Ένας άνθρωπος πολύ ταλαντούχος, ένας άνθρωπος που δεν περιορίζεται στα κουτάκια που ορίζουν οι ετικέτες της τέχνης του αλλά που αναζητά και προσπαθεί συνέχεια. Ένας σωστός δημιουργικός άνθρωπος που πιστεύει ότι κάθε μέρα μαθαίνει και κάτι καινούργιο, που διψά για γνώση και που ποτέ δεν ενστερνίστηκε τίτλους που ήθελαν να του φορέσουν κλακαδόροι για να χαϊδέψει το εγώ του. Αυτό εμένα μου αρέσει πολύ.
Αλλά υπήρχε πάντα αυτό το μεγάλο αλλά. Ένας άνθρωπος που βρήκε στο δρόμο του μόνο εμπόδια με μια και μόνη αφετηρία, την διαφθορά. Αποτέλεσμα; Τόσο ταλέντο και τόση δημιουργία να βρίσκονται σε φακέλους σε ένα γραφείο και οι υπόλοιποι να έχουν δει μόνο ίχνη αυτής της παρουσίας.
Φαντάζομαι θα προσέξατε ότι δεν χρησιμοποίησα λέξεις όπως κυκλώματα, αντιπαλότητες, τρικλοποδιές, ζήλειες, ανίκανο κράτος ή κάποια από αυτές που οι πολλοί αρέσκονται να χρησιμοποιούν. Χρησιμοποίησα τη λέξη διαφθορά και για το πρώτο μου άρθρο αυτή τη χρονιά δεν νομίζω ότι θα υπήρχε καλύτερο θέμα να συζητήσουμε – ναι, να συζητήσουμε κι όχι να κάνουμε θεωρητικούς μονολόγους – από τη διαφθορά. Αλλά όχι έτσι γενικά και αόριστα, αλλά πολύ συγκεκριμένα, για τη διαφθορά στην Ελλάδα.
Στην Ελλάδα υπάρχει μια παρεξήγηση όσον αφορά τη λέξη διαφθορά. Οι πολλοί την έχουν συνδέσει με τον πολιτικό που τα παίρνει ή το φακελάκι γενικότερα. Κι αυτό διαφθορά είναι αλλά είναι ένα από τα πολλά που διαμορφώνουν τον όρο διαφθορά. Και μη σας κάνει εντύπωση αυτό που θα γράψω, αλλά ίσως και να μην είναι από τα χειρότερα γιατί είναι και άμεσα ορατό και θα μπορούσε να είναι και τιμωρητέο. Βλέπετε, η διαφθορά των πολιτικών και το φακελάκι είναι εν μέρει αποτέλεσμα μιας διεφθαρμένη κοινωνίας και εκεί είναι το παγόβουνο που βυθίζει τον Τιτανικό που λέγεται Ελλάδα. Μιας κοινωνίας που αποδέχεται την διαφθορά στην καθημερινότητα της και μάλιστα την ομαλοποιεί, την κάνει να φαίνεται σαν κάτι φυσιολογικό και την ντύνει με λέξεις όπως κυκλώματα, αντιπαλότητες, τρικλοποδιές, ζήλειες ή ανίκανο κράτος. Μια κοινωνία που χωρίς να κοιτάξει τον καθρέφτη, περιορίζει βολικά την διαφθορά σε πολιτικούς και φακελάκια. Μιας κοινωνία που δεν θέλει να δει ότι για να είναι διεφθαρμένος κάποιος δεν αρκεί η ανταλλαγή χρήματων.
Επειδή όπως συνήθως η καμήλα βλέπει πιο εύκολα την καμπούρα της άλλης καμήλας, θα σας πω ένα παράδειγμα που το έζησα από τη Φινλανδία και έχει σχέση τόσο με πολιτικούς όσο και με την μη ανταλλαγή χρήματων.
Η πρώτη μου δουλειά στη Φινλανδία ήταν στο γραφείο τύπου ενός από τα μεγαλύτερα φινλανδικά κόμματα που τότε ήταν αντιπολίτευση με προοπτική να κυβερνήσει μετά τις εθνικές εκλογές που θα γινόντουσαν σε λίγους μήνες. Εγώ και φρέσκος ήμουν στη χώρα και τη γλώσσα δεν την μιλούσα, αλλά ο υπεύθυνος ήταν διαθέσιμος να τα παραβλέψει όλα αυτά υπολογίζοντας στην πείρα μου. Αυτό φαντάζομαι για σας θα είναι και ένδειξη αξιοκρατίας αλλά θα σας παρακαλούσα να το κρατήσετε σε μικρό καλάθι για τη συνέχεια.
