Ένας δρόμος είναι μόνο. Με διάβαση. Και φανάρι.
Θα μπορούσε να το κάνει και μόνος του.
Ένα παιδί 7-8 χρονών που μένει κοντά στο σχολείο του, ξέρει και το δρόμο για το σπίτι του. Θα μπορούσε να πηγαινοέρχεται μόνο του.
Αυτό βέβαια προϋποθέτει και άλλα πράγματα εκτός από τις ικανότητες του παιδιού: Οι οδηγοί να οδηγούν σωστά, συνειδητά, ανθρώπινα, νόμιμα, με ασφάλεια.
Αλλά ένας οδηγός μόνος του δε φτάνει. Πρέπει και οι υπόλοιποι να κάνουν το ίδιο, να σέβονται τα φανάρια, τις διαβάσεις, τους υπόλοιπους οδηγούς, τους ποδηλάτες, τους πεζούς.
Αλλά ούτε κι αυτό φτάνει.
Γιατί για να γίνουν τα παραπάνω, πρέπει σίγουρα όλα τα φανάρια να λειτουργούν, οι διαβάσεις να είναι ευδιάκριτες, τα πεζοδρόμια να χωράνε τους πεζούς – αρκετούς πεζούς, μανάδες με καρότσια, τυφλούς, ΑΜΕΑ, φιλόζωους με τα σκυλιά τους, κι όχι να χρησιμεύουν ως πάρκινγκ για μηχανάκια, μηχανές, αυτοκίνητα, ενίοτε κι ολόκληρα φορτηγά.
Αλλά κι αυτό προϋποθέτει χώρους να παρκάρουν όλοι αυτοί και συνεπώς μια πολιτεία που έχει μεριμνήσει.
Τα μαγαζιά να μην απλώνουν τραπεζάκια ως έξω το δρόμο, αναγκάζοντας πεζούς να κατεβαίνουν στο δρόμο για να περάσουν, αυξάνοντας τον κίνδυνο ατυχήματος, καθυστερώντας ίσως την κυκλοφορία αφού υποτίθεται πως μετά οι οδηγοί θα πρέπει να οδηγούν πιο αργά.
Τα σκουπίδια να μαζεύονται στην ώρα τους και να μην ξεχειλίζουν ως τη μέση του δρόμου.
Αλλά κι αυτό προϋποθέτει ότι όλοι θα κάνουν τη δουλειά τους σωστά και καθημερινά.
Που κι αυτό προϋποθέτει ότι είναι ευχαριστημένοι (έστω) με τη δουλειά που κάνουν και δε χρειάζεται να μην την κάνουν.
Λέμε τώρα.
Μια κοινωνία είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Όπως και το ανθρώπινο σώμα. Αν και το ανθρώπινο σώμα χρειάζεται λιγότερα από 60 θρεπτικά συστατικά για να είναι υγιές, οι αρρώστιες που υπάρχουν (και που τις γνωρίζουμε) είναι χιλιάδες.
Τι διάολο; Πώς γίνεται αυτό;
Να διάολο: Αν υπάρχει έλλειψη μιας μόνο βιταμίνης, μπορεί να προκύψουν εκατοντάδες παθήσεις.
Αν λοιπόν ένα από τα παραπάνω δεν ισχύει, τότε οι πεζοί δεν περνούν τους δρόμους μόνο από τις διαβάσεις, μιας κι εκεί είτε θα υπάρχει κάποιο παρκαρισμένο αυτοκίνητο, είτε σε άλλες περιοχές οι διαβάσεις απέχουν πολύ η μία από την άλλη, είτε αλλού δεν φαίνονται, είτε απλά οι πεζοί δεν τους δίνουν σημασία γιατί πάντα κάποιος ηλίθιος θα περάσει με κόκκινο έτσι κι αλλιώς.
Οι πεζοί θα περάσουν από όπου βρουν. Κίνδυνος – Ασφάλεια, σημειώσατε 1.
Τα μηχανάκια θα χωθούν για να περάσουν γρήγορα ανάμεσα στα αυτοκίνητα, μιας και οι οδηγοί αυτοκινήτων φαίνεται να αγνοούν τα δίτροχα (και τα δίποδα). Το ίδιο ίσως και οι ποδηλάτες. Ίσως πιο ασφαλείς να ήταν οι ποδηλάτες και οι πεζοί αν κυκλοφορούσαν μόνο στα πεζοδρόμια.
