσως και δύο. Αλλά μετά δεν μπορούσα. Μετά ήθελα να μάθω περισσότερα. Πέρασα από τα περί εποικισμού κι εξισλαμισμού, τα προσπέρασα εντελώς, τα αγνόησα εντελώς, πέρασα από τα περί κλεισίματος συνόρων, στάθηκα σ’ αυτό, ύστερα έμεινα να παρακολουθώ και να συζητώ μέσω email με ανθρώπους που ζούσαν κι ακόμα ζουν καθημερινά αυτή την …κατάσταση. Δεν ξέρω πώς αλλιώς να την ονομάσω.

Θύμωσα. Θύμωσα πρώτα με «αυτούς». Αυτούς που υποτίθεται ότι πρέπει να βάζουν τα πράγματα σε μια τάξη. Μετά θύμωσα με μένα. Που δεν μπορούσα να κάνω κάτι, οτιδήποτε. Ήθελα να φύγω, να πάω εκεί κάτω, πάνω, εκεί πέρα. Έκλαψα για τους χαμένους, έκλαψα γι’ αυτούς που ήρθαν από την άλλη άκρη του κόσμου για να κάνουν ό,τι μπορούν. Εγώ εκεί. Με τα χέρια στις τσέπες, χωρίς να μπορώ να κάνω κάτι.

Νόμπελ Ειρήνης 2016, στους Έλληνες νησιώτες. Δεν ξέρω πώς ένιωσα μ’ αυτό. Σίγουρα τις πρώτες ώρες ενθουσιάστηκα. Σίγουρα φώναξα κι εγώ ΝΑΙ! Επιτέλους να αναγνωριστεί η προσφορά αυτών των ανθρώπων. Αυτών που παρέμειναν άνθρωποι, ΚΑΙ στα πραγματικά δύσκολα. Αυτών που δε ρώτησαν ούτε το «ποιος», ούτε το «από πού», ούτε το «γιατί», ούτε το «τι». Αυτών που στέκονταν απλά μια μέρα να αγναντεύουν τη θάλασσα, και σε μια στιγμή αυτή η θάλασσα μαύρισε. Αυτών που κολύμπησαν για να βοηθήσουν, αυτών που κουβάλησαν στα χέρια παγωμένα κορμιά, αυτών που αντίκρισαν – ίσως για πρώτη φορά, αλλά πόσες ακόμα ακολούθησαν;- νεκρά κορμιά. Ναι! Είπα. Αυτό το βραβείο τους αξίζει. Δεν έχει να κάνει με το «εδώ» και το «εμάς», έχει να κάνει με κάτι που ξεχνάμε, δυστυχώς όλο και περισσότερο με τον καιρό που περνάει. Την ανθρωπιά μας. Το αυτονόητο. Φορέσαμε και λίγο τη φτώχια μας καπέλο και τη βγάζουμε στη γύρα. Δείχνουμε το άδειο εσωτερικό του κι εκεί κρύβουμε τις δικαιολογίες μας. «Εδώ δε μπορούμε να φροντίσουμε τους εαυτούς μας, τους ξένους θα κοιτάξουμε;» Τι να απαντήσω σε αυτό; Δεν ξέρω.

 

Τι είναι τελικά το Νόμπελ Ειρήνης; Το ξέρουμε αλλά τι ξέρουμε; Ίσως είναι η ρομαντική επιβράβευση του καλού ενάντια στο κακό. Ίσως αυτό σκεφτόταν ο Άλφρεντ Νόμπελ. Αμφισβητούμενη η διαφάνεια, αμφιλεγόμενη η απονομή του, αντιφατικές οι προτάσεις του, πολλές φορές στο παρελθόν. Έφτασε κι αυτό ακόμα να (ξ;)ευτελιστεί. «Το βραβείο αυτό πρέπει να δίνεται στο πρόσωπο που είχε τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην αδελφοποίηση των εθνών, στην κατάργηση ή τη μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων και στη διεξαγωγή και προώθηση ειρηνευτικών διαδικασιών». Αυτό είναι το βραβείο Νόμπελ. Κι όμως από κάποιον κάποτε προτάθηκε και ο Χίτλερ για το Νόμπελ Ειρήνης. Κι ο Στάλιν. Κι ο Μουσολίνι. Κι όμως κάποτε το βραβείο αυτό δόθηκε σε πρόσωπα «αμφιβόλου δραστηριότητος». Στον Κίσινγκερ. Στον Ομπάμα. Κι όμως κάποτε δε δόθηκε ποτέ σε άλλους που το άξιζαν.