Οι μέχρι τότε γνώσεις μου για την φινλανδική πολιτική περιοριζόντουσαν στα όσα είχα ακούσει και είχα διαβάσει και που όλα καταλήγαν σε ένα πράγμα: η χώρα με την μηδενική ανέχεια στη διαφθορά. Η χώρα με τη λιγότερη διαφθορά στον κόσμο. Η τέλεια δημοκρατία. Πρέπει να ήταν μήνας από τότε που είχα ξεκινήσει να δουλεύω και με ενημέρωσαν ότι το ερχόμενο σαββατοκύριακο θα γινόταν μια μίνι διάσκεψη υψηλόβαθμων κομματικών στελεχών στη Λαπωνία με θέμα τις εθνικές εκλογές και ήμουν να ετοιμαστώ για τρεις μέρες στον αρκτικό κύκλο. Πραγματικά την Παρασκευή βρέθηκα σε ένα θέρετρο σκι στη δυτική Λαπωνία όπου πέρασα αρκετές ώρες κάνοντας σκι, σάουνα, τρώγοντας και πίνοντας. Α, σε κάποια διαλλείματα μιλούσαμε – κυρίως τα βράδια με βότκα στο χέρι – και για τις ερχόμενες εκλογές. Την Κυριακή το βράδυ και κατά την αναχώρηση μας από το ξενοδοχείο, εταιρία με είδη σκι μας έκανε και δώρο μια τσάντα που είχε από πετσέτες και πουλόβερ μέχρι καθαριστικά για τα σκι, όλα με το λογότυπο της εταιρίας. Πολύ προσεκτικά φτιαγμένη, με πολύ προσεκτικά επιλεγμένα προϊόντα και φυσικά καθόλου φτηνή.
Στην επιστροφή με το τραίνο και στο μπαρ χαλαρός, πίνοντας καφέ ρώτησα κάποιον από το κόμμα που είχα καλές σχέσεις, πως έγινε και προέκυψε αυτό το δωράκι που μόνο για δωράκι δεν φαινόταν. Η απάντηση ήταν: η εταίρα έχει πληρώσει όλο το ταξίδι, εισιτήρια, διαμονή, σκι, τα πάντα. Υποσυνείδητα, την ίδια ώρα υπολόγισα πόσο πραγματικό χρόνο είχαμε ξοδεύσει όλο αυτό το παρασκευοσαββατοκύριακο μιλώντας για την πολιτική του κόμματος στις επερχόμενες εκλογές και το έβγαλα …μηδέν. Στην ουσία είχαμε περάσει κανένα δίωρο κουτσομπολεύοντας με παραπολιτικά σχόλια και νέα τι έκανε το αντίπαλο κόμμα και τι είπε ο αρχηγός του και τότε πρωθυπουργός. Η αλήθεια ήταν ότι με το όνομα του κόμματος στο κούτελο καμία τριανταριά μέλη και συνεργάτες του κόμματος είχαμε κάνει διακοπές σε ένα ακριβό θέρετρο στη Λαπωνία με όλα τα έξοδα πληρωμένα από μια ιδιωτική επιχείρηση με συμφέροντα. Συμφέροντα γιατί η συγκεκριμένη εταίρα ειδών σπορ έχει σχεδόν το μονοπώλιο εφοδιασμού ειδών σπορ στα φινλανδικά σχολεία και όλες σχεδόν τις εθνικές ομάδες.
