γράφει ο Δημήτρης Κοντογιάννης.
Μπορεί το ημερολόγιο να γράφει 20 Αυγούστου, αλλά όλοι νιώθουμε σαν να είναι Πρωταπριλιά. Ακόμα και ο πιο φανατικός οπαδός του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να αρνηθεί την πραγματικότητα: αυστηρότατη λιτότητα μέχρι το 2024, πρόβλημα με το χρέος για άλλα 40 χρόνια, όλη η δημόσια περιουσία ενέχυρο για έναν αιώνα στο υπερταμείο. Αλλά με κάποιον τρόπο πρέπει να πειστούμε ότι δεν είναι μνημόνιο. Γίνεται; Γίνεται!
Με αρκετή προπαγάνδα και ένα σωστό αφήγημα ο άνθρωπος μπορεί να πιστέψει τα πάντα. Δεν έχει σημασία πόσο έξυπνος ή πόσο σπουδαγμένος είναι κάποιος· όλοι μπορούμε να πιστέψουμε και πιθανότατα στο παρελθόν πιστέψαμε κάποιο μύθο που για τους υπόλοιπους φαίνεται εντελώς παράλογος.
Δεν μιλάω φυσικά για μύθους όπως ο οροσκόπος και οι ημερήσιες αστρολογικές προβλέψεις που δημοσιεύονται στις εφημερίδες. Αυτά είναι σε έναν βαθμό ακίνδυνα πράγματα: δεν πρόκειται να αλλάξουν την πολιτική σου ιδεολογία, ούτε το τι πρόκειται να ψηφίσεις, ούτε το πώς αντιμετωπίζεις τους υπόλοιπους ανθρώπους γύρω σου. Το να πιστέψεις ότι «είναι κακή ημέρα για νέους έρωτες για τους Κριούς» δεν υποκινεί ρατσιστική βία ούτε συγκαλύπτει εθνοκαθάρσεις.
Ακούγονται οι εθνοκαθάρσεις κάτι βαρύ; Σίγουρα. Άλλος μύθος το ψεματάκι του Τσίπρα για την οικονομία και άλλος το να πιστεύουν δεκάδες εκατομμύρια Τούρκοι ότι ποτέ δεν έσφαξαν τους Πόντιους και τους Αρμένιους επειδή τους πείθει η κυβερνητική προπαγάνδα. Κάπου όμως ανάμεσα στους μύθους όπως αυτοί των Τούρκων για τις γενοκτονίες ή των Σκοπιανών για μεγαλέξανδρους και σε αυτούς για «οικονομικές δυσκολίες στους Τοξότες», υπάρχει και μία ενδιάμεση, αρκετά γραφική περιοχή που έχει όμως πραγματικό αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή μας. Αυτή της εξόδου από τα μνημόνια.
Παράδειγμα τέτοιου γραφικού, υπαρκτού, πιστευτού μύθου με πραγματικές επιπτώσεις στη ζωή μας είναι οι ψεκασμοί. Πόσοι διάλεξαν να ψηφίσουν κάποια συγκεκριμένα κόμματα επειδή θεωρούν ότι κάποια σκοτεινά κέντρα εξουσίας μας ψεκάζουν, παρόλο που δεν υπάρχει καμία επιστημονική ή λογική απόδειξη για αυτό; Πολλοί. Είναι όμως οι δήθεν ψεκασμοί στην ίδια κατηγορία με την έξοδο από τα μνημόνια; Πιθανότατα όχι, γιατί τους ψεκασμους τους πιστεύει μεγάλη μερίδα του κόσμου –αν θυμάμαι καλά σε μία δημοσκόπηση άγγιζε το 10%- ενώ την καθαρή έξοδο από τα μνημόνια την πιστεύουν σαφώς λιγότεροι, ανεξάρτητα από το πόσοι την ευαγγελίζονται.
