Είχα τη τιμή στο ξεκίνημα μου να γνωρίσω μορφές της ελληνικής δημοσιογραφίας που και μόνο η παρουσία μου στο ίδιο χώρο και να τους ακούω να συνομιλούν, ήταν ένα πανεπιστήμιο από μόνο του. Μιλάω για μορφές επιπέδου Χρυσοστομίδη, – η ανάμνηση του συγκεκριμένου και οι κουβέντες μας είναι πάντα ζωντανή μέσα μου και τον θεωρώ σαράντα χρόνια μετά, πνευματικό μου πατέρα – Βλάχου, Σαραντάκου, Βασιλείου, Σπυρόπουλου, Παπαϊωάννου, Ρουμελιώτη, Κομίνη. Και υπάρχουν δεκάδες ακόμα που το πιθανότερο είναι ότι θα τους θυμηθώ αύριο και θα βλαστημήσω που ξέχασα να τους μνημονεύσω.
Αυτοί οι άνθρωποι έστησαν τα θεμέλια όχι απλά για τον τρόπο που γράφω, αναλύω ή εκφράζομαι, αλλά κυρίως στο πως αντιλαμβάνομαι την αρθρογραφία και τη δημοσιογραφία. Στη συνέχεια γνώρισα πολλούς ακόμα, ειδικά εκτός Ελλάδος με κάποιους από αυτούς να έχουν αφήσει ιστορία σε διεθνή δημοσιογραφικά πρακτορεία. Κανένας όμως δεν έφτανε αυτούς του πρώτους. Τώρα κάποιους από αυτούς, ειδικά οι παλαιότεροι και οι συνομήλικοι μου, ίσως και να τους θυμούνται.
Και βέβαια μιλάμε για μια εποχή που δεν υπήρχαν κομπιούτερ και copy-paste, ελληνικότερα «αντιγραφή-επικόλληση» – με ό,τι σημαίνει αυτό – υπήρχε ένα μυαλό με απεριόριστες γνώσεις, διάβασμα και έρευνα. Έμπαινες στην εφημερίδα κάποια στιγμή γύρω στις εννέα με δέκα το πρωί και έβγαινες μετά τις έντεκα όταν τα γραπτά από τους διορθωτές είχαν πάρει το δρόμο τους για τους τσίγκους. Φαντάζομαι σας φαίνονται κινέζικα όλα αυτά και το πιθανότερο είναι ότι δεν ξέρετε καν για τα κίτρινα χαρτιά που έγραφαν οι δημοσιογράφοι, για τις παλιές γραφομηχανές που κάθε τόσο χρειαζόντουσαν καινούργια ταινία και τα γράμματα που κολλάγαν από τη χρήση.
Όλα αυτά μου έχουν λείψει πολύ, αλλά αυτό που μου έχει λείψει περισσότερο από όλα ήταν τα βράδια. Μόλις σουρούπωνε και τα κείμενα είχαν φύγει για διόρθωση, όλοι μαζί από το πολιτικό πηγαίναμε για …κανένα ουζάκι σε κοντινό ουζερί. Πριν από τέσσερεις δεκαετίες, εκεί γύρω από την Ομόνοια, που ήταν και όλες οι εφημερίδες, υπήρχαν δεκάδες ουζερί και κουτούκια με μια βασική αποστολή να ταΐζουν και να ξεδιψούν δημοσιογράφους. Και μέσα σε τέτοια κουτούκια και ουζερί με μυρωδιές ούζου και τηγανιάς ανάμεσα σε μια ομίχλη καπνών τσιγάρων και τηγανίλας, εγώ σπούδασα δημοσιογραφία. Από το Κυπριακό μέχρι την Κούβα και από τον Καραμανλή μέχρι τον Καποδίστρια όλα εκεί αναλυόντουσαν. Και αν μάλιστα τα ονόματα που ανέφερα σας φαίνονται γνώριμα, τότε ξέρετε ότι στις συζητήσεις, αν και από την ίδια εφημερίδα, συμμετείχαν ανεξαιρέτως όλες οι πλευρές.