Βλέποντας την απορία στα μάτια μου, ο συνομιλητής μου συνεχισε εξηγώντας ότι το μεν κόμμα διοργανώνει αυτές τις συναντήσεις που τις έχει ανάγκη και μάλιστα όχι στη πρωτεύουσα για να μην νιώθουν τα μέλη της περιφέρειας ξεχασμένα, αλλά το κόμμα δεν έχει λεφτά και χρειάζεται σπόνσορες. Εδώ κοντεύαν να μασάνε το φαγητό πριν μας το δώσουν να το φάμε για να μη δυσκολευτούμε κι αυτό το ονομάζουμε σπόνσορα; Αμ τα δωράκια; Κι αυτά για τη ψυχή της μάνας τους και την ιδεολογία τα κάνανε; Άσε του ντόπιους της περιφέρειας που αν τους είδαμε το πιθανότερο θα ήταν όταν μας σέρβιραν το φαγητό, όταν καθάριζαν το δωμάτιό μας ή όταν βάζανε κερί στα σκι γιατί σε ένα τέτοιο θέρετρο σκι καθημερινότητα δεν βλέπεις. Αυτά όλα είναι δείγμα διαφθοράς και αυτό που το κάνει ακόμα χειρότερο είναι ότι δεν το βλέπουν σαν διαφθορά. Απεναντίας, κι από ό,τι κατάλαβα στη συνέχεια που είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ όχι μόνο με κόμματα αλλά και άλλους φορείς την φινλανδικής κοινωνίας, το θεωρούν κανονικότητα και μάλιστα πιστεύουν ότι είναι και υποχρέωση να υπάρχουν σπόνσορες με …δωράκια. Ποτέ όμως δεν αναρωτήθηκαν γιατί η συγκεκριμένη εταιρία συνεχίζει να έχει μονοπώλια με το κράτος παρόλο ότι υπάρχουν άλλες εταιρίες, ντόπιες και ευρωπαϊκές, με καλύτερες τιμές και με πολύ καλύτερη ποιότητα.
Με τα χρόνια ανακάλυψα τόσες μορφές διαφθοράς στην φινλανδική κοινωνία που τώρα πια διαχωρίζω ή καλυτέρα αναφέρω αυτό ακριβώς που πρέπει να αναφέρεται κάθε φορά που μιλάμε για τη θέση που έχει η διαφθορά στην Φινλανδών. Η Φινλανδία έχει τα μικρότερα ποσοστά διαφθοράς στην καθημερινή επαφή των πολίτων με το κράτος, από όποιο άλλο κράτος στο κόσμο. Κι εκεί τελειώνει. Για τη Φινλανδία.
Να επανέλθω τώρα στο θέμα αξιοκρατία που ανέφερα προηγουμένως όταν μιλούσα για την πρόσληψη μου, γιατί κι αυτό έχει να κάνει με τη διαφθορά που δεν καταλαβαίνουμε. Το αξιοκρατικά στην περίπτωση μου, ελπίζω να δικαιολογείται στην εμπειρία μου, στο τι πρόσφερα και στο τι εκτιμήσανε στη συνέχεια ότι πρόσφερα, αλλά όχι, δεν ξύπνησα μια μέρα στους -25 βαθμούς και πήγα στα γραφεία τους αλαλάζοντας ήρθα για να σας σώσω, ουτε έκανα καμία αίτηση πρόσληψης. Άνθρωπος που είχα δουλέψει πολλά χρόνια μαζί του τόσο στη Βρετανία όσο και στις Βρυξέλλες θέλησε να με βοηθήσει όταν έμαθε για τη μετοίκιση μου στη Φινλανδία και μίλησε σε αυτούς που έπρεπε. Αυτοί με πήραν τηλέφωνο και μου ζήτησαν να με γνωρίσουν. Την πόρτα μου την άνοιξε εκείνος ο άνθρωπος, εγώ στη συνέχεια απλά απέδειξα ότι ήμουν αντάξιος της εμπιστοσύνης του. Και να είστε σίγουροι ότι αν δεν ήταν εκείνος όχι γραφείο στο κόμμα δεν θα έβλεπα, αλλά ουτε το κτίριο απ’ έξω δεν θα ήξερα που πέφτει.
