Οι περισσότεροι Τούρκοι που έχω γνωρίσει είναι καλοί άνθρωποι, οικογενειάρχες, δουλευταράδες, φιλότιμοι και πολύ φιλικοί και κάποιους τους θεωρώ στενούς φίλους. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχω γνωρίσει και Τούρκους βαμμένους εθνικιστές που ονειρεύονται αυτοκρατορίες με σουλτάνους και μάλιστα στη Φινλανδία συγκρούστηκα έντονα μια περίοδο με μια ομάδα Ετσεβιτικών που διαλαλούσαν ότι πάλι με χρόνια με καιρούς πάλι η Θράκη, η Θεσσαλονίκη και η Κύπρος πάλι δικιά τους θα ‘ναι. Φαντάζομαι κάτι θα σας θυμίζει το σύνθημα, σε παραλλαγές.
Τώρα αυτοί είχαν ένα κοινό γνώρισμα με μια πολύ συγκεκριμένη ομάδα ελλήνων που ζουν στο εξωτερικό. Αυτοί οι Τούρκοι λοιπόν, οι Ετσεβιτικοί, όλη τους η κοινωνική ζωή περιορίζεται στο …Τουρκικό καφενείο όπως ακριβώς κάποιων ελλήνων η ζωή περιορίζεται στο ελληνικό καφενείο. Παρενθετικά ο όρος «ελληνικό καφενείο» που αν και τις περισσότερες φορές πραγματικά πρόκειται για καφενείο, μπορεί και να είναι από ταβέρνα μέχρι κουρείο ή μινιμάρκετ με ελληνικά προϊόντα. Στην ουσία το μέρος που συγκεντρώνονται καθημερινά Έλληνες, μιλάνε αποκλειστικά ελληνικά και ασχολούνται αποκλειστικά με τη ζωή στην Ελλάδα και δει την πολιτική ζωή στην Ελλάδα της περισσότερες φορές χρησιμοποιώντας σαν αρνητικό αντίποδα τη χώρα που ζουν. Δυστυχώς αυτό είναι που το κάνει και γκέτο απομονώνοντάς τους από τη χώρα που πραγματικά ζουν και τονίζοντας ειρωνικά τα στερεότυπα που έχουν οι άλλοι γι αυτούς.
Αλλά επιστρέφοντας στους …Τούρκους, έχουν κι άλλα κοινά γνωρίσματα όπως εκείνο το: πάλι με χρόνια με καιρούς πάλι δικά μας θα ‘ναι. Ένα άλλο τους κοινό γνώρισμα ήταν και είναι η άγνοια, η αμορφωσιά που πάνε παρέα με ένα τυφλό συχνά στα όρια του ρατσισμού, εθνικισμό. Θυμηθείτε ότι αυτό δεν είναι Ελληνικό η Τουρκικό μονοπώλιο. Υπάρχουν ακόμα και αντίστοιχα …φινλανδικά καφενεία στην Ελλάδα.
Κάτι ακόμα που σταδιακά παρατήρησα και μου έκανε εντύπωση είναι το γεγονός ότι αυτός ο εθνικισμός λειτουργούσε και λειτουργεί αντανακλαστικά. Και αυτό ισχύει για όλα τα καφενεία, εντός και εκτός.
Όταν γίνεται επίσκεψη Τούρκου επισήμου στην Ροδόπη όλοι τρελαίνονται και μιλάνε για τουρκικό επεκτατισμό στην Ελλάδα και ανικανότητα των ελλήνων πολιτικών, αλλά …αλλά όταν δεν επισκέπτονται Τούρκοι επίσημοι από την Τουρκία την Ροδόπη, οι ντόπιοι γίνονται αυτομάτως …Τούρκοι, τουρκόσποροι, αλλόπιστοι, εχθροί. Συχνά ξεχνάμε ότι οι Πομάκοι ζούσαν σε συνθήκες εκτεταμένου στρατοπέδου συγκέντρωσης, με φράχτη, φύλακες και ειδικές άδειες «εξόδου» να τους κρατάνε κλεισμένους και απομονωμένους μέχρι τη δεκαετία του ’80 γιατί …γιατί ήταν …Τούρκοι! Γιατί λοιπόν αυτοί που εμείς οι ίδιοι ορίζουμε και απομονώνουμε σαν Τούρκους να μην κοιτάνε για υποστήριξη και κατανόηση στην …Τουρκία;
Και εδώ ξεκινάει και η σχιζοφρένεια, γιατί ενώ κατηγορούμε τους Τούρκους για ιμπεριαλισμό στην Θράκη – γιατί «ενδιαφέρονται» για μια μειονότητα που εμείς οι ίδιοι ονομάζουμε Τούρκους- την ίδια στιγμή στην Ελλάδα κατηγορούμε όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις για αδιαφορία για την κατάσταση της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία που οι Αλβανοί τους θέλουν Αλβανούς κι όχι με ειδικά δικαιώματα που κάποιοι στην Αλβανία θεωρούν καταχρηστικά και υποτιμητικά για τον υπόλοιπο πληθυσμό. Σαν Γόρδιος δεσμός δεν μοιάζει;
