Εκείνος
Πάντα είχα μια ευαισθησία για τα παιδιά που βασανίζονται με οποιαδήποτε μορφή, σωματική ή ψυχολογική με αφετηρία πιθανώς προσωπικές εμπειρίες. Αλλά αυτό γιγαντώθηκε όταν έγινα πατέρας. Εδώ και πολλά χρόνια έχω πρόβλημα ακόμα και να παρακολουθήσω σκηνές στην τηλεόραση ή στο σινεμά που παιδί με οποιοδήποτε τρόπο βασανίζεται. Το να σκοτώσεις λοιπόν το παιδί σου μου φαίνεται απλά ασύλληπτο και δεν ξέρω καν πώς να αντιμετωπίσω την σκέψη κάποιου άλλου που το έκανε πράξη.
Φυσικά μιλάω για το τελευταίο γεγονός στην Ελλάδα, όπου ένας πατέρας δολοφόνησε το 6χρονο παιδί του και από ό,τι γράφεται σαν δικαιολογία χρησιμοποιούνται τα κινητικά προβλήματα του παιδιού. Εκεί πια μένω άλαλος. Φαντάζομαι κάποιος άλλος θα χρησιμοποιήσει την δικαιολογία ότι το παιδί του είναι …αριστερόχειρας. Για μερικούς κι αυτό είναι πρόβλημα.
Εδώ που μένω υπάρχουν δυο παιδιά, ή καλύτερα ένα παιδί και μια έφηβος, με σοβαρά κινητικά προβλήματα και όχι μόνο. Όταν ο καιρός είναι καλός και τα δυο, ειδικά η έφηβος με την μητέρα της, βγαίνουν στο μικρό κοινόχρηστο πάρκο που βρίσκεται μπροστά από το συγκρότημα των πολυκατοικιών που μένουμε για να …λιαστούν. Την πρώτη φορά που τους συνάντησα, όταν πρωτοήρθα στη γειτονιά, έγινε τελείως κατά τύχη και έγινε όταν είχα πιάσει συζήτηση με κάποιους άλλους γείτονές μου στο μικρό πάρκο και η μητέρα καθόταν στο ίδιο παγκάκι με την κόρη της στην αναπηρική καρέκλα δίπλα της. Το κορίτσι πρέπει να ήταν γύρω στα 13-14 και με την άκρη του ματιού μου έβλεπα συνέχεια με πόση αφοσίωση μας παρατηρούσε και τις προσπάθειες που έκανε να γελάσει όταν οι υπόλοιποι γελάγαμε αν και δεν καταλάβαινε λέξη από τη συζήτηση μας που γινόταν στα αγγλικά.
Την επόμενη φορά που τους είδα τους χαιρέτησα και η μικρή αφού κούνησε τα χέρια της είπε δυνατά «hello», γεια σου, με ένα τρόπο σαν να με καλούσε κοντά τους. Η μητέρα της μετά τα συνηθισμένα, – καλησπέρα, τι κάνετε; – μου είπε ότι η κόρη της τις ημέρες που είχαν προηγηθεί από την τελευταία φορά που τις είχα δει, είχε κάνει ένα σωρό ερωτήσεις για την γλώσσα που μιλάω και ήθελε να μάθει να λέει …γεια σου. Έμεινα μαζί τους για μια ώρα σχεδόν, μέχρι που άρχισε να κάνει ψύχρα για να βρίσκονται έξω. Της είπα ότι είμαι από την Ελλάδα, αλλά μιλάω αγγλικά γιατί είναι η πιο εύκολη κοινή γλώσσα σε πολλά μέρη του κόσμου και έχω περάσει πολλά χρόνια από τη ζωή μου στην Βρετανία, της έδειξα φωτογραφίες από την Ελλάδα που έχω στο τηλέφωνό μου και ακόμα της είπα πώς να λέει ‘καλημέρα’ και ‘γεια σου’ στα ελληνικά.
Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά, η μικρή, που έχει στο μεταξύ μεγαλώσει, μου λέει πάντα «καλημέρα» ελληνικότατα, όταν με συναντάει τα πρωινά ακολουθώντας το με ένα: «τι κάνεις; Καλά;» και φυσικά περιμένει πάντα από εμένα να απαντήσω στα ελληνικά. Έχει μάθει τον σκίουρο και την ομπρέλα, την γάτα και το λουλούδι και τελικά μια μέρα συνειδητοποίησα ότι έχει αποκτήσει ένα ελληνικό λεξιλόγιο με πάνω από 200 λέξεις.