Βλέπετε, αυτό το περίφημο, σημασία έχει ποιον ξέρεις, δεν ισχύει μόνο στην Ελλάδα αλλά ισχύει παντού. Με μια μικρή διαφορά. Στις περισσότερες χώρες, που προσπαθούν τουλάχιστον να πολεμήσουν την διαφθορά και αντιλαμβάνονται την πραγματική έννοια και εφαρμογή της λέξης, ισχύει το «σημασία δεν έχει μόνο το ποιον ξέρεις» κι αυτό το «μόνο» κάνει όλη τη διαφορά. Γιατί στη συνέχεια πρέπει και να αποδείξεις ότι αξίζεις αυτό που σου έδωσε αυτός που ξέρεις, γιατί διαφορετικά θα κάνεις κακό πρώτα σε σένα και μετά σε αυτόν. Γι’ αυτό και ο άλλος δεν σε συστήνει/προτείνει εύκολα. Για σκεφτείτε τώρα Ελλάδα. Ή ακόμα καλύτερα για κοιτάξτε γύρω σας, στο γραφείο σας, στη δημόσια υπηρεσία, στη καθημερινότητα σας. Πόσοι είναι αυτοί που έχουν «βολευτεί» χάρις την γνωριμία αλλά δεν αξίζουν την ευκαιρία που τους δίνεται; Πόσοι είναι αυτοί που θεωρώντας ακόμα και υποχρέωση αυτό που παίρνουν το εκμεταλλεύονται όχι μόνο αποτυγχάνοντας και γινόμενοι βάρος, αλλά και με τον αέρα που τους δίνουν οι πλάτες του άλλου κάνοντας ζημιά άμεση και έμμεση.
Αυτό το ζημιά, νομίζω ότι θέλει μια περαιτέρω εξήγηση. Ανίκανες μετριότητες του πουθενά, που χάρις στις πλάτες άλλων και με την ανασφάλεια της ανικανότητας τους πιάνουν θέσεις και φτιάχνουν κυκλώματα εμποδίζοντας κάθε αξιόπιστο και ταλαντούχο άνθρωπο όχι απλά να φανεί αλλά ακόμα και να επιβιώσει σαν άνθρωπος με αξιοπρέπεια και με τους καρπούς της δουλείας του. Μην πάτε μακριά, πιάστε έναν πολιτικό. Τον Κούλη. Χωρίς τις πλάτες και τα χρήματα του μπαμπά, που θα ήταν ο Κούλης; Ακόμα και σαν μη πολιτικός, εδώ στη Σκανδιναβία για παράδειγμα, θα έκανε ό,τι έκανε κι ο Γιωργάκης όταν ήταν εδώ, θα καθάριζε δρόμους από το χιόνι. Μια μετριότητα όμως που έχει γίνει εξουσία χάρις στις «πλάτες» και μάλιστα κάνει εαυτόν «δόγμα» που σταματάει κάθε άλλον με αξίες και πραγματικά πιστεύω να κάνει κάτι παραπάνω. Όχι ότι ο Τσίπρας είναι καλύτερος, κι αυτός όπως έγραψα στο τελευταίο μου άρθρο για το 2016, τη ζωή, την ανεργία και τη πείνα την έμαθε διαβάζοντας Όλιβερ Τουίστ. Αυτή είναι η Ελλάδα και ο Κούλης με τον Τσίπρα είναι καθρέφτης της.
Δείτε ποια είναι η επαγγελματική συμβουλή που δίνουν εδώ και δεν ξέρω πόσες δεκαετίες οι Έλληνες γονείς στα παιδιά τους. Στο δημόσιο, να μπαίνει ο μισθός και να μην κάνεις τίποτα. Και η ειρωνεία; Ο ίδιος ακριβώς γονέας κάθε τρεις και λίγο γκρινιάζει για τους ανίκανους και τεμπέληδες δημόσιους υπαλλήλους. Τα παράδοξα της ελληνικής κοινωνίας και οι πολλές μορφές της διαφθοράς. Γιατί ακόμα και το ότι συμβουλεύεις το παιδί σου να γίνει τεμπέλης με λεφτά του δημοσίου, έτσι ωμά, χωρίς να σκέφτεσαι ότι εσύ το πληρώνεις αυτό το δημόσιο, δείχνει πόσο βαθιά είναι αυτή η διαφθορά στην ελληνική κοινωνία.