Εκεί κάπου ήθελα να φτάσω, στο …όλες οι πλευρές. Σε αυτά τα βράδια συμμετείχαν οι πάντες και από ό,τι φαντάζεστε σε εφημερίδες με πανελλαδική εμβέλεια, τουλάχιστον τότε, φρόντιζαν να υπάρχουν όλες οι απόψεις, ήταν θέμα αρχής. Έτσι όταν μιλούσαν για το Κυπριακό άκουγες όλες τις πλευρές, από δεξιά μέχρι αριστερά. Αλλά χωρίς κομματικές παρωπίδες. Φυσικά και υπήρχαν κομματικές συμπάθειες αλλά όλοι ένιωθαν το βάρος του λειτουργήματος που εξασκούσαν, φυσικά εξέφραζαν πολιτικές απόψεις και φυσικά οι προσωπικές τους απόψεις επηρέαζαν τις αναλύσεις τους. Αλλά δεν ήταν ποτέ στρατευμένες με το ένα η με το άλλο κόμμα, ή τα συμφέροντα – ή καλύτερα τα μικροσυμφέροντα – του κόμματος.
Θυμηθείτε τη γιγάντια Ελένη Βλάχου και που παρενθετικά ήταν και ο πρώτος πραγματικός μου εργοδότης που με πλήρωσε για γραπτό μου. Δεν σας γράφω το ποσόν γιατί θα βάλετε τα γέλια σε σύγκριση ακόμα και της σημερινής κατάστασης. Η κόρη του μεγάλου Γεωργίου Βλάχου ήταν μια συνειδητή και σε ιδεολογικό βάθος δεξιά. Οι θέσεις της ήταν ξεκάθαρες και η αρθρογραφία της – ιδιαίτερα στη περίοδο του ψυχρού πολέμου – πεντακάθαρη δεξιά. Όταν έγινε η προδοσία της 21ης Απριλίου η Ελένη Βλάχου ήταν η μεγαλοεκδότρια της ναυαρχίδας των ελληνικών δεξιών εφημερίδων, της «Καθημερινής» της «Μεσημβρινής» και των περιοδικών «Εκλογή» και «Εικόνες». Περιοδικά και εφημερίδες που πολλοί «αριστεροί» είχαν βρει καταφύγιο μιας και για την Ελένη Βλάχου η δημοσιογραφία και η ενημέρωση δεν είχαν κομματικό χρώμα. Εκείνη λοιπόν την ημέρα του Απρίλη του 67, η Ελένη Βλάχου ξέρετε τι έκανε; Τα έκλεισε όλα αρνούμενη να λογοκριθεί και να συνεργαστεί με τους προδότες της δημοκρατίας.
Ξέρετε τι πλήγμα ήταν αυτό για τους φασίστες της χούντας που ήθελαν να έχουν και «δημοκρατικό» προφίλ, περιμένοντας από τη «δεξιά» Βλάχου τουλάχιστον να τους ανεχτεί; Και κανένας δεν μπορεί να φανταστεί τις πιέσεις που δέχτηκε για να πάρει πίσω την απόφαση της. Αλλά η Βλάχου μπορεί να ήταν δεξιά αλλά πάνω από όλα ήταν δημοκράτης. Και είχε απόλυτη επίγνωση της ευθύνης, του να είσαι ιδιοκτήτης και συνεργάτης ενός μέσου επικοινωνίας, ειδικά της εμβελείας που είχε τότε η Καθημερινή.
Παρόλα αυτά η Ελένη Βλάχου έχει μείνει σε πολλούς – και ειδικά στις νεότερες γενιές που δεν ξέρουν – συνδεδεμένη με την εκλογή της σαν βουλευτής επικρατείας της ΝΔ. Πενήντα χρόνια δημοσιογραφίας και ειδικά στο χρονογράφημα, συμμετοχή στον αντιδικτατορικό αγώνα με τον τρόπο της, επτά χρόνια αυτοεξορίας και πέντε καταπληκτικά βιβλία, μέσα σε μια βουλευτική θητεία πήραν χρώμα κομματικό και στέρησαν από πολλούς την εμπειρία ανάγνωσης των γραπτών της.