Ξέρετε κάτι, μετά από δεκαετίες μετανάστης, πολίτης δεύτερης κατηγορίας, συχνά «ύποπτος» και μερικές φορές μη ευπρόσδεκτος, αυτό το παιδί με τα κινητικά και ένα σωρό άλλα προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων και των προβλημάτων άρθρωσης, είναι από τους λίγους που έκανε αυτό ακριβώς που θα έπρεπε να κάνουν όλοι. Δεν περίμενε από εμένα να «ενσωματωθώ» άλλα προσπάθησε να με καταλάβει, προσπάθησε. Μεγάλη κουβέντα. Υπερπροσπάθησε κατανικώντας φυσικές δυσκολίες σε σημείο να μάθει δυο γλώσσες μόνο για να επικοινωνήσει μαζί μου.
Τώρα πια όταν τη βλέπω δεν βλέπω …κινητικά προβλήματα, αυτό που βλέπω είναι ένα πανέξυπνο κορίτσι, με μια καρδιά και θέληση που κάνει το πρόσωπό της να λάμπει. Με μια δίψα, περιέργεια και θέληση για μάθηση που πραγματικά ζηλεύω. Εδώ και δυο χρόνια έχει ανακαλύψει την βιβλιοθήκη μου που δυστυχώς είναι σε γλώσσες που δεν καταλαβαίνει άλλα συνεχίζει να κοιτάζει τα βιβλία, να με ρωτάει για τους τίτλους και πολλές φορές να με βάζει να της πω την ιστορία που είναι κρυμμένη στις ακαταλαβίστικες για εκείνη λέξεις. Και δεν μπορώ να σας περιγράψω την τρυφερότητα με την οποία κρατάει και ξεφυλλίζει μερικές φορές βιβλία που δεν μπορεί να διαβάσει. Όλα αυτά …με κινητικά προβλήματα.
Παρασύρθηκα με την μικρή μου φίλη αλλά για να επανέλθω, πως μπορεί ένα γονιός να δολοφονήσει το παιδί του επειδή είχε …κινητικά προβλήματα; Οτιδήποτε προβλήματα; Και ποια τιμωρία του αξίζει; Υπάρχει τιμωρία για μια τέτοια πράξη;
Και αυτά χωρίς να μιλήσω για αυτούς τους γονείς που δολοφονούν τα παιδιά τους κατ’ εξακολούθηση βασανίζοντάς τα καθημερινά, απάνθρωπα και κανιβαλιστικά. Και το 6χρονο κοριτσάκι έγινε πρωτοσέλιδο, πόσες εκατοντάδες βασανίζονται καθημερινά στη διπλανή μας πόρτα και δεν θα μάθει ποτέ κανένας τίποτα;
Ποια τιμωρία;
Εκείνη
Αυτό που θα πω τώρα θα ακουστεί κάπως, αλλά πριν με λιθοβολήσετε νοερά να το σκεφτείτε: Εδώ στην Ελλάδα (έχω την εντύπωση πως αυτό ισχύει γενικότερα στα Βαλκάνια, αλλά ας περιοριστούμε στα δικά μας) αντιμετωπίζουμε τα παιδιά λίγο… λίγο κάπως. Λίγο κάπως παράξενα, λίγο σαν τα κατοικίδια – σκυλιά ή γατιά, λίγο σαν τον καρπαζοεισπράκτορα του καφενέ, ποιος έτρωγε συνεχώς τις φάπες στις ελληνικές ταινίες; Ο Τζανετάκος δεν ήταν;
Τι εννοώ: Από τη μια έχεις κάτι πανάρχαιες νοοτροπίες που συνεχίζουν να συντηρούνται και να τροφοδοτούνται και σε περιπτώσεις ακόμα να μεγαλώνουν κιόλας και πάντα όταν σκέφτομαι το θέμα περί παιδιών και ανατροφής και συμπεριφοράς και – και – και, μου έρχεται στο νου μια κουβέντα που άκουσα κάποτε από γνωστό που μόλις είχε μάθει ότι η γυναίκα του ήταν έγκυος κι είχε αγόρι και ήρθε στο μαγαζί μας – ένα καφέ στο Πήλιο – να κεράσει/να το γιορτάσει.
Που λέτε ο τύπος είχε αράξει στην καρέκλα σταυροπόδι, με το κομπολόι στο ένα χέρι και το τσιγάρο στο άλλο, με το φρύδι σηκωμένο και λέει το θεϊκό: «Εντάξει τώρα, πώς να το κάνουμε. Το αγόρι είναι η επιβεβαίωση του άντρα».
