Τρίτη σχολική εβδομάδα, κι ακόμα βρισκόμαστε στην περίοδο προσαρμογής. Μαθητές, δάσκαλοι και βεβαίως οι γονείς, όλοι προσπαθούμε να συντονιστούμε και να οργανώσουμε το πρόγραμμά μας και κάπως να συνδυάσουμε ομαλά τα πάντα. Είναι αυτή η περίοδος όπου το σχολείο πρακτικά σε έχει δεμένο χειροπόδαρα και μέχρι να πιάσει ρυθμό σε κρατάει απ’ τα <χμ> και σκέφτομαι όλους τους γονείς που δουλεύουν και αναγκαστικά είναι σε άδεια μέχρι να λειτουργήσει το σχολείο σωστά, όλους αυτούς που δεν μπορούν να πάρουν άδεια αλλά έχουν τους παππούδες να βοηθήσουν, όλους αυτούς που δεν μπορούν να πάρουν άδεια αλλά δεν έχουν και παππούδες να βοηθήσουν, για να περάσει τελικά σημειωτόν η πρώτη εβδομάδα να έρθει η δεύτερη, αργά και η τρίτη, και ο γονιός να τρέχει σαν τον Φόρεστ ολόκληρο το 24ωρο.
Run, Forest, Run!
Μουδιασμένες λοιπόν οι χαρές των γονιών στα προαύλια. Θλίψη και ανείπωτες παραδοχές αδυναμίας, μισοκρυμμένες πίσω από γυαλιά ηλίου σε μακιγιαρισμένα πρόσωπα. Πρώτες μέρες φορτωμένες χθεσινό φαγητό πακεταρισμένο για κολατσιό και ελλείψεις γραμμένες σε λίστες, σκονισμένες αίθουσες γεμάτες στολίδια περαστικών παιδιών. Αμήχανα γέλια σκεπάζουν αυτά που δεν τολμούν να ειπωθούν. Ώρες που θα κυλίσουν αργόσυρτα σε σκοτεινιασμένες τάξεις, μισάνοιχτα παράθυρα μαυρισμένα από σπρέι και απ’ έξω κάγκελα. Σπασμένοι σωλήνες και βρύσες που τρέχουν ασταμάτητα νερό αυλακώνοντας το τσιμέντο.
Πρωτάκια φοβισμένα μπροστά σ’ αυτό το μεγάλο κτίριο που το λένε ΣΧΟΛΕΙΟ, όμως μοιάζει περισσότερο με ΦΥΛΑΚΗ. Ολοήμερο σχολείο που οι ίδιοι οι δάσκαλοι παραδέχονται πως είναι απλώς… «πάρκινγκ».
Σε λίγο θα μπει ο χειμώνας και οι τοίχοι θα δακρύσουν βροχή. Το κρύο θα τρυπώνει από παντού, οι μύτες θα τρέχουν ασταμάτητα, μανίκια λερωμένα, δάχτυλα ξυλιασμένα μέσα σε πάνινα παπούτσια φορεμένα πρώτα από το μεγαλύτερο αδερφό.
Τα σχολεία υπολειτουργούν κι όχι μόνο λόγω των υλικών ελλείψεων, αν και πλέον οι ελλείψεις είναι τόσο βασικές που καταντούν κατά ειρωνικό τρόπο αστείες. Δεν υπάρχουν λάμπες στις αίθουσες! Οι δάσκαλοι ζητούν από τους γονείς χαρτί υγείας. Τα σχολεία υπολειτουργούν και πια το θέμα είναι πάρα πολύ σοβαρό, γιατί τα νούμερα δε βγαίνουν. Λείπουν άνθρωποι από κει μέσα, τα παιδιά είναι πολλά, τα παιδιά είναι μικρά, τα κτίρια είναι σε μεγάλο βαθμό επικίνδυνα, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο τα παιδιά.