Πριν από μερικές εβδομάδες κυριολεκτικά «άναψα» όταν σε διαδικτυακή συζήτηση κάποιος είπε «μα η Βλάχου δεν ήταν αυτή η δεξιά που συνεργάστηκε με τους Γερμανούς και τη δικτατορία;» Και μετά από όσα έγραψα πήρα την αφοπλιστική απάντηση, «δεν τα ήξερα όλα αυτά, εγώ απλά κάτι διάβασα στο διαδίκτυο.»
Παρεμπιπτόντως και για τους μη γνωρίζοντες μια από τις πρώτες δουλείες της Ελένης Βλάχου για την Καθημερινή που τότε διεύθυνε ο πατέρας της ο Γεώργιος, ήταν οι αθλητικές ανταποκρίσεις από την Ολυμπιάδα του Βερολίνου το 1936 και που είχε συναντήσει τους Χίτλερ, Γκέμπελς και Γκαίριγκ. Πείτε μου έστω και ένα δημοσιογράφο, δεξιό η αριστερό που δεν θα ήθελε ακόμα και τώρα είναι στη θέση της. Φαντάζομαι η άγνοια για την Ελένη Βλάχου σε συνδυασμό με τις τότε ανταποκρίσεις της την έκαναν για κάποιους ανόητους του διαδικτύου, συνεργάτιδα των γερμανών.
Για να ξεκαθαρίσουμε κάτι, δεν θεοποιώ την Ελένη Βλάχου – για να μην αρχίσουν πάλι οι ταμπέλες – και φυσικά και για κανένα λόγο δεν ήταν αγία, αλλά η συμμετοχή της στη χρυσή περίοδο της ελληνικής δημοσιογραφίας είναι αναμφισβήτητη. Αλλά ας επιστρέψουμε στην τελευταία επιλογή της Ελένης Βλάχου. Γι όσους από εμάς γνωρίσαμε τη Βλάχου ξέρουμε ότι ακόμα και μέσα στη ΝΔ υπήρξε βαθιά δημοκράτης πάνω από όλα τα κομματικά και τα συμφέροντα που υπήρχαν στην εποχή της. Η άποψη της για κάποιον, που υπηρέτησε μάλιστα και από προεδρική καρέκλα το κόμμα, πνευματικός πατέρας του σημερινού πρόεδρου της ΝΔ με χόμπι τις γέφυρες, ήταν γνωστή για τους παροικούντες την Καθημερινή Ιερουσαλήμ. Σε κάποια ξεσπάσματα της δεν τον αποκάλεσε απλά εχθρό της ΝΔ αλλά εχθρό της δημοκρατίας και σας βεβαιώνω ότι είχε πολύ πλούσιο λεξιλόγιο. Αλλά δυστυχώς αυτή η τελευταία της επιλογή έβαλε μια μεγάλη ετικέτα και κομματικοποίησε όλο της το έργο.
Έτσι επιστρέφουμε τώρα στον Σταύρο Θεοδωράκη. Δεν τον ξέρω και παραδέχομαι ότι λίγα ξέρω από τη δουλειά του, από όσα έχω ακούσει από συναδέλφους και φίλους εθεωρείτο (προσοχή στον αόριστο) ένας κάλος δημοσιογράφος περά από κομματικές δεσμεύσεις και οικονομικά πάρε-δώσε. Ξαφνικά και μέσα σε ώρες όλοι μας διαβάσαμε για τη σχέση του με το ΠΑΣΟΚ, με τους 58, για δείπνα και πρωινά. Και επαναλαμβάνω, χωρίς να ξέρω τον άνθρωπο ένιωσα μια πικρή γεύση, άλλο ένα αρπακτικό στο σώμα του αργοπεθαίνοντας ΠΑΣΟΚ, έτοιμο να αρπάξει ότι απομένει από τον κύριο αντιπρόεδρο.