Τι σημασία έχουν όλα αυτά; Δεν ξέρω. Ίσως καμία. Ίσως πάλι να σημαίνουν πολλά. Συμβολικά ναι, θα δοθεί σε όλους. Συμβολικά θα δοθεί στην πεισματάρικη ανθρωπιά. Σ’ αυτή που δε λέει να φύγει από κάποιους. Σ’ αυτή την ανθρωπιά για την οποία έζησαν και πέθαναν πολλοί, πολλοί άλλοι στο παρελθόν, όπως και στο παρόν που δεν μπορούμε να διαχειριστούμε, γιατί μαζεύτηκαν πολλά ρε γαμώτο. Αλλά αυτό το παρόν αύριο θα γίνει παρελθόν και το αύριο θα έχει κομμάτια του σήμερα. Κι αν εμείς δεν είμαστε αύριο, θα είναι κάποιοι ακόμα πιο σημαντικοί από μας. Τα παιδιά μας. Συμβολικά λοιπόν αξίζουν οι Άνθρωποι ένα τέτοιο βραβείο. Στην πράξη; Είναι ένα αστρονομικό -για πολλούς, για την εποχή και την κατάστασή μας ποσό. Τι θα γίνει μετά; Θα δείξει.

& Εκείνος

 

Πριν από λίγη ώρα διάβασα ότι επιδόθηκε και επίσημα από ελληνική αντιπροσωπεία στη Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ, η πρόταση για το Νόμπελ Ειρήνης 2016. Σύμφωνα με το έγγραφο που βγήκε στο τύπο, «η πρόταση που υποβάλλεται αφορά τρία πρόσωπα, συμβολικά, στα οποία θα καθρεφτίζεται η συμπεριφορά και η στάση της Ελλάδας, Οργανώσεων, εθελοντών και αλληλέγγυων, στην τεράστια προσφυγική κρίση.» Τα δε τρία προτεινόμενα πρόσωπα είναι: η 85χρονη Αιμιλία Καμβύση, ο 40χρονος ψαράς Στρατής Βαλιαμός και η ηθοποιός Σούζαν Σάραντον ως εκπρόσωπος όλων των ξένων εθελοντών.

Η ανακοίνωση συνοδεύεται και από μια φωτογραφία που δείχνει τρεις ηλικιωμένες γυναίκες – στη Λέσβο υποθέτω – να κρατάνε στην αγκαλιά τους ένα μωράκι που σύμφωνα με τη λεζάντα είναι προσφυγόπουλο. Δεν θέλω να γίνω κακός αλλά από τη πρώτη φορά που είδα αυτή τη συγκεκριμένη φωτογραφία, ένιωσα ένα déjà vu με μια άλλη φωτογραφία από τον πόλεμο του Κόλπου και τον κορμοράνο πνιγμένο στο πετρέλαιο. Αν θυμάστε μετά από μερικά χρόνια αποκαλύφθηκε ότι η φωτογραφία ήταν στημένη και ο κορμοράνος ήταν πραγματικά θύμα, μόνο που ήταν θύμα του φωτογράφου που έστησε τη φωτογραφία και τον άλειψε με πετρέλαιο.

 

Αλλά εγώ δέχομαι ότι αυτή η φωτογραφία είναι αληθινή. Άλλωστε αν ήταν η γιαγιά μου εκεί, μια γιαγιά που έζησε την προσφυγιά, θα έκανε ακριβώς το ίδιο πράγμα. Θα έπαιρνε αυτό το μωρό στην αγκαλιά της για να δώσει μια ανάσα στη μάνα που είχε διασχίσει μια θάλασσα για να του χαρίσει ένα κάποιο μέλλον μακριά από ένα πιθανό θάνατο που του πρόσφερε η γενέτειρα του.

Πριν όμως πιάσουμε τις γιαγιάδες και την Σούζαν Σάραντον, ας πάμε λίγα χρόνια πριν σε ένα άλλο Νόμπελ ειρήνης. Τον Οκτώβριο του 2009, η Νορβηγική Επιτροπή για το Νόμπελ ειρήνης ανακοίνωσε ότι ο νικητής του βραβείου ήταν ο νεοεκλεγείς Αμερικανός πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα. Σιωπή και δέος στη κυριολεξία. Ακόμα και ο ίδιος – όπως ομολόγησε αργότερα σε συνέντευξη του – νόμιζε ότι του έκαναν πλάκα.

