Εκείνος

Η χρονιά που τελειώνει αφήνει πολλές ανοιχτές πληγές στην Ελλάδα και η αλήθεια είναι ότι κανένας δεν ξέρει πόσο θα πάρει για να κλείσουν κι αν κάποιες από αυτές θα κλείσουν για πολλούς. Υπάρχει όμως και μια πληγή που από την αρχή με τρόμαξε, που άνοιξε με ευθύνη κυρίως πολιτική και κοντεύει να καταστρέψει ό,τι πιο όμορφο υπάρχει στην ελληνική κοινωνία.

Οι Έλληνες δεν ήταν ποτέ ενωμένοι, πάντα υπήρχε κάτι να μας χωρίζει. Θέλετε ήταν Παναθηναϊκός Ολυμπιακός, βόρειοι και νότιοι, κουραμπιές μελομακάρονο, πάντα βρίσκαμε κάτι για να σταθούμε ο ένας απέναντι στον άλλο. Για όσους δεν το ξέρουν, στην Ελλάδα έχει γίνει ο πιο αιματηρός εμφύλιος πόλεμος στην ανθρώπινη ιστορία. Ο Πελοποννησιακός πόλεμος.

Την ώρα που η Ελλάδα βρισκόταν στην απόλυτη ακμή της – σε κάθε επίπεδο στη κορυφή του τότε κόσμου – την ίδια ακριβώς εποχή ξεκινούσε ένας εμφύλιος που θα στερούσε ό,τι ποιο πολύτιμο σε έναν πολιτισμό, το στοιχείο άνθρωπος. Εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί σε ένα πόλεμο που κράτησε τρεις δεκαετίες και έληξε με την ολοκληρωτική ήττα των Αθηναίων, δίνοντας ταυτόχρονα τέλος στον πολιτισμικό «χρυσό αιώνα». Με νικητές όμως ποιους; Την επίσης αποδυναμωμένη και αποδεκατισμένη Σπάρτη.

Αποτέλεσμα; Την αρχική απώλεια όλων των Ελληνικών αποικιών από την Ιταλία μέχρι τα παράκτια της Μικράς Ασίας και σταδιακά την παράδοση στους Ρωμαίους μετά από δυο αιώνες και όσα ακολουθήσαν. Ουσιαστικά αυτός ο εμφύλιος άλλαξε τη πορεία της Ελλάδας, τα αποτελέσματα του ήταν καταστροφικά για τον ελληνικό πολιτισμό και οι συνέπειες του είναι ορατές σε ιστορικούς και ανθρωπολόγους ακόμα και σήμερα.

Οι αιτίες που προκάλεσαν τον Πελοποννησιακό πόλεμο πολλές – έχουν αναλυθεί ακόμα και οι ιδεολογικές διαφορές μεταξύ των δύο συστημάτων – αλλά στη πραγματικότητα ήταν μια και μόνη η αιτία. Η ανάγκη κάποιων για ηγεμονία, για εξουσία. Εξουσία πέρα από τα όρια τους. Πέρα από τα όρια του νόμου και της ηθικής. Και μπροστά στη δίψα τους για εξουσία κατάστρεψαν ένα έθνος σε βάθος χρόνου και ιστορίας. Πήραν αποφάσεις που σημαδέψανε ένα έθνος και τους ανθρώπους του 23 αιώνες μετά.

Στη συνέχεια οι Έλληνες αποδείχτηκαν ταλέντο και πρωταθλητές στο σπορ. Εδώ γινόταν αγώνας εθνικός, απελευθερωτικός, να φύγει η Οθωμανική αυτοκρατορία από το σβέρκο μας που μας κρατούσε με αλυσίδες τέσσερεις αιώνες, κι εμείς φαγωνόμασταν μεταξύ μας για το ποιος θα είναι ο ηγεμόνας με τον Κολοκοτρώνη φυλακή στο Ναύπλιο. Και είχαμε και ιδεολογικά στηρίγματα σε αυτόν τον εμφύλιο, οι ρωσόφιλοι, οι αγγλόφιλοι, οι γαλλόφιλοι και δεν συμμαζεύεται. Πιο πολλοί ήταν οι ξένοι …φιλέλληνες από τους ντόπιους.