Από ό,τι έχω καταλάβει ο Θεοδωράκης έχει μια μακροχρόνια και πετυχημένη καριέρα, αλλά τώρα ποιος μου λέει ότι οι αποκαλύψεις του ήταν αθώες και όχι το ποτάμι που κάποια στιγμή θα τον έκανε αρχηγό κόμματος στη θέση ενός άλλου κόμματος; Ποιος μου λέει ότι οι πηγές του δεν ήταν στρατηγικά επιλεγμένες και κομματικά κατευθυνόμενες εν γνώση του; Άραγε καταλαβαίνει ο κύριος Θεοδωράκης, ότι με αυτή του τη κίνηση αναιρεί και δημιουργεί αμφιβολίες για όλο το μέχρι τώρα έργο του; Και με κρίσιμες αμφιβολίες για το παρελθόν του, πώς να εμπιστευτείς το μέλλον του με την ψήφο σου;
Και για να αλλάξουμε λίγο θέμα, πάμε σε θέμα εμπιστοσύνης. Όπως και οι περισσότεροι από εσάς έτσι κι εγώ διάβασα για τον Κρητικό υποψήφιο της συμμορίας της Χρυσής Αυγής, για το χαιρετισμό του και τις δικαιολογίες που ακολούθησαν. Και αηδίασα. Η απόλυτη σχιζοφρένεια.
Βρε τα ανθρωπάρια, έχουν το θράσος να χαιρετάνε ναζιστικά στη Κρήτη; Και δεν βρέθηκε κανένας βρακοφόρος να τους κόψει αυτό το μικρό πραγματάκι που κρέμεται άχρηστο μπροστά τους; Και επειδή στη περίπτωση τους το θράσος πάει παρέα με τη δειλία φρόντισαν μετά να το δικαιολογήσουν σαν …χαιρετισμό. Κάτι σαν «γεια χαρά Χίτλερ!»
Και εκεί που έψαχνα κάτι να μου κάνει παρέα χτες το βράδυ όταν έγραφα το καθημερινό μου άρθρο, έπεσα και πάνω στον αρχή-παρασιτο και αρχή-θρασυδειλο των παρασίτων, Παναγιώταρο να συνεντευξιάζεται. Δεν υπήρχε τίποτα αστείο σε αυτά που έλεγε. Ένα ανόητο ανθρωπάκι με εμφανή μονοψήφιο δείκτη νοημοσύνης που σίγουρα χρειάζεται ψυχιατρική βοήθεια, έδινε μαθήματα ιστορίας και ηθικής.
«Όπως οι ΜΚΟ δίνουν βοήθεια μόνο στους παράνομους μετανάστες (για τα παράσιτα της ΧΑ όλοι οι μετανάστες είναι παράνομοι), έτσι κι εμείς δίνουμε βοήθεια μόνο σε έλληνες που είναι και οι ψηφοφόροι μας.» «Στις εκλογές θα αποδειχτεί ότι όλα τα γκάλοπ λένε ψέματα, είναι εκατομμύρια οι ψηφοφόροι μας.» Πόσοι ρε λουλού; Δέκα εκατομμύρια, έντεκα; «Δεν ήταν χιτλερικός χαιρετισμός, ήταν απλά χαιρετισμός.» κάτι σαν, γεια χαρά ρε Αδόλφε! «Εμείς δεν ζητάμε να είναι μέλη του κόμματος για να βοηθήσουμε, απλά να μας δείξουν ταυτότητα.» Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο και ταυτότητα και διαβατήριο έχει, θα τον βοηθούσατε;
Και αυτά είναι απλά μερικά από αυτά που θυμάμαι από τις υποκριτικές ανοησίες που πετάξανε και τις αλήθειες που τους ξέφυγαν. Αλλά και πάλι εγώ θα εμείνω. Καλά αυτοί είχαν το θράσος να πάνε στη Κρήτη και να χαιρετάνε ναζιστικά, μα κανένας βρακοφόρος δεν βρέθηκε να τους κόψει το χέρι; Κανένας Κρητικός δεν βρέθηκε να του ανάψουν τα αίματα;
Α και ένα ιστορικό κουίζ, μόνο για μελή της ΧΑ. Μετά από ένα διάστημα, ο Χίτλερ ο ίδιος και με την προσωπική του παρουσία διέλυσε τα τάγματα ασφάλειας με όλους τους αρχηγούς τους να εκτελούνται με …χορδές πιάνου. Ποια ήταν η πιο συνηθισμένη κατηγορία για την εκτέλεση; Οι νικητές κερδίζουν έναν δονητή!
