Τις ίδιες ημέρες που εκτυλίσσονται εδώ αυτά τα ωραία, η Ελλάδα καταδικάζεται για υπέρβαση “κάθε εύλογου χρονικού ορίου στην εκδίκαση των υποθέσεων”. Έκπληκτοι οι δικαστές στο Στρασβούργο βρέθηκαν αντιμέτωποι με υπόθεση που σέρνεται στα ελληνικά δικαστήρια για 27 χρόνια! Δεν βαριέσαι, 400 φορές έχουμε καταδικαστεί για τέτοιες καθυστερήσεις.

Σχεδόν ταυτόχρονα ο Economist έγραφε:

“Οι Έλληνες δικηγόροι κατέβηκαν σε απεργία για τις συντάξεις τους. Δεδομένου, όμως, ότι στα ελληνικά δικαστήρια χρειάζονται περισσότερα από τέσσερα χρόνια για να κατισχύσει ένα συμφωνητικό, οι πελάτες των απεργών ίσως να μην κατάλαβαν μεγάλη διαφορά”. Μας έχουν μυριστεί και μας ειρωνεύονται.

“Τα γρανάζια της δικαιοσύνης γυρίζουν αργά”, γράφει η αγγλόφωνη επιθεώρηση. Σιγά την είδηση. Αυτό το ξέρουν κι οι κότες στην Ελλάδα. Οι κότες ευεργετούν φτωχούς ανθρώπους, αλλά η Δικαιοσύνη και η επιστήμη του Δικαίου τις περιφρονούν. Τους ενοχλεί αυτό το κοτέτσι. “Δοκιμάζεται η υπομονή των διαδίκων”. Άσε μας, ρε φίλε, το ξέρουμε. Αλλά ο φίλος επιμένει παραθέτοντας πινακάκι, που αποδεικνύει ότι είμαστε πρωταθλητές βραδύτητας. Κατατάσσει 189 χώρες ως προς την επισφράγιση των απλών ιδιωτικών οικονομικών συμφωνιών. Οι ημέρες που χρειάζονται για να κατοχυρωθεί ένα συμβόλαιο στα δικαστήρια είναι: Ελλάδα 132, Σλοβενία 117, Ιταλία 111, Ιρλανδία 93, Μάλτα 61, Πολωνία 55, Ισπανία 39, Βρετανία 33, Σουηδία 24, Λουξεμβούργο 17, Γαλλία 14, Γερμανία 12.

Καφενείο στην οδό Πλάτωνος, στον Κεραμεικό: Γιατί τα Εγώ της ελληνικής Δικαιοσύνης και τα ισάξια της πανεπιστημιακής υψηλοφροσύνης δεν λύνουν πρώτα το μέγα πρόβλημα της βραδυπορίας τους και μετά να πάνε να μηνυθούν; Ντράπηκα όταν ήδη επί Σαμαρά οι δανειστές μας ζητούσαν να μη σέρνονται οι δίκες μας, δηλαδή να μη δρέπουμε τους καρπούς της δικαιοσύνη όταν πλέον αυτοί έχουν σαπίσει.

Είναι γνωστό το «ανέκδοτο». Έμπειρος δικηγόρος δίνει στον γιο του, απόφοιτο της Νομικής, να λύσει μια σοβαρή υπόθεση, που τον απασχολεί ιδιαίτερα. Ο γιος τη λύνει αμέσως και επιστρέφει στον πατέρα του περιχαρής. «Την έλυσα, εύκολη ήταν», λέει περήφανα. «Βρε, ανόητε», αποκρίνεται ο πατέρας στον νεόκοπο επαγγελματία γιο του, «μ’ αυτή την υπόθεση σε μεγάλωσα και σε σπούδασα». Ο Αλμπέρτο Μούνο θα χαμογελούσε με κατανόηση.

Αυτός ο Ιταλός δικαστής ανέβαλε εκδίκαση υπόθεσης κατά τρία χρόνια. Ο ιδιοκτήτης της ενάγουσας εταιρίας, ο οποίος είχε υποβάλει, το 2014, αγωγή ύψους 200.000 ευρώ, θα πρέπει να περιμένει έως το 2019 για να εκδικαστεί η υπόθεσή του. Κατά μέσον όρο, στην Ιταλία χρειάζονται 1.210 ημέρες για να λυθεί δικαστικά μια εμπορική ψιλοδιένεξη.