 

Η επίσημη ανακοίνωση της επιτροπής αιτιολογούσε την βράβευση του άγνωστου εκτός ΗΠΑ μέχρι πριν από ένα χρόνο Ομπάμα, σαν επιβράβευση για τον αγώνα του να επικρατήσει η διπλωματία στις παγκόσμιες συρράξεις και η συνεργασία μεταξύ των λαών. Τώρα πως καταλήξανε σε αυτά τα συμπεράσματα, όχι μόνο το άγνωστο παρελθόν του για τους πολλούς δεν το αποδείκνυε αλλά ούτε και η συνέχεια. Αυτό που διαρρέαν παντού ήταν ότι είναι ένα Νόμπελ που να προωθεί την ελπίδα που έφερνε ο Ομπάμα για ειρήνη. Οι θεωρίες συνομωσίας το ήθελαν ένα βραβείο συγχωροχάρτι για το παρελθόν του βραβείου που το είχαν πάρει από τον Κίσινγκερ μέχρι τον Ελ Μπαραντέι και αλλαγή πορείας που έφερε το βραβείο το 2014 στη νεαρή Μαλάλα. Κάποιοι το ήθελαν και λίγο γλείψιμο στους Αμερικάνους στο αντί-Μπους πνεύμα της εποχής. Η ουσία είναι ότι δόθηκε ένα βραβείο με κίνητρο το να δώσει …κίνητρο σε κάτι που θα έπρεπε να υπάρχει παντού, στην ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Αυτό δεν είναι τίποτα άλλο από δείγμα αδιεξόδου σε μια κοινωνία που γίνεται όλο και πιο καταπιεστική, σε σημείο που ακόμα και η επιτροπή των Νόμπελ να αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να κάνει κάτι. Έστω συμβολικά.

Αυτό που έκαναν η 85χρονη και ο 40χρονος ήταν κάτι που θα έπρεπε να κάνουν όλοι οι Έλληνες και όχι μόνο, όλοι οι κάτοικοι αυτής της γης. Οι Έλληνες που έχουν νιώσει τη προσφυγιά στο πετσί τους ακόμα και πριν από μερικές δεκαετίες είχαν λόγους παραπάνω αλλά αυτό δεν εξαιρεί και όλους τους υπόλοιπους. Δυστυχώς αυτή τη στιγμή βλέπουμε κουκουλοφόρους στη Στοκχόλμη να κοπανάνε παιδιά και εφήβους πρόσφυγες «για να προστατεύσουν τις γυναίκες τους που παρενοχλούνται», μια Γερμανίδα βουλευτή να ζητάει να πυροβολούνται οι πρόσφυγες που πλησιάζουν τα Γερμανικά σύνορα και τον Ούγγρο πρωθυπουργό να δηλώνει ότι «καλός πρόσφυγας είναι αυτός που μένει μακριά από την Ουγγαρία.» Για τους κανίβαλους δολοφόνους, κρυφούς και φανερούς Χρυσαυγήτες δεν υπάρχουν λόγια που να περιγράφουν την απέχθεια μου, όποιας εθνικότητας η θρησκεύματος λένε ότι είναι. Αυτοί δεν έχουν ούτε πατρίδα ούτε θρησκεία και οι διαφορές της όποιας Χρυσής Αυγής με τους δολοφόνους του ισλαμικού χαλιφάτου (ΙΣΙΛ) είναι πολύ μικρές και δυσθεώρητες.

Για όλους τους παραπάνω λόγους καταλαβαίνω τη λογική της πρότασης για την 85χρονη και τον 40χρονο, συν ότι καταλαβαίνω ότι μέσω αυτών θέλουν να στρέψουν τα βλέμματα στην πραγματικότητα που ζουν τα ελληνικά νησιά και το βάρος που σηκώνει συνολικά η Ελλάδα με αυτό το προσφυγικό τσουνάμι. Έτσι προσπαθώ να καταλάβω και το «γέμισμα» με τη χολιγουντιανή Σούζαν Σάραντον χωρίς να προσβάλω την όποια συμβολή της, αν και στη δική της περίπτωση ήταν περισσότερο για τα φλάς. Τέλος πάντων. Ας πούμε κι ότι αυτό βοηθάει στη προβολή της κατάστασης.

Αλλά να σας πω την αλήθεια, ταυτόχρονα …δεν το καταλαβαίνω. Να βραβευτεί κάποιος που έκανε το ανθρώπινο; Κάποιος που έκανε αυτό που θα περίμενε να κάνει ό καθένας γι’ αυτούς που ξέφευγαν από τα γιαταγάνια και τα πυροβόλα στη Σμύρνη, στη Κωνσταντινούπολη, στην Αλεξάνδρεια ή την Αμμόχωστο; Γιατί μπορεί να έχουμε τους μύθους μας αλλά υπήρξαν ακόμα και Τούρκοι τότε που βοήθησαν Έλληνες όταν φεύγανε από τα καμμένα της Σμύρνης γιατί ήταν άνθρωποι και μάλιστα το έκαναν ξέροντας ότι κινδυνεύαν και οι ίδιοι. Το έκαναν γιατί ήταν άνθρωποι και η 85χρονη με τον 40χρονο το έχουν ήδη το Νόμπελ τους, ένα Νόμπελ που καμία νορβηγική επιτροπή δεν θα μπορέσει ποτέ να τους δώσει, γιατί είναι μέσα τους.