Στο μεταξύ, κι ενώ οι υποψήφιοι ηγεμόνες έψαχναν τη θέση τους στην εξουσία, ο κοσμάκης πέθαινε, πεινούσε, καταστρεφόταν, τυραννιότανε και πλήρωνε όλων τα σπασμένα. Δεν θέλω να συνεχίσω με το τι έγινε στον πιο πρόσφατο εμφύλιο αλλά το αποτέλεσμα και ο χρόνος απέδειξε ότι ήταν πάλι ένα κυνήγι εξουσίας που στα ενδιάμεσα χανόταν κοσμάκης ακόμα και για προσωπικά γινάτια.

Αλλά είπαμε, μάθαμε. Το πάθημα έγινε μάθημα και καταλάβαμε. Δεν υπάρχει εθνική αντίσταση δική μας και δική σας, όλοι μαζί παλεύαμε τον ίδιο κατακτητή. Η δικτατορία μας πρόδωσε όλους και ατομικά και σαν έθνος. Κι αυτό το είδαμε όλοι μαζί.

Τα τελευταία χρόνια όμως κάτι με τα μνημόνια κάτι με τις δυσκολίες πάλι βγαίνει αυτός ο διχασμός και πάλι έχει να κάνει με μικρούς ηγεμόνες που ονειρεύονται εξουσίες. Ο Σαμαράς ήθελε να κρατηθεί στην εξουσία και το πάση θυσία του γίναμε εμείς. Σκόρπισε απλόχερα τον διχασμό. Μετά ήρθαν και τα κοινωνικά παράσιτα της Χρυσής Αυγής. Η πεμπτουσία της διχόνοιας και εμείς πάλι τους δίνουμε χώρο να εκστρατεύσουν με το μίσος τους για κάθε τι που δεν ταιριάζει με τις ονειρώξεις τους. Μέχρι και δεσπότες σε ένα δικό τους παιχνίδι εξουσίας και μισανθρωπιάς είναι έτοιμοι να εκμεταλλευτούν μηνύματα αγάπης για να σπείρουν διχόνοια και μίσος.

Κι εμείς τελικά δεν μάθαμε. Ίσως αυτή είναι η μεγαλύτερη πληγή που έχει ανοίξει και θέριεψε το 2015. Ίσως αυτή είναι η πρώτη πληγή που πρέπει να κοιτάξουμε να επουλώσουμε γιατί αυτές οι πληγές εύκολα θεριεύουν και μολύνονται.

& Εκείνη

Η ελληνική ιστορία είναι ίσως το μεγαλύτερο κενό στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας. Ειλικρινά δεν ξέρω ποιοι ήταν οι τελευταίοι που έμαθαν πραγματικά κάτι. Όχι εμείς πάντως. Και σίγουρα όχι οι επόμενοι από μας.

Άθλια βιβλία, πιο κουραστικά και βαρετά κι από τηλεφωνικό κατάλογο. Ατέλειωτα ονόματα και ημερομηνίες, ξερά, στεγνά κείμενα σαν ιατρική γνωμάτευση. Αδύνατο να καταλάβεις το παραμικρό, αδύνατο να θυμάσαι γεγονότα, αδύνατο να συνδέσεις τα κομμάτια του μοναδικού αυτού παζλ που λέγεται «Ιστορία της Ελλάδας». Παπαγαλία περάσαμε όλοι το μάθημα αυτό στις τάξεις. Εξαντλητική παπαγαλία και στις πανελλήνιες. Ρωτήστε κάποιον- οποιονδήποτε της γενιάς μου ή νεότερο, οτιδήποτε και θα πάρετε από όλους διαφορετικές, λάθος απαντήσεις. Ή και καθόλου απαντήσεις.

Πελοποννησιακός πόλεμος; –Χμμ, ναι, κάτι έχω ακουστά… Δεκεμβριανά; –Ε; Εμφύλιος; –Να μωρέ, οι αντάρτες και οι …άλλοι. Χούντα; –Α! Από αυτό ξέρω! Τι ξέρεις; ….

