Οι λαοί απαιτούν από τους ηγέτες σεβασμό της αξιοπρέπειας τους και καλύτερο συντονισμό δράσεων για να αποφευχθούν τυχόν ατυχήματα, όπως το Brexit και η αναταραχή στην Ιταλία.
Η Ιταλία είναι ικανή στο να νικά τις αντιξοότητες, το κατεστημένο μπορεί να καθοδηγήσει το εκλογικό σώμα, ώστε να αποτρέψει νίκη κάποιου εξτρεμιστικού κόμματος.
Το σύνταγμα της Ιταλίας δεν επιτρέπει να γίνει δημοψήφισμα επάνω στην αποχώρηση από το ευρώ. Επομένως αυτό δεν μπορεί να γίνει. Τα νέα δεδομένα όμως μπορούν να φέρουν ραγδαίες εξελίξεις και να οδηγήσουν τα γεγονότα σε αρνητική πορεία. Δείτε την απόκλιση μεταξύ των οικονομικών επιδόσεων Γερμανίας και Ιταλίας.
Μια μέθοδος μέτρησης είναι οι ανισορροπίες στο πλαίσιο του Target 2, του συστήματος πληρωμών της ευρωζώνης. Στα τέλη Νοεμβρίου, αυτές άγγιξαν υψηλότερα επίπεδα απ’ ότι στο απόγειο της κρίσης της ευρωζώνης το 2012. Το πλεόνασμα της Γερμανίας έχει διαμορφωθεί στα 754 δισ. ευρώ, ενώ το έλλειμμα της Ιταλίας είναι στα 359 δισ. ευρώ. Ένα μέρος των ανισορροπιών έχει να κάνει με το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ο κύριος όγκος όμως οφείλεται σε αυτό που μπορεί να περιγραφεί ως σιωπηρό «bank run».
Η Ιταλία και η Γερμανία θα μπορούσαν να συγκλίνουν. Για να το καταφέρουν αυτό, η Ιταλία θα χρειαστεί να προχωρήσει σε οικονομικές μεταρρυθμίσεις για να διορθώσει το δικαστικό σύστημα και τη δημόσια διοίκηση, να μειώσει φόρους και να επενδύσει σε τεχνολογίες που θα ενισχύσουν την παραγωγικότητα.
Η Γερμανία θα χρειαστεί να εμφανίσει μεγαλύτερο δημοσιονομικό έλλειμμα. Τα κράτη της Βόρειας Ευρώπης θα αποδεχθούν μεγάλες δημοσιονομικές μεταβιβάσεις στον Νότο. Η ΕΕ θα δημιουργήσει μια ομοσπονδιακή πολιτική αρχή με εξουσίες που θα της επιτρέπουν να αυξάνει τους φόρους, προκειμένου να μεταφέρει εισόδημα από χώρες υψηλού εισοδήματος σε χώρες χαμηλού εισοδήματος. Επιπλέον η ΕΕ θα βρει έναν τρόπο για να χρηματοδοτεί επ’ αόριστον το δημόσιο και το ιδιωτικό ιταλικό χρέος. Σε αντάλλαγμα όλων αυτών η κυβέρνηση της Ιταλίας θα συνεχίσει να στηρίζει τη συμμετοχή της στο ευρώ για πάντα. Μπορεί η μεγάλη οικογένεια της Ευρώπης να πάρει και να υλοποιήσει τέτοιες αποφάσεις;
Η επιλογή του νέου Ιταλού πρωθυπουργού κ. Πάολο Τζεντιλόνι ως αντικαταστάτη του κ. Ρέντσι, δεν πρόκειται να φέρει θεαματικές αλλαγές. Η κυβέρνησή του, εξάλλου, έχει πολύ συγκεκριμένη εντολή. Επίσης, δεν βλέπω διάθεση από τη Γερμανία να διασώζει την ευρωζώνη –είτε πριν ή μετά τις εθνικές εκλογές της επόμενης χρονιάς. Το σύνταγμα της χώρας απαιτεί ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Κανένα άλλο από τα κράτη του Βορρά δεν έχει την πρόθεση να αποδεχθεί μεγάλες δημοσιονομικές μεταβιβάσεις.
Η πορεία της Ιταλίας στην Ευρωζώνη και η πιθανότητα μιας εκλογής της κ. Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία, είναι οι δύο μεγάλες απειλές για την ευρωζώνη και την ΕΕ. Αν η Ιταλία θέλει να παραμείνει στο ευρώ, χρειάζεται να στείλει σαφή προειδοποίηση στη Γερμανία και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες του βορρά, πως η ευρωζώνη βρίσκεται σε πορεία διάλυσης, εκτός κι αν υπάρξει αλλαγή συμπεριφοράς και παρθούν μέτρα που θα δίνουν ώθηση στην ανάπτυξη και στην απασχόληση.