Όμως σε όλα αυτά τα προβλήματα δεν υπάρχει λύση γιατί υπάρχει αδιαφορία από το κράτος. Τα σχολεία στέκονται ακόμη όρθια στην Ελλάδα επειδή οι δάσκαλοι και οι επιστάτες και οι «των γενικών καθηκόντων» ξεπερνούν τον εαυτό τους κάθε μέρα για να τα καταφέρουν. Μόνο γι αυτό. Και σε αυτό οι γονείς πρέπει να σταθούν δίπλα στους δάσκαλους κι όχι να γίνονται σε κάθε ευκαιρία λαϊκοί δικαστές. Για ό,τι συμβαίνει στα σχολεία δε φταίνε οι δάσκαλοι, και οι γονείς – ξέροντας την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε σα χώρα, δεν πρέπει να έχουν παράλογες απαιτήσεις. Δεν πρέπει να εστιάζουν σε λάθος πράγματα. Δε βοηθούν πουθενά, δε λύνουν κανένα πρόβλημα!
«Είμαστε μόνοι», είπε η διευθύντρια του σχολείου μας την πρώτη μέρα. Πόσο θλιβερή διαπίστωση! «Είμαστε μόνοι. Ό,τι συμβαίνει μόνο μεταξύ μας θα μπορέσουμε να το λύσουμε. Βοήθεια δε θα έρθει από πουθενά. Πρέπει να συνεργαστούμε.»
Τι παραπάνω να προσθέσω; Μόνο σιωπή.
& Εκείνος
Κάθε φορά που γράφουμε με θέμα την εκπαίδευση νιώθω τουλάχιστον αμήχανα. Και ειδικά με την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Οι πολύ προσωπικές μου αναμνήσεις έρχονται χαμένες από την δεκαετία του ’60 κάπου εκεί με την Λόλα και το μήλο, άντε και τη θεία-Λένα το πρωί στο ραδιόφωνο. Με μπλε ποδιές και την δασκάλα να κουνάει απειλητικά τον χάρακα στη κάθε φωνούλα. Και ίσως κι αυτές ακόμα οι αναμνήσεις να είναι στρεβλωμένες στα όρια του μη πραγματικού μέσα στο πέρασμα τόσων δεκαετιών και με μια Ελλάδα που συνέχεια αλλάζει και όλα μένουν τα ίδια.
Και αυτά την ίδια στιγμή που έζησα από πολύ κοντά και πριν από χρόνια – και όχι δεκαετίες – την πρωτοβάθμια εκπαίδευση στη Φινλανδία. Και για όσους είσαστε έτοιμοι να κουνήσετε το κεφάλι και να πείτε … «φινλανδική εκπαίδευση; Τι θα μας πεις τώρα;» Παράπονα θα σας πω. Εκατοντάδες παράπονα και το έχω γράψει πολλές φορές, ΜΗΝ πιστεύετε την βιτρίνα που πουλάνε οι Φινλανδοί, η φινλανδική εκπαίδευση έχει πολλά και τεράστια προβλήματα αλλά επειδή οι πολιτικοί πολύ αρέσκονται σε αυτή την ημίπλαστη φήμη για το καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα στον κόσμο ΔΕΝ κάνουν τίποτα απολύτως, ουσιαστικά καταστρέφοντας γενιές παιδιών.
Αυτό όμως όταν δεν το συγκρίνεις με το τι συμβαίνει στην Ελλάδα τα τελευταία τουλάχιστον πενήντα χρόνια και που όλο και χειροτερεύει. Όταν μιλάς θεωρητικά για την εκπαίδευση γενικότερα. Στην Ελλάδα η εκπαίδευση και όλο το σύστημα εκπαίδευσης, πάσχει σοβαρά αλλά κι αυτό είναι πάλι μέρος του προβλήματος και δεν είναι ο σωστός τρόπος να το προσεγγίσεις γιατί η εκπαίδευση πάσχει σε ένα κράτος άρρωστο σε μια κοινωνία άρρωστη. Όταν σε ένα σχολείο δεν υπάρχουν λεφτά να αντικατασταθούν οι μισές λάμπες στις αίθουσες, υπάρχει έλλειψη ακόμα και από χαρτί υγείας στις τουαλέτες και όταν βρέχει πλημυρίζουν αίθουσες, συγγνώμη αλλά το πρόβλημα σου είναι οι εικόνες των βιβλίων της δευτέρας δημοτικού και τι θα λέει ο δάσκαλος στην ώρα των θρησκευτικών;
