Οι νοσταλγοί του Ομπάμα και σημερινοί επικριτές του Τραμπ ή τουλάχιστον οι μισοί εξ αυτών είναι άνθρωποι που θεωρητικά ψήφισαν τον τελευταίο μέσα από μία ανοιχτή και δημοκρατική διαδικασία και με κριτήρια τη λογική και την ορθή τους κρίση – ως όφειλαν. Όπως αντίστοιχα, σε μια απόπειρα αναγωγής στα ελληνικά δεδομένα, όσοι κατακεραυνώνουν το δικομματισμό στην Ελλάδα από τη μεταπολίτευση μέχρι και περίπου τις μέρες μας, τα πράσινα και τα γαλάζια τζάκια που εναλλάσσονταν στους πρωθυπουργικούς θώκους με ότι αυτό συνεπαγόταν κάθε φορά, είναι κυρίως δικά τους παιδιά, δικοί τους ψηφοφόροι, πολλοί εκ των οποίων επωφελήθηκαν τα μέγιστα σταυρώνοντας και προσκυνώντας τη σημαία της λατρεμένης τους παράταξης σε κάθε εκλογική αναμέτρηση. Έτσι και σήμερα, όσοι οραματίστηκαν στο πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα μια αριστερή στροφή στην ελληνική πολιτική σκηνή με πιο φιλολαϊκές αν όχι αντιμνημονιακές προεκτάσεις, χτυπούν με φόρα το κεφάλι τους στον τοίχο έχοντας ξυπνήσει απότομα από την τόσο φιλόδοξη σχεδόν γοητευτική, πολιτική τους πλάνη.
Σαφώς κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει εξ ολοκλήρου την πορεία ενός πολιτικού ή μίας παράταξης και να προβλέψει τις περίτεχνές τους κυβιστήσεις, ενώ την ίδια στιγμή είναι θεμιτό και επιθυμητό κανείς να ανοίγει τον ορίζοντά του και να διαφοροποιεί τις πολιτικές του επιλογές δοκιμάζοντας εναλλακτικές προτάσεις.
Αναλογιστείτε όμως για ένα λεπτό, πως ζητούμε από τους πολιτικούς και έχουμε την απόλυτα δικαιολογημένη απαίτηση να κάνουν διακυβέρνηση ισάξια της πολλά υποσχόμενης αντιπολίτευσής τους, να παραμένουν έντιμοι και συνεπείς κατά το πέρασμα από τα βουλευτικά έδρανα στα υπουργικά γραφεία. Δεν έχουμε όμως θεωρώ την ίδια απαίτηση από τον ίδιο μας τον εαυτό, να απεικονίσει στην ψήφο του, ψήφο υποστήριξης, διαμαρτυρίας ή όπως αλλιώς μπορεί να χαρακτηρισθεί, όσα περικλείονται στους πύρινους λόγους των διαπροσωπικών μας συζητήσεων. Η πολιτική του καφενείου ή πολύ χειρότερα του καναπέ, που εξαντλείται σε στομφώδεις επικρίσεις, άστοχες γενικεύσεις και έναν στείρο μηδενισμό, όπου όλοι οι πολιτικοί εξ ορισμού κλέβουν και λένε ψέματα, αντικατοπτρίζει ακριβώς τη βάση του προβλήματος. Την ημέρα των εκλογών, η πολιτική ευσυνειδησία δίνει τη θέση της είτε σε μία τιμωρητική λογική δυσαρεστημένου πελάτη, είτε σε μία μυωπική, καιροσκοπική κομματολαγνεία, κατάλοιπο περασμένων εποχών που διακρίνονταν για την φανατική, σχεδόν οπαδική κομματική συσπείρωση. Στα αμερικανικά δεδομένα θα πρέπει να προσθέσουμε και τη λαϊκή δημοφιλία επιπέδου tabloid, μιας