Η ουσία είναι πως κάθε χρόνο γίνεται όλο και πιο έντονο το συναίσθημα της καλοκαιρινής απελπισίας, τα μπάνια και οι κεφτέδες στα τάπερ, οι ηλιοθεραπείες, τα κοκτέιλ ξεμακραίνουν όλο και περισσότερο από το μυαλό μας ως αναμνήσεις (ή και σκέψεις), ενώ αυτό που μας μένει είναι ο εφιάλτης του καύσωνα στην καρδιά του τσιμέντου, η απομόνωση στο κουτί διαμέρισμα με κλειστά παντζούρια και παράθυρα για να διατηρήσουμε τη δροσιά κρατήσουμε την κάψα έξω (αλήθεια, έχετε μείνει ποτέ επί μέρες κλεισμένοι μέσα στο σπίτι με κλειστά παντζούρια και παράθυρα; Είναι τόσο έντονη η απομόνωση από τον έξω κόσμο που εγώ τουλάχιστον δεν το αντέχω και δεν το κάνω.)
Το πώς περνάνε οι μέρες του καύσωνα βέβαια, αφήστε το καλύτερα, αλλά όσο πλησιάζει το καλοκαίρι κάθε χρόνο με τσακώνω να κάνω πλάνα επιβίωσης, με λίστα από επιτραπέζια, παζλ, βιβλία, σταυρόλεξα, χ και ψ πράγματα που πρέπει να προμηθευτούμε για να περάσουμε τις ατέλειωτες ώρες μέσα στους τέσσερεις τοίχους, μαζί με το πλάνο μετακίνησης: Αν θέλετε να πάτε στην παιδική χαρά καλά μου παιδάκια, θα ξυπνάτε ώρες σχολείου. Μέχρι τις 8 θα έχουμε πάει στην παιδική χαρά, 9 το πολύ 9 και μισή θα έχουμε γυρίσει στην τρύπα μας σπίτι. Αν πρέπει να βγούμε για ψώνια, τότε δε θα πάμε στην παιδική χαρά, και τα δυο μαζί δε γίνονται. Για όλα τα υπόλοιπα, λίγο περπάτημα να κυκλοφορήσει το αίμα, λίγο καθαρός (γκουχ) αέρας, μετά τις 8 το βράδυ.
Και κάπως έτσι μετράμε σαν τους φυλακισμένους τις 90 μέρες του καλοκαιριού.
Παράλληλα όμως με τα παραπάνω, ακολουθούν και οι υπόλοιπες σκέψεις που έχουν γίνει δυστυχώς κανόνας των ελληνικών καλοκαιριών: Οι φωτιές.
Πού θα καούμε φέτος;
Η σωστή ερώτηση θα ήταν: Πού απέμεινε τόπος άκαφτος για να καεί;
Νομίζω ότι το έχω αναφέρει ξανά, όμως σε γενικές γραμμές εδώ στην πρωτεύουσα είμαστε παραπάνω τυχεροί από τους κατοίκους άλλων μεγάλων πόλεων. Και ξέρω ότι ακούγεται πολύ παράξενο και ξέρω ότι κάποιοι δεν θα το πιστέψετε, όμως θα συνεχίσω να το λέω: Η Αθήνα έχει πολύ περισσότερο πράσινο από τη Θεσσαλονίκη, πολύ καθαρότερο αέρα, πολύ περισσότερο αέρα να ανασάνεις γενικότερα, μέσα στην πόλη.
Αυτά είναι λιγάκι κουλό να τα ακούει κανείς γιατί τυπικά ο αέρας των πόλεων μόνο καθαρός και υγειινός δεν είναι, όμως να που αυτός ο αέρας μας έμεινε για να ανασάνουμε.
Το ξέρετε ότι στα λεκανοπέδια είναι πολύ συχνό φαινόμενο η θερμοκρασιακή αναστροφή; Δε θα σας ζαλίσω πολύ: Μετά τη δύση του ήλιου, το έδαφος ψύχεται (κανόνας).
Όμως όσο απομακρυνόμαστε από το έδαφος, η ψύξη του αέρα γίνεται με πολύ πιο αργό ρυθμό (ή και καθόλου, αν συντρέχουν και άλλοι παράγοντες όπως η έλλειψη ανέμων).
