- 1) Το σλόγκαν είναι γνωστό: «με αυτήν την Τουρκία θα πετύχουμε λύση;» Μα, αν ήταν η Σουηδία δίπλα μας δεν θα υπήρχε κυπριακό! Άρα, με αυτήν την Τουρκία χρειάζεται να επιδιώκουμε λύση, καθώς η γεωγραφία δεν επιτρέπει να δώσουμε τη γειτονιά μας μέσα, όπως συμβαίνει με τα αυτοκίνητα, και να πάρουμε άλλην! Αυτή η Τουρκία έχει δείξει δείγματα γραφής ότι δεν συμφωνεί με το δόγμα των κεμαλιστών ότι «το κυπριακό λύθηκε το 1974». Θυμίζω για όσους θέλουν να βλέπουν τις εξελίξεις με δύο μάτια ότι αυτή η Τουρκία εξανάγκασε σε παραίτηση τον ιστορικό ηγέτη των τ/κ Ρ. Ντενκτάς, ότι ψήφισε υπέρ σχεδίου λύσης του ΟΗΕ, ότι κατέθεσε προτάσεις στο ζήτημα της ασφάλειας στο Κρανς Μοντάνα.
- 2) Τα πιο πάνω δείχνουν μιαν κατεύθυνση, αλλά δεν λύνουν ουσιώδεις πτυχές του κυπριακού. Γι’ αυτό, είναι κλειδί η αξιοποίηση της συμμετοχής της νήσου στην ΕΕ. Ο αρχιτέκτονάς της Γ. Κρανιδιώτης εξηγεί ότι «η ευρωπαϊκή επιλογή στοχεύει κυρίως για να διευκολύνει την πολιτική λύση του κυπριακού. Η ΕΕ θα λειτουργήσει υπέρ των δύο κοινοτήτων- και της τ/κ και της ε/κ- και θα αποτελέσει εγγύηση και ασφάλεια για τη συμβίωση μεταξύ τους».
- 3) Γι’ αυτό κλειδί είναι να αξιοποιήσουμε στα ζητήματα ασφάλειας στις διαδικασίες επίλυσης τη «ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής» την οποία συμφώνησαν τα κράτη-μέλη της ΕΕ και η οποία περιλαμβάνεται στο άρθρο 42, παρ. 7 της Συνθήκης της Λισσαβώνας. Η ρήτρα αυτή δεσμεύει νομικά τα κράτη μέλη της Ένωσης «να παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους» σε άλλο κράτος μέλος – θύμα ένοπλης επιθετικότητας. Όπως σημειώνει ο καθηγητής Π. Ιωακειμίδης «η ρήτρα αυτή προτάθηκε από την Ελλάδα (από τον ίδιο τον ΠΙ, μετά από οδηγίες του τότε πρωθυπουργού Κ. Σημίτη το 2002) στη διαπραγμάτευση του Ευρωπαϊκού Συντάγματος και στη συνέχεια «πέρασε» στη Συνθήκη της Λισσαβώνας. Πρόκειται για μια πολλαπλώς σημαντική ρύθμιση στο μέτρο που συμβάλλει στη μετατροπή της Ένωσης σε «σύστημα συλλογικής ασφάλειας». Συνεπώς η Κύπρος στο δικό της επίπεδο μπορεί να την αξιοποιήσει οικοδομώντας συμμαχίες και μιλώντας με αξιόπιστη επιχειρηματολογία.
- 4) Γι’αυτό είναι κλειδί στα ζητήματα της ασφάλειας το να υπάρχει ισχυρή εποπτεία της ΕΕ και του ΟΗΕ, συνεπώς είναι κρίσιμης σημασίας να υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας στις διαδικασίας εφαρμογής της λύσης. Σημαντικές σκέψεις επ’ αυτού διατύπωσε ο ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες στον Κρανς Μοντάνα, όπως η κατάργηση των επεμβατικών δικαιωμάτων, η αποχώρηση του κατοχικού στρατού σε ρεαλιστικό χρονικό διάστημα, με «μηχανισμό εφαρμογής» χωρίς ρόλο στις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις.
- 5) Το «κόμμα των δύο κρατών» συνδέει τις κάθε φορά εξελίξεις με τη φράση ότι «η Τουρκία ενδιαφέρεται για την πλήρη κατάληψη της νήσου». Η εισβολή του 1974 έγινε μέσα σε συγκεκριμένα τοπικά και διεθνή ισοζύγια συμφερόντων. Αυτά δεν υφίστανται. Γι’ αυτό, επιπροσθέτως του πιο πάνω, η Κύπρος ως κράτος-μέλος της ΕΕ, έχει κάθε συμφέρον να στηρίζει την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας και να συγκλίνει με τις προϋποθέσεις που θέτει η Επιτροπή στις ετήσιες εκθέσεις της για την πορεία της Τουρκίας. Στην πολιτική δεν αρκεί να έχεις αμφιβολίες. Χρειάζεται να αναπτύσσεις τα εργαλεία με τα οποία μπορείς να αυξήσεις τα δικά σου ερείσματα και να επιλέγεις πολιτικές που σου δίνουν επιπρόσθετη ισχύ με ευρωπαϊκές και διεθνείς συνέργειες.
- 6) Το «κόμμα των δύο κρατών», χρησιμοποιεί τα πιο πάνω, κυρίως, για να μην πει τι πραγματικά επιδιώκει. Το «κόμμα των δύο κρατών» δεν είναι ειλικρινές. Διογκώνει υπαρκτές ανησυχίες αλλά δεν προτείνει κάτι. Διογκώνει την πολιτική της ρητορικής κατατρόπωσης του εχθρού, αλλά δεν έχει κανένα σύμμαχο διεθνώς που να συνεννοηθεί μαζί του. Το «κόμμα των δύο κρατών» δεν έχει τίποτε να πει για την ταμπακέρα: τι κάνουμε με το σημαντικό υλικό που έχει συστηματοποιήσει ο ΟΗΕ με τις εκτεταμένες συγκλίσεις των τελευταίων ετών ανάμεσα στους ηγέτες των δύο κοινοτήτων;
- 7) Το «κόμμα των δύο κρατών» δεν κατανοεί την σωρρευτική αξία της συμμετοχής μας στην ΕΕ. Αν και κρίσιμης σημασίας κεφάλαια του κυπριακού, μπορεί να αντιμετωπιστούν με αξιοποίηση της συμμετοχής μας στην ΕΕ, το «κόμμα των δύο κρατών» δεν έχει να προτείνει κάτι αξιόλογο για να κρύψει το δικό της ανομολόγητο στόχο: την προτίμηση στο σημερινό status quo! Αλλά λύση από «δύο κράτη» στην πράξη σημαίνει λύση για «μισά κράτη»…