και το πολιτικό marketing έχει μετατρέψει την εκλογική αναμέτρηση σε μεγάλο τελικό reality show. Η οικονομική κρίση, η κατάρρευση και το τέλος της ιδεολογίας, η απορρόφηση της μίας παράταξης από την άλλη, οι ανακατατάξεις, ανακυκλώσεις και μετακινήσεις προσώπων από τον ένα πολιτικό χώρο στον άλλο, που κάποτε θα ήταν σκάνδαλο αλλά σήμερα δεν είναι παρά συνήθη αλισβερίσια, καθώς και η έλλειψη ρεαλιστικών εναλλακτικών ευθύνονται σε μεγάλο ποσοστό για αυτή την πολιτική παρακμή. Παραταύτα, κανένα φως στον ορίζοντα δεν πρόκειται να διαφανεί αν δεν αποτινάξουμε τη λαϊκίστικη νοοτροπία του πολιτικού ‘κραξίματος’ ως αυτοσκοπού και όχι ως ηχηρού καλέσματος για αλλαγή. Ο θυμός και η αγανάκτηση θα πρέπει να πάψουν να αποτελούν το μόνιμό μας ελαφρυντικό, η ψήφος είναι τοποθέτηση, συνειδητή επιλογή και όχι τιμωρία.
Περνώντας ξανά στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, θυμίζω ότι το ακραίο εθνικιστικό μοντέλο διακυβέρνησης που φέρει την υπογραφή Τραμπ δεν προέκυψε εν κενώ, προϋπήρχε στις προγραμματικές δηλώσεις του αμερικανού προέδρου, διαφαινόταν από τις διακηρύξεις της προεκλογικής του εκστρατείας, προέκυπτε από έναν υποτυπώδη συσχετισμό του πρότερου βίου του, της ρητορικής του και των όσων εκπροσωπούσε. Παραταύτα, όλοι πέφτουμε από τα σύννεφα σήμερα που τα μισαλλόδοξα σχέδια του για μια περιχαρακωμένη Αμερική παίρνουν σάρκα και οστά. Κι όμως, η ασυνέπεια δεν είναι δική του, είναι όλη δική μας.
Είμαστε αυτό που συνειδητά επιλέγουμε να είμαστε και έχουμε τους πολιτικούς που μας αξίζουν. Οφείλουμε κάποια στιγμή να αναλάβουμε τη σοβαρή ευθύνη των δικών μας αποφάσεων που προηγούνται των μνημονίων, των νομοσχεδίων και των επαχθών μέτρων. Κι αφού αναλάβουμε την ευθύνη και υποστούμε – έτσι κι αλλιώς – τις συνέπειες, ας επαναπροσδιορίσουμε τη διαδρομή μας ως πολίτες. Ευτυχώς για μας, η ανάληψη της εξουσίας σε μία δημοκρατική κοινωνία – ή ό,τι απέμεινε από αυτή – δεν είναι κληρονομική. Επιπλέον, η ενημέρωση, από όσα φίλτρα κατευθυνόμενης πληροφόρησης κι αν περάσει και όσα μονοπάτια αντικρουόμενων συμφερόντων κι αν διαβεί, στο σκληρό πυρήνα της θα είναι πάντα ελεύθερη προς όλους. Κόντρα στην απολιτική, απαθή στάση των σταυρωμένων χεριών που απορρίπτουν κάθε έννοια πολιτικής συμμετοχής, υπάρχει πάντα το περιθώριο να αναλάβουμε δράση. Όσο πιο σύντομα αντιληφθούμε πως είμαστε κι εμείς συστατικά κομμάτια αυτού του δαιμονοποιημένου «Συστήματος», τόσο θα αυξήσουμε τις πιθανότητες η εξυγίανση αυτού του τόπου και κάθε τόπου μια μέρα να είναι κάτι παραπάνω από επιτυχημένο ανέκδοτο προς εσωτερική κατανάλωση.