Ούτε όμως βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τα 600 δισεκατομμύρια του Σώρρα. Σαφώς για να πιστέψεις στην καθαρή έξοδο από τα μνημόνια πρέπει να είσαι από αυτούς που δεν καταλαβαίνουν τι σχέση έχει το εκατομμύριο με το δισεκατομμύριο, όπως προφανώς συμβαίνει και με την πλειονότητα όσων πίστεψαν στα 600 δις του Σώρρα. Αρκεί να θυμηθούμε με πόση ευκολία άλλαζαν δύο και τρεις φορές μέσα σε μία ημέρα τα δισεκατομμύρια κόστους αναβάθμισης των F-16 από τις ΗΠΑ για να καταλάβουμε ότι ούτε οι πολιτικοί μας έχουν σωστή αντίληψη των χρημάτων, άρα και οι προσδοκίες μας από τους ψηφοφόρους τους θα πρέπει να είναι εξίσου χαμηλές. Όπως και να το κάνουμε όμως, αυτοί που πίστεψαν στα 600 δις του Σώρρα ήταν σαφώς λιγότεροι από τους δυστυχείς που πιστεύουν στην καθαρή έξοδο από τα μνημόνια.
Ίσως ο μύθος που είναι πιο κοντά σε αυτόν της καθαρής εξόδου είναι εκείνος για την αποφυγή των εμβολίων στα παιδιά λόγω των παρενεργειών τους. Οι αποδείξεις για το πόσο καλό κάνει το να ακολουθείς ακριβώς ό,τι λένε οι γιατροί και το ΕΣΥ στο θέμα των εμβολίων είναι απλά καταιγιστικές. Το δε κέρδος που εισπράττουμε ο καθένας ξεχωριστά αλλά και η κοινωνία στο σύνολό της από τους σωστούς εμβολιασμούς είναι γιγαντιαίο. Η αλήθεια όμως είναι ότι όπως κάθε φαρμακευτικό προϊόν, έτσι και τα εμβόλια έχουν αντενδείξεις και παρενέργειες. Σε αυτές τις παρενέργειες πολλοί βασίζονται για να φτιάξουν μύθους σχετικά με το αν οι εμβολιασμοί είναι απαραίτητοι ή αν είναι απλά κόλπο των φαρμακοβιομηχανιών για να πλουτίζουν.
Σε ένα τέτοιο επίπεδο κατατάσσονται και όσοι πιστεύουν το αφήγημα της καθαρής εξόδου: οι αποδείξεις για το αντίθετο είναι ξεκάθαρες και –θα έπρεπε να είναι- αποστομωτικές. Παρόλα αυτά, όντως κερδίζουμε θεωρητικά μια μικρή ελευθερία στις επιλογές που θα κάνουμε ως κράτος στην οικονομία. Πρακτικά όλες μας οι κινήσεις υπαγορεύονται και ελέγχονται αυστηρά από τους δανειστές μας –γιατί παραμένουμε δανεισμένοι, δεν έχουμε ξεχρεώσει κανέναν!- αλλά σε θεωρητικό επίπεδο υπάρχει και αυτή η ελευθερία. Όπως λοιπόν κάποιοι βασίζονται στις παρενέργειες των φαρμάκων για να πουλήσουν μύθους σχετικά με τους εμβολιασμούς, έτσι και η κυβέρνησή μας βασίζεται στην ημερομηνία λήξης μιας συμφωνίας για να πουλήσει μύθους σχετικά με καθαρές εξόδους από άλλες συμφωνίες.
Προσέξτε ποιο είναι το σωστό ρήμα δίπλα από τους μύθους: «πουλάω». Γιατί όλοι αυτοί οι μύθοι δεν δημιουργούνται για να περάσει η ώρα, αλλά γιατί κάποιος έχει κέρδος από την δημιουργία τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι προεκλογικές ομιλίες του Ντόναλντ Τραμπ που έλεγε ότι μπορεί να μη συμφωνεί με όσους δεν κάνουν εμβόλια, αλλά ίσως είναι καλό να μοιραστούν οι δόσεις γιατί είναι πολύ μεγάλες μέσα σε τεράστιες σύριγγες και τα παιδάκια είναι πολύ μικρά για τόσο μεγάλες σύριγγες –ναι, δεν σας κάνω πλάκα, υπάρχει και βίντεο με την ομιλία του.