Αν και διαβόητα για το λήθαργό τους, τα ιταλικά δικαστήρια δεν είναι τα πιο αργοκίνητα στην Ευρώπη. Στη Σλοβενία χρειάζονται περισσότερο χρόνο. Στην Κύπρο μπορεί να χρειαστούν περισσότερα από 3 χρόνια, δηλαδή τριπλάσιο διάστημα απ’ όσο στη Γερμανία και στη Γαλλία. Η ιταλική κυβέρνηση έχει παραδεχθεί το πρόβλημα. Ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι έχει θέσει σε πρώτη προτεραιότητα την αναμόρφωση του δικαστικού συστήματος.

Η Κομισιόν προσπάθησε να επιταχύνει τους ρυθμούς των ευρωπαϊκών δικαστηρίων. Όταν ξέσπασε η κρίση εισήγαγε πρόσθετους κανόνες  εναρμονισμού των οικονομιών της ευρωζώνης. Σ‘ αυτούς περιλαμβάνεται κεφάλαιο για τη Δικαιοσύνη. Οι πιστωτές της Ελλάδας έθεσαν τη μεταρρύθμιση των διαδικασιών στα δικαστήρια ως προαπαιτούμενο για την πιστοληπτική διάσωσή της. Η Κομισιόν έχει δίκιο ν’ ανησυχεί. Η μεγάλη αναμονή ανατρέπει το επιχειρείν. Η Ιταλία εκτιμά ότι η νομική της νωθρότητα κλέβει 1% από το ΑΕΠ της.

Σε χελώνες δικαστήρια όπως της Ιταλίας, οι δικηγόροι μπορούν να προσκομίζουν στοιχεία οποτεδήποτε, επιτρέποντάς τους έτσι να καθυστερούν τη διαδικασία. Σε σχετικά γρήγορα, όπως της Γαλλίας, οι δικαστές έχουν τη δυνατότητα να ορίζουν αυστηρές προθεσμίες. Έπειτα, είναι πολύ σημαντικό το πώς προάγονται οι δικαστές. Ορισμένες χώρες αγνοούν τις διοικητικές ικανότητές τους, όταν κάνουν προαγωγές. Αποτέλεσμα: οι νεαροί φιλόδοξοι δικαστές δεν έχουν κανένα κίνητρο να ελαφρώσουν τα συρτάρια τους. Άλλος παράγοντας είναι οι αμοιβές των δικηγόρων. Κάποιες χώρες επιβάλουν περιορισμό στην αποζημίωση των δικηγόρων για ορισμένες υπηρεσίες. Εκείνοι αντιδρούν επιμηκύνοντας τον χρόνο ενασχόλησής τους, ώστε να κερδίσουν την αμοιβή που θεωρούν εύλογη.

Υπάρχουν ορισμένες λύσεις, προφανείς και φθηνές. Η επιλογή του Διαδικτύου είναι μία. Η Εσθονία δίνει το δικαίωμα στους πολίτες να υποβάλουν αγωγή, να καταθέσουν  στοιχεία και να ασκούν έφεση on line.

Στις μελέτες επικρίνεται και η πληθώρα των δικηγόρων. Η Ελλάδα και η Ιταλία έχουν σχεδόν 400 δικηγόρους ανά 100.000 κατοίκους (όσους και στις ΗΠΑ, που είναι διαβόητες για τη μανία τους με τις αγωγές). Η Γαλλία έχει μόνον 85. Ο Jean Paul Jean, Γάλλος δικαστής που προεδρεύει του Συμβουλίου Ευρωπαίων Δικαστών, βλέπει ότι οι χώρες στις οποίες οι δίκες διαρκούν πολύ είναι οι χώρες που έχουν πολλούς δικηγόρους. (Το Λουξεμβούργο, η εξαίρεση). Πολυάριθμοι, πειστικοί και οργανωμένοι, θεωρούνται πολύ ισχυρό λόμπι στις περισσότερες νοτιοευρωπαϊκές χώρες.

Θα πουν κάποιοι από τους ιππότες του Νόμου: “Δώστε μας ανθρώπους και λεφτά να τους πληρώνουμε, για να γίνεται γρήγορα η δουλειά”. Σωστό, αλλά… ο Ρουπακιάς είναι θέμα χρημάτων; Τα απλά συμφωνητικά, οι στεγνές συμβάσεις, είναι δύσκολες υποθέσεις;