Τι;;

Τίποτα.

Τίποτα δεν ξέρουμε! Τίποτα. Για κάποιο λόγο έχουμε μείνει στο μεγαλείο του αρχαιοελληνικού πολιτισμού, στην καφρίλα του Σωκράτη, το χιούμορ του Αριστοφάνη, την αγάπη του Ιπποκράτη για το σκόρδο και το «τελικά πόσο ψηλός ήταν ο Αλέξανδρος ο Μέγας;» . Μετά; Κενό. Μια κοιλιά και ξαφνικά να ‘μαστε, πτυχιούχοι να αναπολούμε τη δεκαετία του ’80. Τι χάσαμε ρε παιδιά; Σαν πολλά επεισόδια δε λείπουν;

Α, ξέχασα και το This Is Sparta, αλίμονο.

Τόσο μεγαλειώδες αυτό το μεγαλείο των αρχαίων ημών προγόνων, που δικαιολογεί χρόνια και χρόνια κι ακόμα περισσότερα χρόνια α-καλλιέργειας; Μα για πόσο καιρό ακόμα θα πιπιλάμε την ίδια καραμέλα; Πόσο πιο στερεοτυπικά να βαδίσουμε;

Μάθαμε… τι μάθαμε; Να σας πω – ή θυμίσω- τι μάθαμε. Μάθαμε να σκίζουμε τα βιβλία με μένος κάθε τέλος της σχολικής χρονιάς. Αυτό από μόνο του λέει πάρα πολλά για το πόσο πολιτισμένοι και καλλιεργημένοι είμαστε. Σίγουρα τα προαναφερθέντα φιλαράκια θα μας έκαναν και high five. Μάθαμε να θεωρούμε ότι ο «ελληνικός ήλιος» (ακόμα και τον ήλιο οικειοποιηθήκαμε;!) και οι ελληνικές ακτές είναι ένα ατέλειωτο ρολό από συγχωροχάρτια. Για όλα. Για τον ωχαδερφισμό μας, για την τεμπελιά μας, την αμορφωσιά μας, την απειθαρχία μας, τις αρπακολατζίδικες δουλειές μας, την έλλειψη στοιχειώδους παιδείας μας. Στοιχειώδους, μάλιστα! Ούτε απ’ αυτό έχουμε.

Ελληνάρας, βαρβατίλα, this is Sparta και άγιος ο Θεός. Και στην ιστορία μετεξεταστέοι… όλοι μας! Είναι ειρωνικά αστείο το πώς χωρίς να ξέρουμε την ιστορία μας, την επαναλαμβάνουμε. Εμφύλιος το 1823; Όπως και ν’ ακουστεί, θέλω να γελάσω! Προσπαθούμε να αποτινάξουμε 400 χρόνια σκλαβιάς από πάνω μας και αυτό που μας καίει περισσότερο είναι το ποιος θα είναι στην ηγεσία της επανάστασης. Πελοποννησιακός πόλεμος; Καταστρέψαμε μόνοι μας τον «χρυσό αιώνα». Γιατί; Ας δούμε τι λέει ο Θουκυδίδης: «…η ολοένα αυξανόμενη δύναμη της Αθήνας που προκάλεσε φόβο στους συμμάχους της Σπάρτης και κατέστησε τη σύρραξη ανάμεσα στις δύο πόλεις αναπότρεπτη». Να το μεταφράσω; «Επειδή εγώ δεν έχω κατσίκα, μακάρι να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα!» Τι να πιάσω; Τον εμφύλιο του ’46; Δεν έχω καταλάβει ακόμα το γιατί, δεν έχω καταλάβει ακόμα το ποιος …κυνηγούσε ποιον! Δεν έχω καταλάβει! Δεν έχω καταλάβει καν το πότε! Σιγόβραζε κι αυτό, σαν όλα τα άλλα. Λες και το απόλυτο σχέδιό μας είναι το σχέδιο εξόντωσής μας.