Για να δεις μια άσπρη μέρα τη δεκαετία του ’80 και του ’90, δεν αρκούσε να χιονίσει στην Ελλάδα, έπρεπε να ήσουν και πρασινοφρουρός. Μετά ο Σαμαράς ανέβασε τον πήχη. Δεν αρκούσε να ήσουν Δαπιτάκι, έπρεπε να ήσουν Σαμαρικό Δαπιτάκι και ο Τσίπρας πια το έκανε δόγμα. Δεν αρκεί να είσαι Συριζαίος πρέπει να είσαι Τσιπρικός Συριζαίος. Όχι δεν μιλάω για το δημοσιοϋπαλληλίκη μόνο, για να δουλέψεις στα ΜΜΕ – όπου και οι κοινές ρίζες με τον φίλο μου – έπρεπε να είσαι όλα αυτά, όχι μόνο για να φανείς αλλά για να επιβιώσεις. Αν δεν ήσουν πρασινοφρουρός, Σαμαρικό δαπιτάκι ή τώρα και Τσιπράκι, το μέλλον σκοτεινό. Και ξέρετε αυτοί μεταξύ τους κρατάνε και τις ισορροπίες. Ανέχονται ο ένας τον άλλο, το πρόβλημα είναι όταν δεν είσαι με κανέναν από αυτούς ή τα δεκανίκια τους, ποταμάκια κλπ. τότε είσαι χαμένος, εξαφανισμένος από χέρι και με ‘μένα να λέω …καλά εσύ που έφυγες νωρίς.
Μια κοινωνία που σε όλες της τις κλίμακες, κυριαρχούν διεφθαρμένες μετριότητες που και λόγω ανασφάλειας – γιατί ξέρουν πόσο ανίκανοι και πόσο μετριότητες είναι – στήνουν εμπόδια για να μην τους πάρει κανένας τα …κεκτημένα. Αυτή είναι η ελληνική κοινωνία και η διαφθορά της.
Θα μου πείτε τώρα, εσύ τι κάνεις; Κουνάς το δάχτυλο από τα τρεισήμισι χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά και την ασφάλεια της σκανδιναβικής μη διαφθοράς; Όχι. Κι εγώ εκεί μεγάλωσα και εκεί τυφλώθηκα για το τι είναι η διαφθορά αλλά ερχόμενος εδώ είδα και τη διαφορά, είδα ότι ο πόλεμος της διαφθοράς ξεκινάει από εμάς τους ίδιους. Μέσα στο σπίτι μας, με τα παιδιά μας και τους φίλους μας. Κι όταν μπορέσουμε να διώξουμε την διαφθορά από την καθημερινότητα μας – που ξεκινάει από απλά πράγματα, από το να χρησιμοποιήσεις μέσο για να μπεις πρώτος στην ουρά μέχρι το να προσπερνάς τον υφιστάμενο σου ή να σαμποτάρεις τον συνάδελφο σου γιατί φοβάσαι ότι θα σου πάρει τη θέση, που κανονικά σε μια έστω και σε ποσοστά αξιοκρατική κοινωνία δεν σου ανήκει – τότε θα έρθει και η σειρά του Κούλη και του Τσίπρα και του Ελληνικού κράτους σαν κράτος.
*****************************************
Ίσως ό,τι πιο διεφθαρμένο έχει περάσει από την πολιτική ιστορία της Ελλάδας και εύχομαι σύντομα να του αποδοθούν από τους ιστορικούς τα πρέποντα, ήταν, είναι και θα είναι – και μάλιστα με πανευρωπαϊκές αξιώσεις – ο Αντώνης Σαμαράς. Το ιδανικό παράδειγμα απόλυτης διαφθοράς χωρίς φακελάκι και ανταλλαγή χρήματων. Τουλάχιστον που να έχει γραφτεί και αποδειχτεί.
*****************************************
Το να φροντίζω ο κολλητός στην εφορία να με βοηθήσει να μη μπω στην ουρά, ναι είναι μια ένδειξη διαφθοράς και μόνο ότι υπάρχουν πολλοί που δεν το καταλαβαίνουν είναι απόδειξη του πόσο βαθιά ριζωμένη είναι αυτή η διαφθορά στον Έλληνα.
*****************************************
Για άλλη μια Παρασκευή και για ποδαρικό στο 2017, παρέα μου κρατάει με σκίτσο του ο Θάνος Ραφτόπουλος.
*****************************************
Στη φωτογραφία …το ποδαρικό του 2017 στη Σκανδιναβία. Η εικόνα συνοδεύεται από βαθμούς που σε μερικά μέρη φτάσανε τους -34. Σε αυτή τη φωτογραφία – και σπάνιο – η πραγματικότητα είναι πολύ πιο μαγευτική από την εικόνα!
Πατήστε εδώ για να διαβάσετε περισσότερα άρθρα του Θάνου Καλαμίδα!