Και να το προβάλουμε. Να το προβάλουμε σε ποιους; Στην βουλευτίνα που τους θέλει πυροβολημένους στα σύνορα ή τον Ούγγρο πρωθυπουργό που τους θέλει μακριά από τη χώρα του; Η μήπως αν πάρουμε το Νόμπελ θα δει αυτό το κοινωνικό παράσιτο, το κάθαρμα ο Κασιδιάρης την αλήθεια; Θα ζητήσει δημόσια συγνώμη η Λε Παν στη Γαλλία γι’ αυτά που έχει πει για τους πρόσφυγες ή ο Σόινι στη Φιλανδία γι’ αυτά που έχει πει για τους Έλληνες; Κι αυτά χωρίς να προσμετράμε ένα μεγάλο ποσοστό που συμφωνεί μαζί τους στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες αυτή τη στιγμή; Σε ποιους θα το προβάλουμε και για ποιους θα έχει σημασία …πέρα από εμάς τους ίδιους; Θα με συγχωρέσετε αλλά αυτά μου θυμίζουν δυο πράγματα. Ένα όταν πήρε η Ελλάδα το πανευρωπαϊκό που νομίσαμε ότι γίναμε εθνική Βραζιλίας και ο Κατσουράνης έγινε ο Πελέ του 21ου αιώνα και το άλλο, κάθε φορά που λέω για προβλήματα με ρατσιστές όλοι με κοιτάζουν έκπληκτοι και λένε, μα εσύ έχεις ευρωπαϊκό διαβατήριο! Εκτός κι αν το κίνητρο είναι αλλού. Μήπως είναι κι αυτό μιας μορφής ….ζητιανιάς; Βάλτε το χέρι στο πορτοφόλι γιατί μέχρι και Νόμπελ πήραμε; Μια ζητιανιά που συμμετέχουμε όλοι μας συνειδητά και μη;

Και μιας και φτάσαμε στο ζουμί, να σας πω τώρα τι με τρομάζει σε αυτή την ιστορία. Πες ότι το πήρε ο 85χρονη. Πες ότι η Νορβηγική επιτροπή έχει ανάγκη από ένα ακόμα συγχωροχάρτι. Το βραβείο συνοδεύεται από σημαντικό χρηματικό ποσό που αγγίζει το εκατομμύριο και είναι προσωπικό. Δηλαδή μπαίνει στο λογαριασμό της 85χρονης. Τι θα γίνει μετά; Θα δείτε να σφάζονται στην ποδιά της από δήμαρχους μέχρι υπουργούς και ΜΚΟ. Τότε να δείτε πως θα …συμβολίζεται η ανθρωπιά ενός λαού! Μέχρι τη Βουλή θα φτάσει το θέμα με τον Τσίπρα να ζητάει δημοψήφισμα και τον Κυριάκο να παραιτηθεί η κυβέρνηση. Όσο για την 85χρονη, τι να κάνει κι αυτή; Τη σύνταξη την έχασε, το σπίτι της κοντεύει να το χάσει, παιδιά εγγόνια άνεργα, έτσι που την πάνε πρόσφυγας στη χώρα της θα γίνει κι αυτή. Γιατί να μην………..

Υ.Γ. Και ναι η 85χρονη, ο 40χρονος και η Σούζαν Σάραντον να πάρουν το Νόμπελ για όποιους λόγους θέλετε, η ελληνική πολιτεία τι θα πάρει γιατί αφού αυτοί οι τρεις κάνανε την υποχρέωση τους προς τους συνανθρώπους τους, όταν ήρθε η πολιτεία να αναλάβει και να συνεχίσει με τις υποχρεώσεις της τα έκανε …σκατά; Υπάρχουν Νόμπελ για ανοργανωσιά, χυδαιότητα και για στρατόπεδα συγκέντρωσης; Και δίπλα στην ελληνική πολιτεία βάλτε και τις φιλάνθρωπες Βρυξέλες.

 

 

 

 

Αν θέλετε να διαβάσετε το «Δέντρο της προσφυγιάς», ένα βιβλίο των Κατερίνας Χαρίση, Gordana Mudri,  Σία Πέρρου και Νατάσα Τσιτσιριδάκη πατήστε εδώ!