Τα πιο θερμά λοιπόν αέρια στρώματα πάνω από τα λεκανοπέδια, λειτουργούν όπως το καπάκι σε μια χύτρα ταχύτητας: Εγκλωβίζουν τον αέρα μέσα στη χύτρα.
Μαζί και τις αναθυμιάσεις από το σέλινο, το καροτάκι, τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων, των ξέχειλων κάδων σκουπιδιών.
Τα ρεβυθοτσούκαλα τα σφράγιζαν με ζυμάρι για να χυλώσει η ρεβυθάδα.
Όταν όμως μιλάμε για τον αέρα μιας πόλης,
Αυτός ο εγκλωβισμός του καυσαερίου, της σκουπιδίλας και του μεθανίου που εκτοξεύεται από τους κώλους όλων αυτών που απολαμβάνουν ρεβυθάδες σε ρεβυθοτσούκαλα ή χύτρες, χυλώνει μόνο τα πνευμόνια μας.
Αυτό μπορεί να κρατήσει λίγες ώρες, αλλά μπορεί και να κρατήσει λίγες μέρες.
Πώς είπατε; Έχουμε αρκετό πράσινο να φιλτράρει τον αέρα που αναπνέουμε;
Πόσο.
Αν σας φαίνεται τραγικός ο αέρας στο Λος Άντζελες όπου σε περιπτώσεις θερμοκρασιακών αναστροφών τα νοσοκομεία γεμίζουν από κόσμο, να ξέρετε ότι δεν υπάρχει καμιά διαφορά.
Το κιτρινοκαφέ συννεφάκι που στέκεται πάνω από τα κεφάλια μας κάθε τόσο, μας στέλνει όλο και συχνότερα στους γιατρούς με αναπνευστικά προβλήματα. (Αν το ψάξετε, τις χρονιές αυτές πεθαίνει περισσότερος κόσμος.)
Το να μην προστατευτεί και το τελευταίο πράσινο φύλλο – όχι μόνο από τη φωτιά, όχι μόνο από το αυθαίρετο, όχι μόνο από την ασχετοσύνη των υπαλλήλων των δήμων που θα κόψουν το δέντρο για να μην ενοχλεί το μαγαζί ή να μη γεμίζει το πεζοδρόμιο μούρα και σάπια νεράντζια, είναι μαζική αυτοκτονία.
Τόσο απλά.
& Εκείνος
Στα πάνω από είκοσι χρόνια που ζω στη Σκανδιναβία, αυτό που συμβαίνει εφέτος πρέπει να έχει συμβεί – τουλάχιστον σε μένα …για δεύτερη φορά. Καλοκαίρι! Και το γράφω με τον πιο εμφαντικό τρόπο που μπορώ για να το …πιστέψω κι εγώ. ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ! Ήλιος, ζέστη, κοντομάνικα, καφεδάκι και μπυρίτσα, τραπεζάκια έξω. Από τις αρχές Μάιου.
Ο ενθουσιασμός μου σας φαίνεται παράξενος; Δεν καταλάβατε, δεν ξέρετε. Συνήθως τέτοιες μέρες, τέλη Μαΐου, σταματάνε οι βροχές. Τώρα …ήλιος! Από τις αρχές του μήνα. Το ζούμε και δυσκολευόμαστε να το πιστέψουμε όλοι μας.
Τα πάντα καταπράσινα, η θάλασσα και οι λίμνες μια μαγεία, το δειλινό που κρατάει-δεν κρατάει δυο ώρες ονειρεμένο. Χτες στις δέκα το βράδυ και με τον ήλιο ακόμα στον ουρανό, έκανα βόλτα στην κοντινή μου παραλία και σκεφτόμουν ότι ίσως την επομένη φορά να πάρω μαζί μου ένα υπνόσακο και να βγάλω το βράδυ εκεί.
Και μετά σκέφτηκα Ελλάδα.
Κι όταν σκέφτηκα Ελλάδα δεν σκέφτηκα παραλία, δεν σκέφτηκα μπυρίτσα και καφεδάκι δεν σκέφτηκα τραπεζάκια έξω. Ξέρετε τι σκέφτηκα; Φωτιές! Φωτιές στην Μάντρα, στον Υμηττό και στην Πάρνηθα. Φωτιές στην Κρήτη, στην Λέσβο, στην Κορινθία, στη Βοιωτία. Μέχρι στα Άσπρα Σπίτια φωτιές.