(Αλλά δεν υπάρχει χώρος έτσι κι αλλιώς. Πού θα παρκάρουν όλοι οι υπόλοιποι;)
Μα κι όλα να αυτά να υπήρχαν, πάλι θα έπρεπε όλοι να ξέρουν να κυκλοφορούν.
Ξέρουν;
Το παιδί των 7-8 χρονών ξέρει πάρα πολύ καλά να ξεχωρίζει τα φανάρια, πότε πρέπει να περάσει και πότε όχι, τις διαβάσεις, ακόμα και κάποια βασικά σήματα.
Αυτό όμως δεν είναι αρκετό για να περάσει το δρόμο.
Έστω κι έναν. Με φανάρι και διάβαση.
Κάποια στιγμή μιλούσα με γνωστό που ο γιος του έφυγε στο εξωτερικό για σπουδές. Του το επέτρεψε μετά από ομηρικούς καβγάδες, ψεύτικα καρδιακά επεισόδια, απειλές αποκλήρωσης και τα σχετικά νεοελληνικά γονεϊκά.
«Είναι 23 χρονών. ΔΕΝ μπορεί να τα βγάλει πέρα μόνος του.»
Εκείνος στα 23 του είχε ήδη οικογένεια.
«Δεν είναι το ίδιο. Τα παιδιά σήμερα δεν ξέρουν να κάνουν πάρα πολλά πράγματα.»
Κι ίσως όλα να ξεκινάνε από το ότι έχεις εφτάχρονα κι οχτάχρονα απολύτως ικανά να πηγαινοέρχονται μόνα τους στο σχολείο, αλλά δεν τα αφήνεις. Κι έχεις δίκιο, αν ζεις στην Ελλάδα.
Η παιδεία και ο πολιτισμός δεν είναι μόνο θρανία και χαρτιά.
Παιδεία και πολιτισμός είναι να ξέρεις να οδηγείς. Να ξέρεις να σταματάς. Να ξέρεις να περνάς το δρόμο. Να ξέρεις να φροντίσεις το κατοικίδιό σου. Να πετάς τα σκουπίδια σου. Να μπορείς να πας μόνος σου στο σχολείο. Να κάνεις τη δουλειά σου. Να σέβεσαι τη ζωή. (Γενικά και ειδικά: Των άλλων, τη δική σου.)
Αν η παιδεία και ο πολιτισμός ήταν μετρήσιμα, τι θα έπαιρναν οι Έλληνες από το 0 ως άριστα το 10;
Έλα ντε.
Για πόσα πράγματα είναι ικανά τα παιδιά και πόσα από αυτά έχουν πραγματικά την ευκαιρία να τα κάνουν χωρίς να ρισκάρουν τη ζωή τους;
Και μη μου πείτε ότι ο κίνδυνος υπάρχει παντού, ακόμα και στο σπίτι σου μπορεί να σου πέσει το ταβάνι στο κεφάλι ή να σου κάτσει το κουκούτσι της ελιάς στο λαιμό, αν έχει έρθει η ώρα σου και άλλα τέτοια χαριτωμένα.
& Εκείνος
Έχω την αίσθηση ότι την ιστορία την έχω χιλιοπεί αλλά επιτρέψτε μου …άλλη μια για να την εμπεδώσουμε.
Όπως κάθε φυσιολογικός γονιός φοβάμαι τη σχέση του παιδιού μου με τα αυτοκίνητα και υπήρξαν και κάποιες φορές που ένιωσα την καρδία μου να πηγαίνει στην κούλουρη με τα ξετινάγματα της κόρης μου όταν ήταν μικρή αλλά πότε δεν φοβήθηκα τόσο πολύ όσο κάποιες διακοπές μας στην Αθήνα.
Ειμασταν στο Νέο Παγκράτι και μπήκαμε σε έναν από τους ημικεντρικούς δρόμους προς το σπίτι φίλων που θα μέναμε το βράδυ. Στα πρώτα κι όλας δέκα μέτρα κατάλαβα ότι δεν υπήρχε καμιά απολύτως περίπτωση να συνεχίσουμε από το πεζοδρόμιο που ήταν παντού στρωμένο με σακούλες σκουπιδιών, οι πολλές ήδη ανοιγμένες με τα σκουπίδια σκορπισμένα παντού και παρκαρισμένα από αυτοκίνητα μέχρι μηχανάκια. Στο δρόμο τώρα υπήρχαν κι από τις δυο πλευρές διπλοπαρκαρισμένα αυτοκίνητα «ατάκτως ερριμμένα» έτσι ώστε να αφήνουν μια μόνο λωρίδα για να περάσει αυτοκίνητο σε δρόμο …διπλής υποτίθεται κατεύθυνσης και αυτό σε στιλ σλάλομ. Και αφού διασχίσαμε τα επόμενα είκοσι μέτρα με την ψυχή στο στόμα κι έναν να μας μουντζώνει και να λέει κάτι που δεν μεταφέρεται, κόντεψε να μας χτυπήσει …παπάκι που έρχονταν σαν δαιμονισμένο …ούτε ξέρω από πού. Μέχρι να φτάσουμε στην επομένη γωνία μου είχαν κόψει χρόνια ζωής δυο ακόμα παπάκια, το ένα ερχόμενο από το πεζοδρόμιο και πάνω από τα σκουπίδια.