Τέλος και επειδή είναι και σημαντικό και συνδεδεμένο με τα ανωτέρω παράσιτα. Στην Ουκρανία αυτή τη στιγμή το νέο-ναζιστικο κόμμα με ανάλογες ιδέες περί ξένων της ΧΑ βρίσκεται στη κυβέρνηση και τα τάγματα ασφάλειας τους έχουν ήδη αρχίσει τις εκκαθαρίσεις στους δρόμους και τις συνοικίες. Στην Ουκρανία βρίσκονται 150,000 έλληνες και αρκετές εκατοντάδες Έλληνες επιχειρηματίες που η ζωή τους βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο. Αλλά ακούω ήδη την απάντηση των εθνοπροστατών της ΧΑ που μιλάνε για την ελληνική αυτοκρατορία και πολιτισμό από δύση μέχρι Αφγανιστάν, «απόγονοι κομουνιστών θα είναι, άρα……………………………
Είδατε πόσα πήρε το ποτάμι σήμερα, αλλά και πόσα άφησε; Πήρε υπολήψεις και άφησε βούρκους.
*********************************************************************
Για μια ακόμα φορά, παρέα στο άρθρο μου κάνει ένα πολύ έξυπνο και πολύ ρεαλιστικό στην ουσία του, σκίτσο του Θάνου Ραφτόπουλου.
*********************************************************************
Όταν σου λένε για το τσεκούρι δεν χρειάζεται να σφυρίζεις αδιάφορα. Και να λες κι όλας ότι αποδείξεις από το παρελθόν αναδεικνύουν την ενοχή και το χαρακτήρα της ΧΑ, γιατί κάτι τέτοια είναι δίκοπο …τσεκούρι.
*********************************************************************
Καψή, έτσι που έχεις κάψει την διαφάνεια, καμένο και θολό σε βλέπω. Εσύ προς Παν-τέλος οδηγείσαι και δεν θέλεις να το παραδεχτείς.
*********************************************************************
Αντωνάκη, τι κάνουμε; Τα παιδιά, η οικογένεια; Όλοι καλά; Άντε, σύντομα θα έχεις όλο το χρόνο να βρίσκεσαι κοντά τους. Ξέρεις όπως τότε, τον πολιτικό χειμώνα.
*********************************************************************
Α, και που είσαι Αντωνάκη, που ξέρεις, μπορεί να σε προσλάβει ο Άδωνις και να πουλάτε βιβλία μαζί με τον Πλεύρη μπαμπά και να κάνετε και πολιτικές αναλύσεις!
*********************************************************************
Δεν υπάρχει κανένας κάλος γιατρός να ράψει το στόμα του Άδωνι;
*********************************************************************
Στη φωτογραφία η αείμνηστη Ελένη Βλάχου. Συμπτωματικά πριν από μια δεκαετία ο γιος της διορίστηκε πρέσβης της Ελλάδας στη Φιλανδία. Μια πολύ ευχάριστη συνάντηση με πολλές αναμνήσεις για μένα.