Φωτιές παντού, όπως κάθε χρόνο. Φωτιές που να απορείς τι έχει μείνει πια στον Υμηττό και στη Καισαριανή για να κάψουν.
Το ξέρετε ότι υπάρχει φορέας δασοπροστασίας στη δασική υπηρεσία; Ξέρετε ότι έχουν προληφθεί από το 1996 σύμβουλοι, επιστήμονες και ειδικοί από τα υπουργεία Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης με σκοπό τον προγραμματισμό και την …πρόληψη των πυρκαγιών;
Για την πρόληψη της πυρκαγιάς που ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ ΚΑΕΙ ΤΟΝ ΥΜΗΤΤΟ.
Αποτέλεσμα; Δεν ξέρω, ρωτάω. Εγώ το μόνο που βλέπω κάθε Ιούλιο και Αύγουστο είναι την Καισαριανή να καίγεται.
Ξέρετε ότι πριν από μερικές μέρες έγιναν 5.066 προσλήψεις μέσω της κοινωφελούς εργασίας του Οργανισμού στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις για την αντιπυρική προστασία των δασικών οικοσυστημάτων της χώρας; Εφέτος μάλιστα θα υπάρξουν και αμοιβές από προγράμματα της ΕΕ.
Ξέρετε όμως ότι εκατοντάδες εθελοντές κάθε χρόνο μπαίνουν σε λίστες δασοπροστασίας των δήμων και κοινοτήτων όλης της Ελλάδας… με τι πρόγραμμα; Με ποιο σχεδιασμό; Με τον ίδιο που ακλουθούμε από την δεκαετία του ’80 με μόνο αποτέλεσμα τα καρβουνιασμένα δάση της Εύβοιας και τον τελείως καραφλό πια Υμηττό;
Ο μόνος σχεδιασμός που υπάρχει είναι όταν βλέπουμε φωτιά να φωνάζουμε υστερικά: «καίγεται το αυθαίρετο» και μετά να περιμένουμε τα δύστυχα τα φανταράκια να την σβήσουν. Για όσους δεν με πιστεύουν …μάρτυράς μου όλα τα ελληνικά ιδιωτικά κανάλια από την δεκαετία του ’80 μέχρι …πέρσι.
Για το καλοκαιρινό νέφος τι να πω; Από τον Τρίτση και μετά δεν ασχολιέται κανένας. Η ελληνική πολιτεία έχει βρει τον απόλυτο τρόπο για να το καταπολεμήσει. Το αγνοεί! Και το αγνοεί ελπίζοντας ότι καποια στιγμή και το νέφος θα αγνοήσει την ελληνική πολιτεία. Έχετε ακούσει καμιά ανακοίνωση από το ΥΠΕΧΟΔΕ για το νέφος από την δεκαετία του ’80 και δώθε; Ρωτάω γιατί εγώ δεν ζω εκεί αλλά η τελευταία που θυμάμαι εγώ είναι κάπου εκεί και όπως ανέφερα παραπάνω επί υπουργίας Τρίτση.
Τον θυμάται κανένας σας τον Τρίτση; Μάλλον γεννηθήκατε κι εσείς μετά το ’68 σαν τον βλάκα τον Κούλη και αφενός δεν θυμάστε τον Τρίτση, αφετέρου το νέφος έχει μπει στην κανονικότητα σας. Εκεί έχουμε καταντήσει. Σαν τις κατσαρίδες, συνηθίσαμε οι Αθηναίοι και το νέφος.
Ξέρετε ποια είναι η ειρωνεία; Οι μόνοι που είναι προετοιμασμένοι για τις φωτιές στην Ελλάδα είναι τα …τηλεοπτικά κανάλια, που φαντάζομαι έχουν ήδη κανονίσει ποιά συνεργεία και ποιοί δημοσιογράφοι θα τις καλύψουν. Η ελληνική πολιτεία; Ετοιμάζεται να βγει στις …αγορές!
Τόσο απλά.
Αν θέλετε να διαβάσετε το «Δέντρο της προσφυγιάς», ένα βιβλίο των Κατερίνας Χαρίση, Gordana Mudri, Σία Πέρρου και Νατάσα Τσιτσιριδάκη πατήστε εδώ!