Θέλετε κι άλλο παράδειγμα αντανακλαστικού εθνικισμού; Η Κύπρος. Τα αδέρφια μας οι Κύπριοι που ζητάμε να ανοίξει ο φάκελος της Κύπρου κάθε τόσο και να κρεμαστούν οι ένοχοι στην Ομόνοια, αυτή η Κύπρος. Τώρα που οι Τούρκοι θέλουν μερίδιο στα …πετρέλαια είμαστε έτοιμοι να πάρουμε τα άρματα για να υπερασπιστούμε πάλι την Κύπρο, αλλά …αλλά εγώ δεν είμαι δεκαοκτώ χρονών και θυμάμαι τους … «κωλοκύπριους» που μας «μπλέκουν» συνέχεια ενώ απολαμβάνουν τις εγγλέζικες λίρες. Αυτοί δεν είναι Έλληνες, εγγλέζοι κονομημένοι είναι. Δεν τα ξέρετε αυτά; Λεγόντουσταν ακόμα και στα τέλη του ’70 και στις αρχές του ‘80. Στην Ελλάδα. Μετά τη μεταπολίτευση, την εισβολή και την άνοδο της αλλαγής. Βλέπετε λοιπόν τι εννοώ όταν γράφω ότι για τον μέσο Έλληνα ο εθνικισμός λειτουργεί αντανακλαστικά;
Τώρα για να επιστρέψω σε αυτό που ξεκίνησα να γράφω, εκτός από Τούρκους έχω γνωρίσει και Σκοπιανούς και «Μακεδόνες». Ο διαχωρισμός για καθαρά σημειολογικούς λόγους που θα φανούν στη συνέχεια. Ανάμεσα σε αυτούς, μερικές φορές πίνω καφέ με ένα γλυκύτατο Σκοπιανό, μαθηματικό με μια υπέροχη οικογένεια που δυστυχώς μια αναπηρία στον μεγαλύτερο γιό του (τώρα είκοσι-δύο χρονών) τους υποχρεώνει να είναι μέρα νύχτα στην πρίζα. Πολύ άσχημη κατάσταση που ο ίδιος και η γυναίκα του την αντιμετωπίζουν με καρτερικότητα και πολύ αγάπη. Μάλιστα αυτός είναι και ένας από τους λόγους που τους έφερε στον παγωμένο βορρά.
Ο άνθρωπος μεγαλωμένος τη εποχή του Τίτο έχει την ωριμότητα να καταλάβει ότι όλος αυτός ο εθνικισμός δημιουργήθηκε σαν αντίδραση στην καταπίεση που βίωνε ο κόσμος κάτω από το καθεστώς Τίτο και λειτουργούσε σαν την αλυσίδα που τους ένωνε. Τώρα ελπίζει να ξεπεραστεί γρήγορα το θέμα με το όνομα γιατί αφενός νιώθει τον εμφύλιο να μην έχει τελειώσει για τα Σκόπια, με τους Αλβανούς εθνικιστές να θέλουν την «Μακεδονία» στη «Μεγάλη Αλβανία», αφετέρου πιστεύει ότι η μόνη σωτήρια για μια χώρα που ζει στην πενία είναι η Ευρώπη και μάλιστα η Ευρώπη που συμπεριλαμβάνει Έλληνες λεφτάδες που θα κάνουν επενδύσεις όπως είχαν ξεκινήσει πριν από δυο δεκαετίες και παράλληλα θα λειτουργήσουν και σαν φραγμός για Αλβανούς και Τούρκους. Όσο τρελό κι αν ακούγεται, οι Σκοπιανοί βλέπουν την Ελλάδα σαν εγγυητή της συνέχειας τους σαν ελεύθερη και ανεξάρτητη δημοκρατία.
Προσέξτε όμως, ακόμα κι αυτός, ο πολύ λογικός, ο δημοκράτης, ο μορφωμένος τραβάει πολύ ζόρι με το όνομα. Τραβάει ζόρι γιατί όλη του η ιστορία είναι σε αυτό το όνομα, από την αντίσταση στον Τίτο μέχρι την ελευθέρια του από τον Τίτο και την ανεξαρτησία του από τον Μιλόσεβιτς αυτό που τον κρατούσε ήταν η …Μακεδονία. Το ότι νιώθει Μακεδόνας δεν έχει να κάνει σε τίποτα με τον Μέγα Αλέξανδρο και το καταλαβαίνει ότι αυτό είναι κλοπή της ιστορίας άλλου έθνους, αλλά έχει να κάνει με την δίκια του ιστορία, την πολύ προσωπική του, της οικογένειας του, των συγγενών και των συγχωριανών του και αυτό δεν έχει κανένας το δικαίωμα να του το κλέψει!