Αυτό έγινε την δεύτερη ή την τρίτη μέρα που ειμασταν στην Αθήνα. Στη συνέχεια και σε όλη τη διάρκεια των διακοπών μας με το που καταφέρναμε να βρούμε πεζοδρόμιο, από Βύρωνα μέχρι Ηλιούπολη και Χολαργό, μας βάζανε στο σημάδι τα παπάκια και στο δρόμο οι μούντζες.
Στην Σκανδιναβία …ακριβώς το αντίθετο όσο αντίθετο είναι και το κλίμα. Ο κουμπάρος μου έκανε πως θα περάσει τη διάβαση για να κάνει χαβαλέ με το γεγονός ότι σταματούσε όλη η κίνηση μπας κι αυτός αποφασίσει να περάσει απέναντι. Σταματάνε και που θα νιώσουν ότι το σκέφτεσαι να διασχίσεις τον δρόμο. Και ΟΧΙ δεν είναι θέμα πολιτισμού όπως συχνά διαβάζω, είναι θέμα κράτους.
Η οδική αγωγή έγινε θέμα στη Σκανδιναβία από την δεκαετία του ’60 και όπως πολύ χαρακτηριστικά μου είχε πει παλαιοτέρα ένας φίλος: «έκανες παράβαση; Πάει ο κώλος σου. Στον κόβανε επί τόπου.» Συμβαίνει και τώρα. Στην Φινλανδία έχει πληρωθεί το μεγαλύτερο πρόστιμο για παράβαση του ορίου ταχύτητας στην ιστορία. Ενώ υπάρχει μια βάση για όλα τα πρόστιμα, το τελικό ποσό υπολογίζεται σε αναλογία ποσοστών από την ετήσια φορολογική δήλωση. Αν δεν κάνω λάθος ήταν ένας από τους μεγαλομετόχους της ΝΟΚΙΑ και το πρόστιμο έφτανε τα 217,000 ευρώ. Του κόψανε τον κώλο στην κυριολεξία. Κι αυτό ισχύει σε όλες τις σκανδιναβικές χώρες από τη δεκαετία του ’60.
Αν πάλι υπάρξει ατύχημα και έχει τραυματιστεί ή έστω συμπεριλαμβάνει πεζό, όπως μου είχε πει ο ίδιος φίλος, τότε εσύ και η οικογένεια σου θα δουλεύετε την υπόλοιπη ζωή σας για να τον πληρώνετε ακόμα κι αν έχει μόνο γρατζουνιές. Και ξέρετε τι άλλο έχει η Σκανδιναβία; Τα πρόστιμα δεν σβήνονται, πληρώνονται ακόμα κι αν είσαι ο βασιλιάς της Σουηδίας. Άντε μετά να δεις παπάκι στο πεζοδρόμιο, και διπλοπαρκαρισμένα στο δρόμο, κλειστές διαβάσεις τυφλών και αναπήρων και πεζοδρόμια γεμάτα παρκαρισμένα αυτοκίνητα και μηχανάκια.
Άρα ….άρα σε κάτι τέτοια θέματα το κράτος μέσω της απειλής, του προστίμου και της συνήθειας δημιουργεί τον …πολιτισμό. Γι’ αυτό και η κόρη μου στα εννέα της πήγαινε μόνη της στο σχολείο σε μια διαδρομή που συμπεριελάμβανε και δυο στάσεις με το λεωφορείο. Τι σημαίνει αυτό; Ότι σαν γονιός θα αγχωθώ, θα φοβηθώ και θα συζητήσω μαζί της πιο σοβαρά πράγματα από το …πώς θα περάσει το φανάρι.
Αν θέλετε να διαβάσετε το «Δέντρο της προσφυγιάς», ένα βιβλίο των Κατερίνας Χαρίση, Gordana Mudri, Σία Πέρρου και Νατάσα Τσιτσιριδάκη πατήστε εδώ!