Τι προσπαθούμε να αποδείξουμε και σε ποιον; Ας μου εξηγήσει κάποιος επιτέλους. Τι αυτοκαταστροφική μανία μας διακατέχει; Καλά, είναι γνωστό ότι ο άνθρωπος γενικά είναι αυτοκαταστροφικός, αλλά εμείς νομίζω έχουμε περάσει σε άλλο επίπεδο πια.

Δεν ξέρουμε τι μας γίνεται, δεν ξέρουμε ιστορία, κάνουμε ακριβώς τα ίδια, δε λέμε να ξεκουνήσουμε τα πισινά μας από τους καναπέδες κι από κει αραχτοί, κουνάμε το δάχτυλο και μπλα,μπλα,μπλα,μπλα, λέμε και λέμε και κατηγορούμε, (κι επιχειρηματολογούμε κιόλας!), να ρίξουμε πρώτοι το λίθο σαν οι απόλυτοι αναμάρτητοι, καταπίνουμε αμάσητη όποια σαβούρα κι αν μας σερβίρουν αυτά τα ελεεινά στοιχεία που λέγονται πολιτικοί και μετά κρατάμε τα τουμπανιασμένα στομάχια μας κι αναρωτιόμαστε από πού μας ήρθε.

Διασκεδάζουμε με τα στερεότυπα που έγιναν ατάκες γέλιου στις ταινίες και τα καλλιεργούμε κι από πάνω μιας και είναι τόσο σημαντικά, εξακολουθούμε να τα ρίχνουμε στον ήλιο και τη θάλασσα, κατηγορούμε για προδοσία (!! Το άκουσα κι αυτό) όσους νέους αναγκάζονται να αναζητήσουν την τύχη τους εκτός Ελλάδας κι από την άλλη κλαιγόμαστε εμείς οι πατριώτες που …ξεμείναμε εδώ πίσω να βγάλουμε το φίδι από την τρύπα.

Αντί να ανεβάσουμε τα μανίκια και να ρίξουμε ένα ξεγυρισμένο «άντε μου στο διάολο» και να ριχτούμε στη δουλειά, να πετάξουμε επιτέλους από πάνω μας αυτή τη σαπίλα που μας πότισε το δέρμα, κλαιγόμαστε, αγοράζουμε με δόσεις που δεν πληρώνουμε ποτέ κι απλά δεν απαντάμε στα τηλέφωνα, και ψάχνουμε κάθε δυνατό τρόπο να αποφύγουμε να πληρώσουμε, να τρέξουμε, να κουραστούμε. Τώρα μάλιστα που ξαναγυρίσαμε όλοι στα πατρικά μας και μας μαγειρεύει η μάνα μας τα αγαπημένα μας φαγητά; Τώρα που ξαναγίναμε μωρά; Τώρα να δεις ύπνο!

Και στο ενδιάμεσο η Ελλάδα πεθαίνει, μαζί και οι Έλληνες. Τα παιδιά πεινάνε, γυρνάμε το κεφάλι να μη βλέπουμε τους άστεγους, τα νοσοκομεία σε βάζουν να τρέξεις να αγοράσεις (!!! Θα με φάνε τα θαυμαστικά σήμερα) λευκοπλάστ (αν έχετε το θεό σας) για να σου βάλουν ορό, στα σπίτια καίμε τα καδρόνια και οι μαθητές πηγαινοέρχονται στα σχολεία κουνώντας τα χέρια γιατί ή βιβλία δε θα ‘χουνε, ή καθηγητές.

Οι άλλοι πάντα φταίνε. Οι άλλοι είναι προδότες. Εμείς; Αλίμονό μας.

Τι μας χωρίζει τελικά; Τον ίδιο ήλιο δε μοιραζόμαστε; Τις ίδιες θάλασσες; Είναι το ποδόσφαιρο; Είναι το καλαμάκι ή σουβλάκι; Τόσο πολύ ξεπέσαμε ή είναι ανίατη η περίπτωσή μας; Κάτι θα βρούμε κάθε φορά να μας χωρίσει; Ακόμα και τώρα που τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά; Το ποιος θα κάνει το κουμάντο είναι το θέμα; Πρέπει ντε και καλά κάποιος να είναι καλύτερος από τον άλλο;

…Δεν μπορούμε απλά να είμαστε καλύτεροι;