Και όχι καμία κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα για όλα αυτά, καμία δεν ενδιαφέρθηκε πραγματικά και έτσι που πάμε καμιά δεν θα ενδιαφερθεί. Και ξέρετε πως φαίνεται αυτό; Με κάτι τελείως άσχετο. Οι Έλληνες πολιτικοί (όλων των πλευρών) ένιωσαν δικαιωμένοι όταν αυτός ο αλητάκος ο Τράμπ είπε ότι η Ελλάδα είναι η μια από τις τρεις χώρες που πληρούν απόλυτα τις υποχρεώσεις τους προς το ΝΑΤΟ. Δηλαδή η Ελλάδα σε στιγμές απόλυτης κρίσης, με χιλιάδες ανέργους και παιδιά να λιποθυμάνε τα σχολεία συνεχίζει απλόχερα να τα καταθέτει στο σουπερμάρκετ όπλων των Αμερικάνων. Αυτά από την πρώτη φορά αριστερά. Όχι ότι θα αλλάξει τίποτα με το δεύτερη τρίτη φορά Μητσοτάκης αλλά σε ποιον λοιπόν να μιλήσεις για τις λάμπες στο τάδε δημοτικό σχολείο του Βύρωνα που έχουν καεί και είναι έτσι, καμένες και άχρηστες, εδώ και ένα χρόνο;
Δεν θέλω να σας γράψω για την εμπειρία του δικού μου του παιδιού στο δημοτικό στη Φινλανδία, που εγώ έχω χιλιάδες παράπονα κι αν δεν υπήρχε χαρτί υγείας ή καμένες λάμπες δεν ξέρω κι εγώ τι θα κάνανε οι γονείς αλλά θα σας πω κάτι άλλο που ίσως να σας βοηθήσει να καταλάβετε ποια είναι η σωστή συμπεριφορά ενός …πρωθυπουργού κράτους που μέσα στα όρια του και ναι με τους πολιτικούς και τις πολιτικές βιτρίνας, τουλάχιστον φροντίζουν να μην πάσχουν τα σχολεία από τα βασικά.
Όταν ο Βανχάνεν έγινε πρωθυπουργός είχε δυο παιδιά σε σχολική ηλικία. Ο Βανχάνεν ήταν από τους νεότερους Φινλανδούς πολιτικούς που αναρριχήθηκαν στην πρωθυπουργία και ελπίδα εκμοντερνισμού για το κέντρο και γενικότερα για την φινλανδική κεντροδεξιά (εκπροσωπούσε το κεντρώο κόμμα). Μια από τις πρώτες του κινήσεις και μόλις δυο μήνες μετά την είσοδο του στο πρωθυπουργικό γραφείο ο Βανχάνεν, σοκάροντας εμένα, ήταν να βάλει υποψηφιότητα για θέση μέλους στον τοπικό του σύλλογο γονέων και κηδεμόνων. Και το έκανε και κάθε χρόνο, όπως και το έκανε και πριν γίνει πρωθυπουργός όπως και συνέχισε να το κάνει και αφού τέλειωσε με την πρωθυπουργία. Και ξέρετε κάτι, ήταν εκεί σε κάθε συμβούλιο που γινόταν και ασχολιόταν με το χαρτί υγείας και το φαγητό που τρώνε τα παιδιά. Ο πρωθυπουργός της χώρας. Και θυμάμαι πολύ χαρακτηριστικά όταν είχε κλείσει νωρίτερα συνάντηση με την τότε Δανό πρωθυπουργό για να πάει στο συμβούλιο γονέων και κηδεμόνων μια μέρα. Αυτό ίσως να σας βοηθήσει να καταλάβετε γιατί στις φωτογραφίες που βλέπετε πολλές φορές και θαυμάζετε από φινλανδικά σχολεία, όλα είναι καθαρά και προσεγμένα σε σημείο άψογο γιατί ενδιαφέρεται όχι μόνο η πολιτεία αλλά και ο γονιός, η κοινωνία, ακόμα κι όταν αυτός ο γονιός γίνεται …πρωθυπουργός. Και ναι μεν το εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας για μένα εχει πολλά και τεράστια προβλήματα που για καθαρά πολιτικούς λόγους ποτέ δεν φτιάχνονται, τα παιδιά όμως στην καθημερινή τους σχέση με το σχολείο είναι καλά. Είναι πολύ καλά.