Πολλά ήθελα να πω εκείνη την ώρα αλλά δεν είπα τίποτα, κι όχι επειδή φοβήθηκα να μην τον χάσω από πελάτη, αλλά γιατί απλούστατα δεν είχε κανένα απολύτως νόημα. Όταν ακούς πως το να αποκτήσεις αγόρι είναι η επιβεβαίωση του άντρα (δηλαδή το κορίτσι είναι η απογοήτευση του άντρα, ή η επιβεβαίωση της γυναίκας, ας μου το εξηγήσει κάποιος) καταλαβαίνεις πως το να προσπαθήσεις να εξηγήσεις το οτιδήποτε είναι παντελώς μάταιο. Δεν εξηγείται τίποτα. Και το χειρότερο είναι, πως σήμερα, πολύ περισσότερο έτσι όπως έχει καταντήσει η Ελλάδα, αυτές οι νοοτροπίες ΔΕΝ μπορούν και να αλλάξουν.
Πάμε στο άλλο τώρα: Τα κατοικίδια. Αυτό που βλέπετε ορισμένους με κατοικίδιο που το βγάζουν βόλτα με το λουράκι τους και τη σακουλίτσα στο χέρι και προσέχουν και ασχολούνται και τα σχετικά, που φροντίζουν το σκύλο τους και του συμπεριφέρονται ως μέλος της οικογένειας (όσο γίνεται τέλος πάντων), πιστέψτε με είναι …μοντέρνο, ίσως ξενόφερτο (;) και …σπάνιο. Γενικά οι Έλληνες τα κατοικίδια τα βλέπουν ως καρπαζοεισπράκτορες, ως αποδέκτη της ζοχάδας μας και της καταπίεσής μας, ως δείγμα του πόσο μάγκες είμαστε και πόσο καλά αφεντικά, πόσο «σήκω. Ξάπλωσε. Κάτσε. Κοίτα, κοίτα πώς τον έχω εκπαιδεύσει. Όρμα.»
Κάπως έτσι οι περισσότεροι Έλληνες αντιμετωπίζουν και τα παιδιά τους. Απλό. Τα παιδιά μας είναι είτε «το αγόρι είναι η επιβεβαίωση του άντρα», είτε το «ρε μικρέ, πιάσε τα τσιγάρα», «βοήθα τη μαμά (στο κορίτσι) να στρώσει τραπέζι, όχι εσύ ρε μπούφο (στο αγόρι) εσύ είσαι ΑΝΤΡΑΣ», είτε το «όσο ζεις στο σπίτι ΜΟΥ θα κάνεις ότι σου λέω ΕΓΩ», είτε «πάρε αγόρι μου την πορτοκαλαδίτσα σου» (η μάνα στον 35άρη γιο).
Από τη μία δεν μπορώ να κατηγορήσω άμεσα κι ευθέως μια νοοτροπία που έχει εξελιχθεί μέσα σε τόσα πολλά χρόνια και σε μια χώρα με την ιστορία που σέρνει πίσω της και που την ξέρετε. Είναι αναμενόμενη συμπεριφορά. Αλλά… πότε θα αλλάξει; Πώς; Ποιος θα βοηθήσει και ποιον;
Τα παιδιά δε συνοδεύονται από manual και γονιός δε γίνεσαι μόλις αποκτήσεις παιδί, αλλά γίνεσαι κάθε μέρα γιατί κάθε μέρα είναι διαφορετική.
Σε μια Ελλάδα με πολύ σοβαρά προβλήματα επιβίωσης, υποδομών, παιδείας, περίθαλψης, διαφάνειας, διαφθοράς, ΠΟΙΟΣ θα εκπαιδεύσει τους Έλληνες να γίνουν καλοί/σωστοί πολίτες, να γίνουν γονείς, να δημιουργήσουν υγιείς οικογένειες;
Όταν το να είσαι διαφορετικός στην Ελλάδα είναι… κατάρα;
Όταν το να είσαι διαφορετικός στην Ελλάδα είναι… ακριβό και δεν μπορείς να το πληρώσεις;
Ποιος θα βοηθήσει αυτούς τους ανθρώπους; Όλους αυτούς που έχουν ένα παιδί με κινητικά ή διανοητικά προβλήματα, ένα παιδί πολύ κλειστό, πολύ ζωηρό, πολύ… πολύ ο,τιδήποτε;
Γιατί το οτιδήποτε είναι πρόβλημα στην Ελλάδα.
Δυστυχώς είμαστε μια κοινωνία άρρωστη. Κάθε φορά που μαθαίνω για κάποιο παιδί που δολοφονήθηκε ή κακοποιήθηκε, είναι το μόνο που σκέφτομαι πια. Άρρωστοι. Είμαστε άρρωστοι και χρειαζόμαστε βοήθεια.
Και το πρώτο βήμα είναι να το παραδεχτούμε, αλλά και πάλι, εδώ στην Ελλάδα, ποιος θα παραδεχτεί ότι χρειάζεται βοήθεια;