Και βέβαια έχω γνωρίσει και «Μακεδόνες», φανατικούς που προσπάθησαν να μου αποδείξουν ότι είναι απ’ ευθείας απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου κι ότι ο Φίλιππος μιλούσε …σλαβικά! Ξέρετε τι ήταν αυτό που έθρεφε τον φανατισμό τους; Η άγνοια και η αμορφωσιά που τους στερούσε επιχειρήματα και τους οδηγούσε στο μόνο …επιχείρημα που τους απέμενε: τη βία. Σε αγάλματα και ονόματα πλατειών. Στα συλλαλητήρια και αφορισμούς.
Με το θέμα «Μακεδονικό» αποφεύγω συστηματικά να ασχοληθώ και το θεωρώ τη μαύρη τρύπα των Βαλκανίων μιας και κάνουν τρομακτικό λάθος πολλοί στην Ελλάδα να πιστεύουν ότι το θέμα είναι αποκλειστικά ελληνικό. Αυτή τη στιγμή όλα τα Βαλκάνια – μαζί με την Τουρκία – παρακολουθούν πίσω από την κουρτίνα τις εξελίξεις με κάποιους από αυτούς να ιδρώνουν και να ξεϊδρώνουν.
Αλλά κι εγώ όπως και οι περισσότεροι μας έχω σποραδικές και επιλεκτικές πληροφορίες που ΔΕΝ βοηθάνε σε μια ολική και όσο γίνεται ρεαλιστική άποψη. Συν το γεγονός ότι όπως πάντα συμβαίνει με τις μαύρες τρύπες, οι επιλεκτικές πληροφορίες έχουν αφετηρία συναισθηματική, και το συναίσθημα με την εξωτερική πολιτική κάνουν ένα πολύ πικρό κοκτέιλ που μερικές φορές προκαλεί ακόμα και την δηλητηρίαση. Αυτό σε συνδυασμό με όσα έγραψα μέχρι τώρα περί αντανακλαστικού εθνικισμού.
Το Μακεδονικό, όπως και το Μαυροβούνιο και μερικά ακόμα Βαλκανικά, είναι θέματα που ΔΕΝ επιτρέπεται να λυθούν σε καφενεία με επιχειρήματα καφενείων, συναισθηματισμούς και αντανακλαστικούς εθνικισμούς. Δεν επιτρέπεται. Θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα συζήτησης με γνώμονα το καλό των ανθρώπων, των απλών ανθρώπων (όπως ο φίλος μου ο μαθηματικός) και των δυο λαών και θα πρέπει να γίνουν με πνεύμα υποχωρήσεων ακόμα και συναισθηματικών για λόγους κατανόησης!!!
Σε αυτή τη συζήτηση – συζήτηση, γιατί διαπραγμάτευση δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι – υστερίες ρασοφόρων που δεν έχουν καμία απολύτως δουλειά σε αυτά τα θέματα, απεναντίας η μίξη τους έρχεται σε σύγκρουση με το σκοπό της λειτουργίας τους στην κοινωνία και τους κάνει συνοδοιπόρους και πιόνια της Χρυσής Αυγής, συλλαλητήρια στιλ Παπαθεμελή και συγκεντρώσεις για την …Ελληνικότητα της Θεσσαλονίκης, δεν έχουν καμία απολύτως θέση. Δεν έχουν θέση για ένα πολύ απλό λόγο, η δράση φέρνει αντίδραση και τώρα πια ξέρουμε στην πράξη και στην πορεία στον χρόνο, πόσο κακό έκαναν τα συλλαλητήρια της Θεσσαλονίκης τη δεκαετία του ’90.
Συζήτηση λοιπόν για τον «Μακεδονικό» όχι σε όρους αντανακλαστικού εθνικισμού και ηλίθιου εθνοκεντρισμού και βασικά όχι σε όρους καφενείου αλλά με γνώμονα μια ρεαλιστική λύση.
Αυτά μέχρι που συνειδητοποιείς ποιό …καφενείο αντιπροσωπεύει την Ελλάδα. Ο Αλέξης, ο Κούλης Μαρέβας και ο Αμβρόσιος μαζί με τον κάθε γελοίο ρασοφόρο και την Χρυσή Αυγή.
*****************************************
Επί Σκοπιανών αυτή τη Παρασκευή, παρέα μου ο Θάνος Ραφτόπουλος.
*****************************************
Στη φωτογραφία, οι πολύ λίγες ώρες με …φως!
Πατήστε εδώ για να διαβάσετε περισσότερα άρθρα του Θάνου Καλαμίδα!