Έχουμε όμως και εδώ κόσμο πρόθυμο να αγοράσει μύθους και πολιτικούς ικανούς και πρόθυμους να τους πουλήσουν. Έξοδος από το ευρώ; Παράλληλο νόμισμα; Έξοδος από το Σένγκεν, την ΕΕ και το ΝΑΤΟ; Πόλεμος με την Τουρκία; Στήριξη της Παλαιστίνης κόντρα στο Ισραήλ; Στήριξη του Ισραήλ κόντρα στην Παλαιστίνη; Υπερφρεγάτες και διαστημικές υπηρεσίες; Όλα αυτά έχουν πουληθεί κατά καιρούς από την παρούσα κυβέρνηση και τους υποστηρικτές της και όλα αυτά βρήκαν πρόθυμους αγοραστές. Όχι, προφανώς όλοι αυτοί οι μύθοι δεν είναι ίδιοι σε επίπεδο ή σε σοβαρότητα (για παράδειγμα υπάρχουν άτομα που όντως αντιλαμβάνονται τις βαρύτατες αρνητικές επιπτώσεις από την έξοδο από το ευρώ και έχουν κανονικά και όχι φαντασιακά αντεπιχειρήματα), αλλά όλα ήταν μύθοι που πουλήθηκαν από τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και αγοράστηκαν από κόσμο.
Σε αριθμό ατόμων λοιπόν ο μύθος της καθαρής εξόδου συγκρίνεται με αυτόν των προβλημάτων από τους εμβολιασμούς. Σε είδος όμως υποκειμενικά μου μοιάζει πιο πολύ με τον μεγαλύτερο μύθο της τελευταίας δεκαετίας, εκείνου ότι το «ΟΧΙ» έγινε «ΝΑΙ».
Το όχι στο δημοψήφισμα ήταν ξεκάθαρο και εφαρμόστηκε: δεν αποδεχτήκαμε το πακέτο Γιούνκερ. Δεν υπάρχει τίποτε το συμβολικό σε ένα δημοψήφισμα, αλλά αγοράστηκε πολύ ο μύθος του συμβολικού δημοψηφίσματος. Δεν υπήρχε κανένα αντίκρυσμα στο ναι, αφού η πρόταση Γιούνκερ είχε ήδη αποσυρθεί, αλλά αγοράστηκε ο μύθος της αντίστασης στην πρόταση Γιούνκερ. Δεν υπήρχε περίπτωση εξόδου από την ΕΕ ή το Ευρώ, αλλά και αυτός ο μύθος πουλήθηκε και αγοράστηκε από όλα σχεδόν τα κόμματα ανεξάρτητα από το τι υποστήριξαν. Δεν έγινε ποτέ το «ΟΧΙ» «ΝΑΙ», αφού ποτέ δεν αποδεχτήκαμε την πρόταση Γιούνκερ, αλλά de facto καταλήξαμε σε κάτι εκατοντάδες –χωρίς υπερβολή- φορές χειρότερο για τη χώρα μας.
Και όμως, σχεδόν όλη η Ελλάδα πιστεύει ότι το «ΟΧΙ» έγινε «ΝΑΙ». Γιατί δεν ακούμε αυτό που λέγεται, αλλά αυτό που θέλουμε να ακούσουμε. Γίνεται άρνηση μιας συμφωνίας; Εμείς ακούμε άρνηση κάθε συμφωνίας. Τρία χρόνια μετά, γίνεται έξοδος από μία συμφωνία; Εμείς ακούμε έξοδο από κάθε συμφωνία. Όταν υπάρχουν διεθνείς συμφωνίες και συμβόλαια, δεν υπάρχει κανένας μύθος, τίποτα το συμβολικό και κανένα αφήγημα. Υπάρχει μόνο το γραπτό που πρέπει να τηρηθεί και το γραπτό είναι ξεκάθαρο: όποια κυβέρνηση και να έρθει, όσο και αν αλλάξει το κλίμα στην Ελλάδα, όσο και αν ανακάμψει η οικονομία, υπάρχουν συμφωνίες της χώρας –στο εξωτερικό κάποιες τις λένε και «μνημόνια συνεργασίας», ίσως να τις έχουμε ακουστά- οι οποίες θα παραμείνουν σε ισχύ για πολλά χρόνια ακόμα.
Σκεφτείτε μόνο το εξής: όλοι όσοι διαβάζετε σήμερα αυτό το άρθρο, ακόμα και ο νεότερος από εμάς, θα έχει πεθάνει προτού τερματιστούν χρονικά αυτές οι συμφωνίες, σχεδόν σε έναν αιώνα από τώρα. Και αυτό δεν είναι μύθος.
